Bozuk yollara artık anlık sinyallerle müdahale edilecek (Özel)

Araçların ömrünü kısaltan bozuk yolların tespiti ve onarımı artık anlık sinyallerle mümkün olacak. Geliştirilen yazılım ve donanımın monte edileceği araçlar, sokak sokak dolaşarak yollardaki çukurları anlık olarak yol onarım merkezine bildirecek. Yol onarım birimi, gelen bilgileri değerlendirerek bozuk yola kısa sürede müdahale edecek.

        Yazılım ve donanımı geliştiren Yaşar Şahin ve Mehmet Fırat, şimdi projelerine gelen teklifleri değerlendiriyor. Proje duyulur duyulmaz bakanlıklar ve belediyelerden teklif geldiğini belirten mucitler, ilk tercihlerinin daha önce sunumlarını beğenen Ankara Büyükşehir Belediyesi olduğunu söyledi.

        Türkiye'de her yıl trafik kazalarında yaşanan artış ve bunun önüne bir türlü geçilememesi yeni arayışları da beraberinde getirdi. Özellikle bu konuda çok dertli olan Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, yaptığı bir değerlendirmesinde, 10 yılda 15 bin 200 kilometre bölünmüş yol yaptıklarını belirterek, 'Şimdi de yolları daha akıllı hale getirecek çalışmalara başladık. Ulusal Akıllı Ulaşım Sistemleri Stratejisi ve Eylem Planını hazırlıklarına başladık.' diye konuşmuştu. Bakan Yıldırım, kaliteli yolların olmasının tek başına yeterli olmadığını, bunun yanında, elektronik sistemlerle akıllandırılmış yollara ihtiyaç duyulduğunu söylemişti.

        Kendilerinin de bu konuda çok muzdarip olduğunu kaydeden Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü'nün iki çalışanı Yaşar Şahin ve Mehmet Fırat, Türkiye'nin bozuk yol sorunlarına farklı bir çözüm yolu geliştirdi. Üzerinde yaklaşık 2 yıl kadar çalıştıkları projelerinin özellikle bu yıl yapılan 'Otomotiv Proje Pazarı ve Tasarım Yarışması'nda emniyet dalında birinci olması, iki arkadaşı daha da ümitlendirdi. İki mucit, yarışmanın hemen ardından başta Ekonomi Bakanlığı'ndan 'Bakan Zafer Çağlayan'a bir sunum yapar mısınız?' teklifi ile başlayan sürece şimdi belediyelerin de dahil olduğunu söyledi.

        Proje hakkında bilgi veren Yaşar Şahin, böyle bir şeyin bir arkadaşıyla yaptığı sohbet sırasında aklına geldiğini söyledi. Teknik lisede öğretmen olan arkadaşı ile yaptığı sohbetin bir buluşu doğurduğunu anlatan Şahin, projeden çok ümitli olduklarını belirtti.

        Araç ithal etmenin mümkün olmasına rağmen sağlam yol ithal etmenin mümkün olamayacağını vurgulayan Şahin, sistem ile ilgili olarak şöyle konuştu: "Bunu kendi bütçemizle yapmamız mümkün değil. Testler yapacağız, bunlar için alanlar belirlenecek. Farklı süratlerde farklı araçları sokup belki binlerce deney yapacağız. Yazılımın veri tabanını bunlara göstereceğiz. Ondan sonra bu araçlara taktığımızda gerçek sonuçları almaya başlayacağız."

        Projenin aşamalarını da Şahin, ilk başta bu sisteme uygun bir sensorun araca yerleştirmesi, bozuk yola giren aracın koordinatlarının GPS ile belirlenmesi, koordinat araç türü ve hız bilgilerinin GPRS aracılığı ile veri işlem merkezine iletilmesi ve yol kusurunun büyüklüğünün tespit edilerek bakım önceliği tanınması, bakım önceliği belirlenmiş bozuk yol koordinatlarının yol bakım birimine bildirilmesi ve onarımın gerçekleşmesi olarak sıraladı.

        Projenin önemine de değinen Şahin, şöyle konuştu: "Proje ile şehir içi ve şehir dışı yollarda oluşan yol kusurlarının, projelendirmiş olduğumuz teknik araçlarla en kısa sürede tespiti ve gereken müdahalenin, en erken şekilde yapılması amaçlanmakta ve böylece muhtemel kazaların en aza inmesi ve bu kazalara bağlı ölüm, yaralanma, maddi kayıp ve zaman kaybı gibi en aza indirilmesi amaçlanmaktadır."

        Şahin, projeye ilave bir yazılımın eklenmesi ile istenilen araçlarda kullanılmak üzere, yol kusurunun GPS aracılığıyla koordinatının belinlenmiş olması dolayısıyla onarım işlemlerinin gerçekleşmemesi durumunda, sorunlu koordinata belli bir mesafe yaklaşıldığında sürücünün uyarılmasının mümkün olabileceğini kaydetti.

        Aynı şekilde donma tehlikesine karşı, bu riskin oluşabileceği kritik güzergahlara GPS bağlantılı ısı sensoru konulması halinde, bu noktaya yaklaşma mesafesinde sürücüyü uyarmak suretiyle, olası bir kaza da önlenebilecek.

        Şahin, daha iyi anlaşılabilmesi için verdiği örnekte, "Söz gelimi 20 santimetrelik bir çukur var. Biz buraya 50 kilometre hızla gidip bir değer alacağız. 70 ile 80 ile gidip ayrı ayrı değerler alacağız. Tabi şok artıkça değer artacak. Ama biz şunu bileceğiz, bu aracın hızı şu olduğu için olması gereken çap şuydu. Araba hangi süratle giderse gitsin, hangi araç giderse gitsin o çukur hakkında bize o bilgiyi veriyor. Yani yazılımımız bize o bilgiyi verecek. Bunun teorisi tamamen kurgulanmış durumda."

        "SİSTEMİN YAZILMINI TÜBİTAK DESTEKLEMEK İSTİYOR"

        Yazılımı aşamasında TÜBİTAK'ın katkısının olacağını aktaran Mehmet Fırat ise, sensor içinde bir Amerikalı firma ile görüştüklerini açıkladı.

        Sistemin artık tam olarak hayata geçmesi ve seri üretime geçilmesi için iyi bir finansmana ihtiyaçları olduğunu belirten Fırat, İstanbul'daki yarışmada yaptıkları sunumun ardından İtalyan bir otomobil firmasının mühendislerinden bir kişi ile aralarında geçen ilginç diyalogu da anlattı. İtalyan mühendisin projeyi çok beğendiğini dile getiren Fırat, mimarın kendilerine İtalya'da özellikle yağmur yağdığında yolların çukura dönüştüğünü, böyle bir sisteme İtalya'nın da ihtiyacının olduğunu söylediğini aktardı. Fırat, bu konuda yaşadıkları bir korkularını paylaşarak, projenin patentini kendileri almasına rağmen bunun sadece ülke içinde geçerli olduğunu, yurt dışında başkalarının bunu yapabileceğine dikkat çekti.

        "İLK AŞAMADA ANKARA'DA EGO VE KARAYOLLARINDA UYGULAMAK İSTİYORUZ"

        Projeyi Ankara Büyükşehir Belediyesi'ne sunduklarını tekrar hatırlatan Fırat, projenin Kent Konseyi'nde görüşüldüğünü ve çok beğenildiğini belirtti. Yakın zamanda belediye ile görüşecekleri vurgulayan Fırat, özellikle başkanın ilgisini çekeceğine inandığını dile getirdi. İlk aşamada belediyenin otobüslerini ve iş makinelerini donatmayı düşündüklerini paylaşan Fırat, daha sonra akıllarında Karayolları Genel Müdürlüğü ve seyahat acentelerinin olduğunu bildirdi.

        "FATİH BELEDİYE BAŞKANI MUSTAFA DEMİR, PROJEYİ İSTİYOR"

        Projenin ilk aşamada Ankara'da uygulanmasını çok istediklerini kaydeden Fırat, eğer Ankara olmazsa diğer teklifleri değerlendireceklerini, özellikle de İstanbul Fatih Belediye Başkanı Mustafa Demir'in projeye çok ciddi baktığını ve kendi belediyesi bünyesinde başlatılmasını istediğini vurguladı.

        Böyle elektronik bir sisteme niçin ihtiyaç olduğunu anlatan Fırat, ülkede yabancı oto sayısının çok olduğunu, bu otolarında genelde düzgün yollara göre dizayn edildiğine ancak Türkiye'de araçların sık sık sanayiye gittiğine dikkat çekti. Bundan dolayı da sanayi sektörünün Türkiye'de çok geliştiğinin altını çizen Fırat, bunun yollardan kaynaklandığını, araçların çukura, tümseğe veya bir yol hatasına girdiği zaman, lastik, ön düzen ve süspansiyon sisteminin hasar gördüğünü söyledi.

        Birinci amaçlarının bir kişi dahi olsa insan hayatını kurtarabilmek olduğunu ifade eden Fırat, Avrupa Birliği'nin de buna böyle baktığını hatırlattı. Kendisinin de buna benzer kazalar geçirdiğini belirten Fırat, açık olan bir rögara düştüğünü aktardı. Bu ve buna benzer durumlarda, hayata geçirdikleri sistemin devreye gireceğini kaydeden Fırat, arabanın tekerine hızına, yere yakınlığına, (sağa ve sola yatmasıyla alakalı) bilgiler aracın üzerindeki cihazdan GPRS verisi olarak sistemlerine düşeceğini dile getirdi. Fırat, böylece yol üzerindeki çukurların direkt koordinatlarını vererek yol durumu hakkında bilgi sahibi olunacağı için her hangi bir tehlike ile baş başa kalınmayacağını vurguladı.