Su firmalarının da kabul ettiği sistem üzerinde çalışma başlatıldı. Sağlık Bakanlığı'na bağlı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanı Doç. Dr. Mustafa Aksoy, damacana su denetimlerinin kaynağında herhangi bir sıkıntı olmadığını, firmaların denetimlerinin satış miktarlarına göre değiştiğini söyledi. Çok satış yapan firmaların denetimlerinin her hafta yapıldığına dikkat çeken Aksoy, "Su numunelerini firmalar yapmıyor.
Bizim denetmenlerimiz gidiyor kaynaktan suyu alıyor ve 2 numuneyi mühürlüyor. Mühürlenen numunelerden biri firmaya kalıyor diğeri bakanlık laboratuarlarına getiriliyor. Mühürlenen numuneyi firma yetkilisinin bakanlığa getirmiş olması hiçbirşeyi değiştirmez. Barkodlu mühürlü numune açılamaz, değiştirilemez. Bundan kimsenin şüphesi olmasın. Bizim denetleme şeklimiz, usulümüz ya da denetim sıklımıza ilişkin bir sıkıntımız yok. İlgili yönetmelik AB mevzuatı çerçevesinde işliyor" dedi.
SIKINTI DAĞITIMDA
Bugüne kadar denetimlerde su firmalarının kaynağında hiçbir sorun çıkmadığının altını çizen Aksoy, denetimlerin rutin dışında hastanelere gelen hasta durumu, salgın, afet gibi durumlarda özel denetime dönüştüğünü söyledi. Kaynakta sıkıntının çıkmasının önemli olduğunu vurgulayan Aksoy, dolum ve dağıtım aşamasının önemine dikkat çekti. Dağıtım aşamasındaki suların da analizlerinin yapıldığını ancak bir damacananın kaç kez doldur boşalt yaparak dağıtıldığını ne firmanın ne de bakanlığın şu anki sistemde bilme ihtimalinin olmadığını kaydetti. Bu sorunun çözümü için yazılım ve su firmalarıyla bir araya gelerek çipli sistem üzerinde görüştüklerini belirten Aksoy şunları kaydetti: "Su firmalarıyla anlaştık. Damacanalara maliyeti makul derecede artıracak çip takılacak. Hologramlı çip. Bunun için sistem kurulacak. Ancak her firmanın mevcut damacanalarına çip takılabilecek mi yoksa yeni damacanalar mı üretilmesi gerekecek bunun üzerinde çalışıyoruz. Eğer yeni damacana üretilmesi gerekirse o zaman sistemin kurulması biraz zaman ve maliyet alabilir."
50-55 KEZ KULLANILMALI
Aksoy, Türkiye'de bir milyon ailenin damacanadan su içtiğini kaydederek, damacanaların ortalama en fazla 50-55 kez kullanılması gerektiğini kaydetti. Sağlık Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada ise su üretim ve satış noktalarından alınan numunelerin değiştirilmesinin söz konusu olmadığı bildirildi. Açıklamada şöyle denildi: "Kamuoyundaki hassasiyet nedeniyle sonuçlarını açıkladığımız damacana suyu denetimleri, yıllardır devam eden uygulamalardır. Bu denetimler Avrupa Birliği (AB) mevzuatına uygun ve dünya uygulamalarına paralel kriterlerle sürdürülmektedir. Damacana sular Türkiye Halk Sağlığı Kurumu'nca 365 gün denetlenmektedir. Tesis ve piyasa denetimlerinde şu hususlara dikkat edilmektedir:
Tesis hijyenik şartlarda faaliyet gösteriyor mu?
Başka bir suya ait kaplar kullanılıyor mu?
Yıkama ve durulama ünitesi nasıl? Yıkama suyunda izinsiz ürünler kullanılıyor mu?
Tesise ait laboratuvarda eksiklikler var mı? Analizler düzenli yapılıyor mu? Sonuçları nedir?
Ambalajlarda kullanılan etiketler uygun mu? Tüketiciyi aldatıcı ve yanıltıcı bilgi ve sembollere yer verilmiş mi? Ruhsatta belirtilen formatta mı?
Kapak üzerinde emniyet bandı kullanılıyor mu?
Personel hijyen kurallarına uyuyor mu?
İzinli suya niteliği dışında su katılıyor mu?
İzinsiz kaynak ilavesi var mı?
Ürünler hijyenik koşullara uygun taşınıyor mu?
Suların depolanma koşulları nasıl?
Satış koşulları nasıl?
114 satış noktasını ilk olarak duyurdu
Deşifre Programı Genel Yayın Yönetmeni Mehmet Ali Önel, Sağlık Bakanlığı'nın internet sitesinde yer alan ve tüm Türkiye'de, tüketime uygun durumda olmayan 114 satış noktasını ve firma isimlerini canlı yayında duyurdu. Önel, iyi medyanın halk sağlığını korumayı kendisine görev edinmesi gerektiğini söyledi. Deşifre programı olarak dev firmaları karşılarına aldıklarını söyleyen Önel, Çalık Holding ve Turkuvaz Medya grubuna, kendilerine hep destek olduğu ve arkalarında durduğu için teşekkür de etti.
Söz konusu bayilerin satışını yaptığı markalardan bazıları şöyle: "Erikli, Saka, Hayat, Yaşar Pelit, Nestle Pure Life, Bahçepınar, Tekir, Berrak Düdüklü, Akar Su, Aytaç Akyudum, Badem Su, Bozdağ Nil Mardan, Çanakkale Kızılcık, Karsu, Kızılcık Mardan, Korusu, Bozdoğan Mardan, Sude, Sultan, Kabalak, Karacadağ Sade Life Doğal, Gappınar, Erek, Bilge, Karlıca, Aytaçsun, Beyaz Pınar, Şeker, Üççamlar, Yeşilkaya, Nuh Su, Kocapınar, Binpınar, Doyum, Desni, Munzur, Çiçeksu, Fatsu, Erimez, Kardağ, Ayder, Gökçedağ, Altınpınar, Lacivert, Akasya, Fındık, Gürpınar, Sırma, Damla Su, Istıranca" Öte yandan Su Üreticileri Derneği üretim tesislerinden ziyade bayi ve dağıtım noktalarındaki saklama koşullarında aksaklıklar yaşandığını öne sürdü.
Damacana süresi 1 yıl
Su skandalını gündemde tutmaya devam eden ahaber'deki Deşifre programının bu haftaki bölümüne konuk olan Prof. Dr. Erkan Topuz, suya karışan lağım atıklarının dışında, sudaki ağır metaller ve bunların tehlikeleri ele alındı. Topuz, fay hatlarındaki hareketlilikler nedeniyle köylerdeki kaynak sularına radyasyon karıştığını belirterek, "Köylerde görünen kanser oranı beyin tümörü, lenfoma, lösemi ve mide kanseri normal şehir popülasyonundan üç kat fazla. Niye? Ülkemiz deprem bölgesi, devamlı olarak faylar oynuyor, suyun içerisine farklı mineraller ve dolaylı olarak radyasyon karışıyor. Oralara bir yığın bitki ekiliyor, bunlara da böcek ilacı kullanılıyor. Ayrıca köylerde kanalizasyon yok, fosseptik var, belki yok bile, bu da sulara karışıyor. Bu zavallı adam kana kana bu suyu içerken dolaylı olarak da bu kanserojen maddeleri almış oluyor" dedi. Plastik damacanaların insan sağlığını büyük oranda tehdit ettiğini ifade eden Topuz, "İlk imalat tarihi üzerine yazılmalı.
Bir damacana en fazla bir yıl kullanılmalı. Biz de delinene kadar kullanılıyor. İmalat tarihi damacananın altına değil, üzerine yazılacak. Ayrıca üzerine bir etiket konulsun, bu damacana şu tarihte yok edilecektir. Suyun muhafazası da çok önemli. Belli bir derecede korunacak. Su evimize geldikten sonra, etiketleri ve son kullanma tarihini de okuduk sonra atalarımız dedelerimiz gibi bekletmeden hemen cam şişeye koyuyorsunuz. Toprak testi ya da küplere de konulabilir. Gelir gelmez bu tedbir alınmalı" dedi.
