Seri atışlı ilk topu Osmanlı üretmiş

Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde kurulan tesislerden biri Zeytinburnu Demir Çelik Fabrikası. 1843 yılında üretime başlayan fabrikanın kuruluş amacı dış tehditler sebebiyle artan askeri malzeme ihtiyacını karşılamak. Devlet eliyle yapılan tesis dönemin en büyük yatırımlarından ve 'Osmanlı'nın Manchester'ı" diye kabul ediliyor. 3 bin işçinin çalışabileceği kapasitedeki fabrikada top, kılıç, süngü, çelik ray üretimi yapılmış. Fabrikanın en büyük özelliği ise dünyadaki ilk seri atışlı topun döktürülmesi. Dönemin ünlü mühendislerinden 19 yaşındaki Ahmed Süreyya Emin iki senelik uğraş sonucunda döktürmüş topu. Türk icadı olan topun patenti daha sonra Almanlar tarafından alınsa da, dünya literatürüne geçen top Harbiye Askeri Müzesi'nde sergileniyor.

Bunun gibi Osmanlı'nın son dönemi ve Cumhuriyet'in ilk yıllarında kurulan onlarca sanayi kuruluşunun bilgileri yer alıyor. "İstanbul'un 100 sanayi kuruluşu" kitabında. Kitabı hazırlayan araştırmacı Sümeyra Yarış, Osmanlı Devleti'nin son döneminde sanayi için çabanın olduğunu söylüyor. Yarış, "Devlet görevlileri ellerini enselerinin altına koyup yatmamışlar, ellerini taşın altına koyup çalışmışlar ancak dönemin şartları, kapitülasyonların olması, süreci olumsuz etkilemiş." diyor. Dönemde devlet eliyle kurulan sanayi kuruluşlarının yanı sıra özel girişimlerle açılan tesislerde bulunuyor. O dönemde yabancılar da Osmanlı toraklarında yatırım yapmış. Bunun iyi örneklerinden biri Mösyö Taverniye isimli Fransız tarafından 1898'de Küçükçekmece'de kurulan şirket. Şirket o dönemde, Osmanlı'nın uzak köşesi diye nitelendirilen yerde kurulur. Yeşilköy'e kadar trenle ondan sonra da at sırtında yolculuk yapılan fabrikanın özelliği ise çalışanlarının çoğunun kadın olması. Cibali Tütün Fabrikası'nda kadınların çalıştığı bir diğer işletme. Günde yaklaşık 2 bin ton tütünün işlendiği fabrikada bin 500 gayrimüslim kadın işçi varmış. Her çeşit işletmenin kurulduğu dönemde kozmetik fabrikası da açılmış. Bu alanda ilk olan Faruki ıtriyat fabrikası Mısır asıllı İstanbullu Almed Faruki tarafından 1894 yılında Feriköy'de üretime başlar. Faruki ürettiği kozmetiklerin pazarlamasında da farklı yol izler ve ürünlerine 'gül kaymağı', 'unutma beni', 'meltem' gibi akılda kalabilecek isimler verir. Kozmetik sanayine bir ilk atan fabrika 1950'den sonra üretimden çekilir.

Kavrulmuş kahvenin hatırı yüzyıl

Mehmet Efendi babasından dükkânı devraldığı döneme kadar kahve ham olarak satılıyormuş. Devir işlerinden sonra fark oluşturmak isteyen Mehmet Efendi, kahveyi öğütüp kavurarak pişirilme kıvamında satar. O zamanki kahvecilerden farklı bu yöntemle tahmid sokaktaki kahve kokusu günümüze kadar ulaşır.

Seri atışlı ilk topu Osmanlı üretmiş

Ülkemizin şu anki sanayisine yön veren kuruluşları merak ettiniz mi hiç? Her çeşit işletmenin kurulduğu o dönemde şimdiki endüstrinin temelleri bir bir atılmış.