Rota Virüs’ün, bir sene içinde dünya çapında evde tedavi edilebilen 11 milyon enfeksiyona, 25 milyon poliklinik ziyaretine, iki milyon hastane yatışına ve 500 bin ölüme neden olduğu biliniyor.
Dünyanın pek çok ülkesinde, hemen hemen bütün çocuklar ırk ve sosyo-ekonomik durum farkı olmaksızın hayatlarının ilk 5 yılında en az bir kez rota vakası yaşayabiliyorlar. Ciddi ishal ve su kaybı ile görülen bu hastalık, çocuklarda genellikle 3 ila 36. aylar arasında görülüyor.
Gelişmiş ülkelerde bu hastalığa bağlı ölüm ihtimali düşük oranlarda, fakat üçüncü dünya ülkelerinde ve gelişen ülkelerde Rota Virüs’ü nedeniyle çok daha fazla sayıda ölüme rastlanıyor.
Bebeğinizi Rota Virüsünden Koruyun
Anne ve babaların korkulu rüyalarının başında rota virüsü geliyor. Bu virüs 3 yaş altı çocuklarda ishalin en sık nedeni olarak göze çarpıyor. Alman Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Alper Soysal “Çocukları ishalden korumak için bebeklere ilk 6 ay sadece anne sütü verilmeli. Ayrıca yiyecek, su ve el temizliği maksimum bir şekilde sağlanmalı, pişmiş yiyecekler oda sıcaklığında bekletilmemeli, temiz olmayan su kullanılmamalı, tuvaletten sonra eller sabunla yıkanmalı.” diyerek aileleri uyarıyor.
Rota Virüsü Nasıl bulaşır ?
Dr. Alper Soysal Rotavirüs ishal başlamadan önce dışkıda bulunur ve belirtilerin başlamasından sonra 10-12 gün daha dışkıdaki mevcudiyeti devam eder. Rotavirüsün en sık bulaşma şekli rotavirüsle enfekte dışkı ile bulaşmış olan eller ve yiyecekler yolu iledir. Rotavirüs oyuncaklar ve sert yüzeyler üzerinde de bulunabilir, bu nedenle kreşler, yuvalar ve hastanelerde bu yolla bulaşabilir.
(3).jpg)
Rota Virüsünün Etkileri nelerdir?Dr. Alper Soysal Anne sütü alan bebeklerde her zamankinden daha sık ve sulu dışkılama; ve anne sütü almayanlarda 24 saatte üç kereden daha fazla sulu dışkılama ishal olarak tanımlanır. Rotavirüs enfeksiyonunda genellikle 4-8 gün süreli sulu ishal görülür ve ilk 1-3 gün ateş ve kusma eşlik edebilir. Ayrıca vücuttan sıvı ve tuz kaybına neden olabilir. Yetişkinlerde ise genellikle daha hafif seyirlidir.
Rota Virüsü Kimlerde görülür ?
Dr. Alper Soysal Rotavirüs ishali tüm yaşlarda görülebilir. Özellikle düşük sosyoekonomik bölgelerde daha sık rastlanır. 4 ay ile 2 yaş arasında ciddi ishale neden olan en sık etkendir. Genellikle kış ve ilkbaharda salgınlara neden olur. En sık Aralık ve Ocak aylarında görülür.
Rota Virüsü Nasıl anlaşılır ?
Dr. Alper Soysal Dışkıda yapılan rotavirüs antijeni tetkiki ile tanısı konabilir.
Rota Virüsü Nasıl tedavi edilir ?
Dr. Alper Soysal Tüm ishalli hastalıklarda olduğu gibi bir ilaç tedavisi yoktur. Bu nedenle eğer vücutta sıvı kaybı oluşursa kaybedilen bu sıvıyı yerine koymak gerekir. İshal olan çocukların çoğunda başlangıçta su kaybı yoktur veya azdır. Evde tedavi ile sıvı ve tuz kayıpları karşılanabilir. Sıvı kaybını evde karşılamak için; su, çorba, pirinç suyu, ayran, elma suyu gibi sıvılar verilebilir. 6 aylıktan küçük ve henüz ek gıdaya başlamamış bebeklerde emzirme sıklaştırılmalıdır. anne sütü almıyorsa her zamanki mamasına devam edilir. Eğer 6 aydan büyükse ve ek gıdaya başlamışsa, kısa aralıklarla, zengin protein ve enerji içeren yumuşak püre şeklindeki yiyeceklerden (yoğurt, patates püresi, pirinç lapası) taze hazırlayarak verilebilir. bebek aldığı taktirde aralarda kaynatılmış soğutulmuş su verilebilir. Her ishalli dışkıdan sonra 2 yaşın altındakilere ½-1 çay bardağı, 2 yaştan büyüklere ½-1 su bardağı su verilebilir. Potasyum bakımından zengin olan muz püresi, taze meyve suları içirilebilir.
Rota Virüsünden Korunma yolları nelerdir?
Dr. Alper Soysal Çocukları ishalden korumak için bebeklere ilk 6 ay sadece anne sütü verilmeli, en az bir yıl emzirmeye devam edilmeli ve emzik ve biberon kullanılmamalıdır. Ayrıca yiyecek, su ve el temizliği maksimum bir şekilde sağlanmalı, pişmiş yiyecekler oda sıcaklığında bekletilmemeli, temiz olmayan su kullanılmamalı, tuvaletten sonra eller sabunla yıkanmalı ve çocuklara öğretilmelidir.
Rotavirüs enfeksiyonu söz konusu olduğunda bebeğin kirli bezleri dikkatli bir şekilde uzaklaştırılmalı, evdeki yüzeylere dışkı bulaşmamasına gayret edilmeli ve bebeğin altı temizlendikten sonra eller mutlaka sabunla yıkanmalıdır.
Çocukların oyun oynadığı alanlar ve kullandığı oyuncakların ve çocuğun yaşadığı çevrenin temiz tutulması gereklidir. Özellikle küçük çocuklar genellikle oyuncaklarını ağızlarına götürdükleri için oyuncaklar özellikle ishal sonrasında sıcak sabunlu su ile iyice ovalayarak yıkanmalı, ardından %70’lik alkolle temizlenmeli veya 10-20 dakika çamaşır suyu ile hazırlanmış karışımda bekletilmelidir.
ARTIK AŞISI VAR!
Rota virüsü aşısının temeli geçmişte gerçekleştirilmiş birçok çalışmaya dayanıyor. Rota virüsü ile doğal olarak enfekte olmanın, tekrar enfekte olunduğunda hastalığın daha hafif geçirilmesine ve ishal vakalarının sıklığının azalmasına yardımcı olduğu biliniyor. İki kez enfeksiyon geçiren çocukların hastalığa karşı bağışıklık geliştirdiği, üstelik çoğunun rota virüsü ile bağlantılı herhangi bir hastalığa karşı da korunduğu da belirlenmiş durumda. Aşı, ağızdan iki doz şeklinde uygulanıyor.
ANNE SÜTÜ KORUYOR!
Rota virüsü ince bağırsağa yerleşir ve orada çoğalarak rahatsızlıklara neden olur. Mutlaka şiddetli ishal ve kusma görülür. Her yaşta insan rota virüsü enfeksiyonuna duyarlıdır, ancak bebek ve çocuklarda çok daha sık rastlanır. Bu durumda bebeğin yemek yemesi güçleşeceği gibi, yediğini de çıkarabilir. Yeni doğanlar ise, annelerinin sütünden geçen antikorlar sayesinde daha şanslı. Bu yüzden Rota Virüsü yeni doğanlarda nadiren görülür.
BULAŞICI BİR HASTALIK
Rota virüsü son derece bulaşıcı bir hastalık. Birçok kişi ishal olmadan da bu virüsü bulaştırabilir. Ellerde saatlerce, katı yüzeylerde günlerce canlı kalabilir. Rota virüsü insandan insana, hastalık bulaşmış su ve yiyeceklerin tüketilmesiyle ya da hastalık bulaşmış yüzeylere temas yoluyla bulaşıyor. Özellikle hastanelerdeki pediatri koğuşu, yuva, kreş ve ev gibi kapalı ortamlarda bulaşma ihtimali çok daha yüksek.
KUSMA VE İSHALLE BAŞLIYOR
Rota virüsünde en önemli belirtiler kusma ve sulu ishal. Bazı durumlarda ateş ve karın ağrısı da görülebiliyor. İshal öyle yoğun olabilir ki, çok kısa bir sürede vücutta aşırı su kaybına neden olabilir. Aşırı su kaybının belirtileri arasında susama, sinirlilik hali, huzursuzluk, uyuşukluk, çökmüş gözler, kuru ağız ve idrara çıkmada azalma dikkat çeker. Bağışıklık sistemi güçlü, yeterli ve dengeli beslenen çocuklarda ateş ve kusma iki-üç gün içinde geçer, fakat ishal dokuz güne kadar devam edebilir. Rota virüsü ile ilk tanışma, genellikle en şiddetli geçirilenidir. Daha sonra tekrarlayan enfeksiyonlar daha hafif atlatılır.
AĞIR VAKALARDA HASTANE ŞART!
Tedavi, kaybedilen sıvının yerine konulması için bol sıvı almakla başlamalıdır. Evde yapılan tedavinin sonucunda hızla iyileşme görülebilir. Bebeklerde ya da küçük yaşta çocuklarda orta derecede ya da yüksek derecede sıvı kaybı olursa, vücuttaki elektrolit dengesinin normal seviyeye getirilmesi için hastanede rehidrasyon tedavisi görmek uygun olur. Rota virüsü enfeksiyonlarında antibiyotikler işe yaramaz. Önemli olan yeterli sıvı almaktır.
Bebeğiniz anne sütü ile besleniyorsa aynı şekilde beslemeye devam etmelisiniz. İshalin şiddetine göre doktor tavsiyesi ile şeker-tuz solüsyonları verebilirsiniz. Normal beslenen çocuklarda az yağlı ishal diyeti uygulanabilir. Çocuğun yaşı uygun ise yoğurt, patates, muz ve pirinç lapası yiyebilirler. Azar azar ve sık beslenme, gıdaların bağırsaktaki emilimini arttırır.
Anne ve babaların dikkat etmeleri gereken noktalar nelerdir?
Dr. Alper Soysal Eğer çocuk çok fazla dışkılıyor ve su içmiyorsa, tekrarlayan kusmaları varsa, ateşi varsa, dışkıda kan ve mukus görülüyorsa hemen doktora başvurulmalıdır. Ağır sıvı kayıplarında hastaneye yatırılarak serum tedavisi yapılması gereklidir. İshalin durdurulması amaçlı ilaçlar, çoğunun sistemik zararlı etkileri olduğundan çocuklarda kullanılmamalıdır.
