Operasyonlar yasadışı mı?

ABD'nin insansız uçakları Pakistan’ın Kuzey Veziristan Vilayeti’ndeki eve gizlice yaklaşıyor ve istediği mesafeye geldiğinde füzelerini evin üzerine fırlatmaya başlıyor.

Ev yerle bir olurken, içindeki 9 kişi de hayatını kaybediyor. 5 Mayıs’ta meydana gelen bu saldırıda kimlerin neden öldürüldüği hiçbir zaman bilinmeyecek. CIA’in insansız uçaklarla düzenlediği diğer operasyonlarında olduğu gibi. ABD Başkanı Barack Obama’nın iktidara gelmesinden bu yana insansız uçaklarla Afganistan – Pakistan sınırında düzenlenen operasyonların sayısı büyük ölçüde arttı.

İnsansız uçaklardan atılan bombalarla 2009 yılından bu yana Pakistan sınırında yaklaşık 2 bin 355 kişi hayatını kaybetti. Bush döneminin son beş yılında hedefli öldürmelerin sayısı 426’ydı. Son dört yılda artan operasyonlara sert tepki gösteren Pakistan yönetimi insansız uçaklarla düzenlenen saldırıların yasadışı olduğunu savunuyor ve Washington’dan bu saldırılara son vermesini istiyor.

Obama yönetiminin terör şüphelilerine karşı yürüttüğü stratejinin Berlin’de de huzursuzluk yarattığını belirten siyaset bilimci Peter Rudolf, bunun Alman siyasetini zorladığı değerlendirmesinde bulunuyor.

Bilim ve Politika Vakfı’nın Amerika Araştırmaları Grubu Başkanı Rudolf, “Bir Alman vatandaşı da Pakistan’da ABD’nin insansız uçaklarıyla öldürüldü. Bu çok zor bir mesele. Ayrıca ABD'nin terör şüphelilerinin izini sürerken ve onları öldürürken Alman gizli servisinden edindiği bilgileri de kullandığı gözardı edilmemeli" şeklinde konuşuyor.

Alman vatandaşları da öldü

Kardeşiyle birlikte radikal dincilerin kamplarında eğitim almak için 2010 yılının ekim ayında Pakistan'a giden 20 yaşındaki Bünyamin E. adlı Alman vatandaşı Amerikan füzelerinin hedefi olmuştu.

Mart ayında da bir başka Alman vatandaşı hayatını kaybetti. Taliban'la bağlantılı olarak Almanya'nın Aachen kentinden Pakistan'a giden Samir H. Veziristan'ın güneyinde bir ABD saldırısında öldürüldü. Alman hükümeti ise her iki olayda da şimdiye kadar çekimser bir tutum sergiledi.

Her iki ölümü de resmî olarak doğrulamayan Almanya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü olayın aydınlatılması için İslamabad'daki Alman Büyükelçiliği ve bakanlığın yoğun çaba içinde olduğunu söylüyor.

Alman uzman Peter Rudolf'un değerlendirmesi ise şöyle: “ABD açısından terör faaliyetleri içindeki bir Alman vatandaşının yurtdışında öldürülmesi söz konusuysa, bu elbette ki oldukça zor bir konu. Dost bir ülkenin gizli servisi aleyhine soruşturma açılması nasıl mümkün olabilir ki?“

Böyle bir şey şimdiye kadar olmadı. Alman Başsavcılığı da Bünyamin E. olayında yetkili olup olmadığını 1,5 yıldır araştırıyor.

İnsansız uçak tartışması

Konunun silahlı çatışmalarla ilgili devletler hukuku ile bağlantılı olduğunu kaydeden Alman Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, alınacak kararın emsal teşkil edeceğini, bundan sonraki benzer olaylarda başsavcılığın yetkisini belirleyeceğini ve bu nedenle ayrıntılı bir inceleme yapıldığını dile getiriyor.

Savaşlarda insansız uçakların kullanılması devletler hukuku açısından tartışmalı bir mesele. Max Plank Enstitüsü'nün uluslararası hukuk uzmanı Rüdiger Wolfrum, hedeflenen Taliban komutanları dışında kimse ölmüyorsa, saldırının, Pakistan topraklarında düzenlense de meşru olduğunu ifade ediyor. Ancak bunun belirli koşullara bağlı olduğunu kaydeden Wolfrum, sivillerin ölmesi durumunda savaş suçunun ortaya çıkacağını belirtiyor.

Ancak Afganistan – Pakistan sınırında insansız uçaklarla düzenlenen saldırılara ilişkin çok az resmî açıklama yapılıyor ve saldırının ayrıntılarıyla ilgili ayrıntılar hiçbir zaman ortaya çıkmıyor. Bu nedenle de uluslararası hukukun ihlal edilip edilmediği açığa çıkmıyor.

Operasyonlar yasadışı mı?

İnsansız uçaklarla Afganistan – Pakistan sınırında düzenlenen operasyonların sayısı büyük ölçüde arttı. Hukukî açıdan tartışma yaratan operasyonlar Almanya’da da giderek daha fazla rahatsızlığa yol açıyor.