Buz ve Fiyort Ülkesi Norveç
Dağlar, buzullar ve dik yamaçlı körfezlerden müteşekkil bir memleket hayal edin. İşte orası Norveç’tir.
14 Yıl Önce Güncellendi
2012-04-26 16:35:22
Güneyde bulunan Lillesand, Tvedestrand, Risor, Brekkesto ve Gamle gibi köyler birer sahil incisidir. Kayağın beşiği güney bölgesi, özellikle Telemark bölgesi, kayak tutkunlarının aklını başından alır. Norveç'in batı sahillerinde bulunan fiyortlar, Dünya Mirası alanlarının en popüler olanlarıdır. Her bir fiyort kendine has bir yapıya sahiptir. En uzun ve en güzel manzaralı çağlayanlar Geirangerfjord'da bulunur. Dünyanın en uzun fiyortu olan Sognefjord da burada bulunur. Unesco'nun Dünya Mirası olarak kabul attiği Naroyfjord, bu fiyortun bir koludur.
Ülkenin batı sahillerinde yer alan Bergen şehri, fiyortları keşfetmeye başlamak için en uygun yerdir. Yine ülkenin batı sahillerinin güney bölümü, eski ahşap evlerle bezenmiştir. Bu alanlar, sakin yeşil alanlar ve uzun beyaz plajlar ile kaplıdır. Ülkenin kuzey bölgeleri, tabiatın sunmuş olduğu farklı ışık görüntüleri ve gece yarısı havada asılı kalan (24 saat boyunca güneş görünür) güneşin sunmuş olduğu olağanüstü görüntüler, insanın aklını başından alacak kadar güzel ve hayret vericidir.
Norveç'in kuzey ucu, deniz seviyesinden 307 metre yüksekliktedir. Norveç'in ikinci büyük buzulu olan Svartisen, dünyadaki en güçlü anafor olan Saltstraumen ve sahil boyunca yükselen görkemli dağlar, insanı şaşırtan manzaralar sunmaktadır. Ülke coğrafyasının ve uzun kış mevsiminin imkân tanıdığı kış sporları, ülkenin bu bölümünde de insanların yaptığı aktivitelerin başında gelir.
Ülkenin kuzeyi soğuk bir iklimin etkisi altında iken, sahile yakın yerleşim alanları ve güney bölümü ılıman iklimin etkisi altındadır. Sahilden içeriye doğru gittikçe kuru ve sıcak yazlar, fazlasıyla soğuk kışlar yaşanır. Özellikle Aralık ve Mart ayları arasında yaşanan kış mevsimi uzun ve çok soğuk geçer. Bu durum, ülke insanının kış sporlarıyla fazlasıyla ilgili olmasının yolunu açmıştır.
Norveç tarihi hakkında yazılmış ilk yazılı dokümanlara göre, ülke topraklarında, 9. yüzyıla kadar, Alman kabilelerinin kurmuş olduğu birçok küçük krallıklar vardı. 872 yılında Kral Sarışın Harold, bu krallıkları tek bir Norveç Krallığı altında birleştirdi. O zamanlar ülke, Nortuagua veya Nordveg adıyla bilinirdi. 1000 yılına kadar Norveç'in ilk yerlileri olarak bilinen Vikingler, yaptıkları sağlam gemilerle Avrupa'da birçok yerlere saldırdılar. İnsanların korku içinde yaşamalarına sebep oldular. Gittikleri yere kan, ölüm ve korku götürüyorlardı. Fakat çok geçmeden ekonomik sıkıntılar sebebiyle meydana gelen iç çatışmalar Norveç'i huzursuz bıraktı. Arkasından 14. yüzyıl başlarında "Kara Ölüm" adını verdikleri veba hastalığı Norveç halkına ölüm ve dehşet getirdi. Hemen hemen nüfusun yarısı bu hastalıktan öldü. Hıristiyanlığın ülkeye girdiği sıralarda, mükemmel olan tarım, ticaret ve denizcilik felce uğradı. Norveçlilerin deniz üstünlüğünün yerini, büyük bir fakirlik aldı.
1397 yılında İsveç, Danimarka ve Norveç, Danimarka Kralı idaresi altında Kalmar birliğini kurdular. 1523'te İsveç bu birlikten ayrıldı. 1814 yılına kadar Danimarka'ya bağlı olarak yaşayan Norveç, 17 Mayıs 1814'te Eidsvoll'da bir bağımsızlık bildirgesi yayımladı. Yeni bir meclis açarak, ilk anayasasını hazırladı. 1905 yılında Danimarkalı Prens Charles'in Norveç Kralı ilan edilmesiyle de, ülke tam bağımsız bir krallık haline geldi.
Birinci Dünya Savaşı esnasında tarafsızlığını ilan etti. Buna rağmen, savaş boyunca 2000 Norveçli denizci öldürüldü. İkinci Dünya Harbi patlak verdiğinde Norveç yine tarafsız idi. Fakat Alman Ordusu, 9 Nisan 1940 tarihinde İskandinavya Yarımadasına taarruz etti. Norveç, 1945 yılına kadar Alman işgali altında kaldı. Alman Nazi iktidarı, 35.000 Norveçliyi tevkif etmişti. Bunun üzerine Norveç, müttefikler tarafında yer aldı. Ülkenin işgali 8 Mayısta Almanların çekilmek zorunda kalmasıyla son buldu. Sürgüne gönderilmiş olan Kral Haakon, ülkesine dönerek tekrar Norveç birliğini sağladı.
Harbin getirdiği felaketler Norveç'i oldukça yıpratmıştı. Müttefik kuvvetlerin, Alman ordularını mağlup etmesiyle, Alman işgalinden kurtulan Norveç yine müttefik kuvvetlerin dış yardımlarıyla ekonomisini çıkmazdan kurtarabildi. ABD'nin sağladığı 350 milyon dolarlık Marshall Planı yardımı Norveç'i rahatlattı. Batı ve Doğu arasında stratejik bir mevkide yer alması ve Rusların Çekoslovakya'yı işgal etmesi yüzünden 4 Nisan 1949'da NATO'ya katıldı.
1930 yılından beri iktidarda bulunan İşçi Partisi, 1965 yılında anti-sosyalist partilerin koalisyona gitmeleri üzerine düştü. Yerine Merkez Partili Per Borten başkanlığındaki koalisyon hükümeti geldi. 1971 yılında Ortak Pazar üyeliği için ortaya çıkan meseleler sebebiyle bu hükümet de düştü. 1972’de yapılan halk oylaması neticesinde Ortak Pazar üyeliği, % 47 kabule karşılık % 53 hayır oyu ile reddedildi.
1981 seçimlerinde anti-sosyalist iktidar, ezici bir üstünlükle tekrar hükümet oldu. Yeni hükümet, Muhafazakâr Parti liderliğinde ülke yönetimini ele aldı. 1985 seçimlerini İşçi Partisi kazanarak Brundtland başbakan oldu. 1989 seçimlerinde İşçi Partisinin oy kaybetmesi üzerine Brundtland 1989 Eylülünde başbakanlıktan çekildi. Muhafazakâr Parti başkanı Jan Peder Syse başkanlığında azınlık hükümeti kuruldu. 1990'da Norveç'in Avrupa topluluklarıyla münasebetlerinin geleceği konusunda Muhafazakâr Parti kendi içinde anlaşmazlığa düşmesi üzerine hükümet istifa etti. Yerine yeniden İşçi Partisi azınlık hükümeti kurdu. Ülkenin çok sevilen kralı 5. Olav'ın 17 Ocak 1991'de ölümü üzerine tahta oğlu 5. Harold geçti. Hükümet 1992'de Avrupa Ekonomik Alanına katılma anlaşması imzaladı. Arkasından parlamentoda onaylanan kararla hükümet AT'ye üyelik başvurusunda bulundu.
Norveç, dünya ortalamalarına göre, kişi başına düşen enerji miktarı bakımından çok zengindir. Su gücünün oldukça bol olmasıyla Norveç, elektrokimya ve elektrometalürji ürünlerinde önemli bir ülke olmuştur. Bu alan nitrojen, alüminyum da ihtiva etmektedir. Norveç, Rusya Federasyonu ile birlikte işlettiği Svolbard bölgesi kömür yataklarından yaklaşık olarak yılda 300.000 ton kömür elde etmektedir.
Norveç, ulaştırma alanında daha çok suyolu (gemi) bakımından gelişmiştir. Demiryolları yaklaşık 4180 km uzunluğunda olup, % 60'ı elektriklidir. Karayolları 88.800 km olup, % 70'i asfalttır. Otomobil ülkede ulaştırma sistemine hâkimdir.
Gemilerin % 40'ı 100 groston ve yukarısı olup, yaklaşık 30.000 mürettebatlıdır. Ticari filosu ülkeye oldukça gelir getirmektedir. Nüfusun % 9'u ulaştırma sektöründe çalışır. Ülkede hava ulaşımının sağlandığı 47 havaalanı vardır.
Oslo, ülkenin en büyük iç ve dış ticaret merkezi olup, en önemli limanıdır. İthalatı: Ham petrol gemileri, otomobil, makina, kumaş. İhracatı: Ham petrol, tabii gaz, gemi ve çeliktir. İthalatının yarısı ve ihracatının üçte ikisini Ortak Pazar ülkeleriyle yapar. İngiltere, ABD, İsveç, Almanya, Danimarka ticari münasebeti olan ülkelerin başlıcalarıdır.
SON VİDEO HABER
Haber Ara