USAK: Türkiye, Ordadoğu'da bölgesel güç olma kapasitesine sahip bir ülke

Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) tarafından hazırlanan "Türkiye'nin Ortadoğu'daki Güç Kapasitesi: Mümkünün Sınırları" başlıklı raporun tanıtım toplantısı, USAK Başkanı Özdem Sanberk'in başkanlığında USAK Evi'nde yapıldı. Rapor, Türkiye'nin Ortadoğu'da bölgesel güç olmadığını ancak böyle bir kapasitesinin olduğunu ortaya koydu.

        "Türkiye Ortadoğu'da ne kadar güçlü?"sorusundan yola çıkarak hazırlanan raporda önemli tespitler bulunuyor. Türkiye'nin kapasitesi, diplomatik güç, ekonomik güç unsurları açısından verilere dayanarak hazırlanan raporda, Türkiye'nin Ortadoğu ekseninde beklenti kabiliyet açısında mustarip bir ülke olduğu, belirtilen eksiklikleri gideremediği sürece de bölgesel lider olamayacağı ifade ediliyor. Raporda, Türkiye'nin Ortadoğu'daki etkinliğini ölçmek için incelenen ilk parametre diplomatik güç.

    Raporu hazırlayan Osman Bahadır Dinçer, Türkiye'nin bölgedeki diplomatik gücü ile ilgili şu tespitlerde bulundu:
—Dışişleri personelinin yeterliliği ve kurum olarak Dışişleri Bakanlığı'nın kapasitesi politika hamlelerinin oluşması açısından son derece önemlidir.
—Türkiye'nin çok kulvarlı, çok boyutlu dış politika stratejisiyle hareket etmeye başladığı son on yıllık dönemde personel eksikliği daha akut boyutlara ulaştı.
—Dışişleri Bakanlığı'nın maddi ve beşeri altyapısının yeterliliği diğer ülkelerin verileri ile kıyaslandığında Türkiye, çalışmada sıralanan ülkeler (ABD, Rusya, İngiltere, Brezilya, Fransa, Almanya, Hindistan, İtalya, Japonya, İspanya ) arasında takibi 436 milyon lira ile ek küçük bütçeye sahiptir. Personel bakımında da bu ülkelerin gerisinde kalıyor.
—Türkiye'nin Arapça konuşulan ülkelerde temsilcilik sayısı 25'tir.Burada çalışan personelin sadece 6 tanesi Arapça konuşuyor.

        Türkiye'nin Ortadoğu'daki etkinliğini ölçmek için incelenen ilk parametre ise raporda, ekonomik güç üzerinden belirlendi. Ortadoğu'daki Türkiye'nin ekonomik gücü ile ilgili ise raporu hazırlayan bir diğer isim olan Mustafa Kutlay bilgi verdi.

        Kutlay, ekonomik dinamizmin Türkiye'nin Ortadoğu halkları açısından aynı zamanda bir cazibe merkezi haline gelmesine katkı sağladığını ifade etti. Türkiye ekonomisinin son yıllarda ciddi gelişmeler kaydettiğini ifade eden Kutlay, ekonominin sürdürülebilir dış politika hedeflerine katkı sağlayabilmesinin önünde iki temel kısıtın olduğunu anlattı: "İlk kısıt Türkiye'nin üretim kompozisyonuna bağlı olarak şekillenen dış ticaretini yüksek teknolojik ürünleri ile gerçekleştirmemesi. İkinci kısıt ise Türkiye'nin kendisine sıklet merkezi belirleyememesi."

        ÖNERİLER

        Türkiye'nin Ortadoğu'da 'bölgesel lider' olma potansiyeline ilişkin verilere dayalı kapsamlı ve sistematik bir inceleme olarak hazırlanan raporda, kapasite artırımına yönelik öneriler sunuldu. Sunulan öneriler şunlar:

—Türkiye'nin bölgesel liderlik potansiyeli olmasına rağmen bu konuda verilere dayalı kapsamlı bir araştırmanın yapılmadığı görülmektedir. Bu konuyla ilgili daha kapsamlı çalışmalar yapılmalıdır.
—Türk Dış politikasında asıl konu kapasite artırımını oluşturmaktadır. Bu konuda Dışişleri Bakanlığı düşünce kuruluşları ile bir araya gelmeli görüş alış verişinde bulunmalıdır.
—Devlet özel sektör sistematik ve şeffaf hale gelmeli, dış politikanın politika ekonomisine ilişkin kapsamlı bir yol haritası hazırlanmalı.
—Türkiye'de eğitim gören bölge vatandaşının sayısı arttırılmalı.
—Bölge halkaları ile daha yakın temas hazırlanmalı.
—Diplomatlar, bölge azmanları ve sivil toplum temsilcileri konuya ilişkin kapasite artırımına gitmeli.