Rusya neden veto kullanmadı?

Varol Sarıyüce / TIMETURK

BM Güvenlik Konseyi, Suriye’de rejime karşı devrimin başlamasından 13 ay sonra; geçtiğimiz Cumartesi günü Suriye hakkındaki ilk kararını geçirdi. 2042 No’lu bu karar, rejim ve muhalifler arasındaki ateşkesi gözlemlemek üzere uluslararası silahsız gözlemcilerin ülkeye gönderilmesi bendini içeriyor.

Oylamada ilgi çekici olan ise Rusya ve Çin’in 2011 Ekim’inde ve geçen Şubat ayında Suriye rejiminin muhaliflere karşı sergilediği davranışlardan ötürü kınanmasını öngören kararları veto hakkını kullanarak geçirtmemelerine karşın bu sefer kararın lehine oy kullanmaları oldu.

Peki Rusya’nın karar lehine oy kullanması Rusya’dan Şam’a bir baskı mesajı olarak kabul edilebilir mi?

Moskova’nın ABD, Fransa ve İngiltere tarafından sunulan bu karar lehine oy kullanmasına ilişkin yaptığı resmi açıklamalar öyle olmadığına işaret ediyor. Zira Güvenlik Konseyi’ndeki Rus elçisi karar taslağının daha dengeli olması için ülkesinin önemli değişiklikler yaptığını vurguladı.

Rus elçi büyük ihtimalle Güvenlik Konseyi’nin davranışlarını değiştirme çağrısını hem Suriye muhalefetine hem de rejime yapmasını ve ‘Suriye’yi kararı uygulamaya çağırıyor’ yerine ‘Suriye’den kararı uygulamasını talep ediyor’ ifadesini kullanmasını kastediyor. Bunun yanında Güvenlik Konseyi kararda Suriye rejimi tarafından işlenen insan hakları ihlalleri yanında

Moskova’nın ‘silahlı gruplar’ olarak isimlendirdiği kesimin işlediği ‘insan hakları ihlallerini’ de kınıyor ve bu ihlalleri işleyenlerin cezalandırılacağını belirtiyor.

REFORM MESAJI

Öte yandan Rusya meselesinde uzman Hani Shadi, Moskova’nın veto hakkını kullanmamasını analizinde bunun Beşşar Esad’a reform yolunda adım atmasını kolaylaştırmak için gönderilen bir mesaj olduğu yorumunu yaptı. Shadi şöyle dedi: ‘Eğer üst düzeyli Rus yetkililerin açıklamalarını gözden geçirirsek kendilerinin Beşşar’ın zatını desteklemediklerini görürüz.

Moskova’da yaşayan uzman, Suriye Dışişleri Bakanı Velid El Muallim’in geçtiğimiz günlerde gerçekleştirdiği ziyaretinde düzenlenen toplantıdan sızan bilgilere göre toplantıda oylamanın konuşulduğu ve Rus yetkililerin kendisine Rusya’nın üçüncü bir kez veto hakkını kullanmayacağını bildirdiği, Arap dünyasındaki imajlarının çok kötüleştiğini vurguladıkları öğrenildi.
Rus yetkililer bundan önce defalarca Beşşar Esad’ı değil Suriye rejimini desteklediklerini açıklamışlardı. Bu desteğin sebebi ise Suriye’nin kendileri için İran’dan sonra ikinci bir kale konumunda olması.

Shadi sözlerini şöyle sürdürdü: ‘Ruslar ısrarla rejimlerin dış kesimler tarafından düşürülmesine izin vermeyen uluslararası kanunu desteklediklerini vurguluyor. Bunda gerekçeleri ise aynı şeyin bölgedeki başka ülkelerde de meydana gelmesinin ve ileride Batı’nın Rus muhalefetini desteklemesinin önüne geçmek. Çin de aynı gerekçelerle aynı konumu benimsiyor.

Shadi Şam’a varmaları beklenen altı gözlemci arasında bir Rus gözlemcinin de bulunacağını belirterek altı maddelik planda öngörülen ‘gösteri düzenleme hakkının’ Moskova için en hassas konulardan biri olduğunu ancak Rusların buna itiraz edemediğini dile getirdi.

Rusya neden veto kullanmadı?

Suriye’de devrimin başladığı günden bu yana Suriye rejimini destekleyen Rusya’nın bu sefer BM Güvenlik Konseyi’nde veto hakkını kullanmaması dikkat çekti. Rusya’nın bu tavrı ‘acaba rejime desteğini çekti mi’ sorusunu da beraberinde getirdi.