Yeni nesil akıllı kavşaklar, hem trafiği hem cebi rahatlatacak (Özel)

Pamukkale Üniversitesi (PAÜ) Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Ulaştırma Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yetiş Şazi Murat, 20 yıllık çalışmalarının ardından yeni nesil akıllı kavşaklarla hem trafiği hem de bekleme süresini yüzde 50 azaltarak akaryakıt masrafını azaltacak çözüm yolu bulduklarını söyledi.

Trafik sinyalizasyonu konusunda İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Ulaştırma Ana Bilim Dalı'nda doktora çalışmasını tamamlayan Doç. Dr. Şazi Murat, yürüttüğü iki TÜBİTAK projesinde ve PAÜ Bilimsel Araştırmalar Birimi tarafından desteklenen araştırma projesinde, "Bulanık Mantık Esaslı Akıllı Kavşak Denetim Sistemleri" geliştirdiklerini ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştiraklerinden İSBAK A.Ş. ile yaptıkları ortak çalışmalarda gerçek kavşaklarda deneyerek olumlu sonuçlar elde ettiklerini vurguladı. Doç. Dr. Şazi Murat'ın geliştirdiği sistemde kavşaktaki şeritlere yerleştirilen algılayıcılar yardımıyla alınan sinyal, kontrol cihazına iletiliyor. Böylece kavşaktaki araçların durumları, sinyal süreleri ile beraber değerlendirilerek bekleme süreleri otomatik ayarlanıyor.

"Bulanık mantık" kavramının Azeri bilimadamı Lütfi Askerzade tarafından 1965 yılında ortaya atıldığını, önceleri Avrupa ve ABD'de benimsenmeyen bu yaklaşımın 1990 yılında Japonya tarafından yapılan üretim patlamasından sonra dünyada yaygınlaştığını vurgulayan Murat, "Akıllı kavşaklarla ilgili ilk çalışmayı, Denizli'deki sinyalize kavşaklarda gözlemler yardımıyla yaptık. Bu testler sonucunda taşıtların bekleme sürelerinde yüzde 30-50 oranlarında iyileşme elde ettik." diye konuştu. Akıllı denetim sisteminin, yapısı itibariyle trafiğe uyum sağladığını ifade eden Murat, şunları kaydetti: "Trafiğin sabit olduğu veya çok değişmediği durumlarda, mevcut denetim sistemleri de benzer sonuçlar vermektedir. Özellikle trafikte değişken ve hacim olarak çok farklı değerlerin söz konusu olduğu durumlarda ise bu sistemin çok daha avantajlı olduğu, gecikme sürelerinde yüzde 50 ve üzerinde iyileşme sağladığı belirlenmiştir. Bulanık mantık esaslı denetim algoritmasının aynı zamanda çevresel etkiler açısından fayda sağladığı, zararlı egzoz gazlarının yayılmasını yüzde 20 ile 60 oranında azalttığı tespit edilmiştir. Yakıt tüketimi anlamında da bulanık mantık esaslı akıllı kavşak denetim sisteminin minimum yüzde 20 oranında tasarruf sağladığı, bu değerin Denizli'deki 15 kavşak için bilimsel yaklaşımlara dayanarak yapılan yaklaşık bir hesaplamada yıllık 100 bin lira gibi önemli bir değere karşılık geldiği anlaşılmıştır." şeklinde konuştu. Doç. Dr. Yetiş Şazi Murat, Denizli'nin üstyapı çalışmaları sona erdiğinde, akıllı kavşak uygulamasının devreye sokulacağını sözlerine ekledi.