Mali olaylarının perde arkasında ne var?

Ülkenin kuzeyindeki ayrılıkçı isyancıların bağımsızlık ilan etmesinden saatler sonra, komşu ülkelerin bakanlarıyla görüşen Sanogo, anayasal düzene geçilmesi konusunda anlaşmaya vardığını açıkladı.

Anlaşmayı okuyan Sanogo, Mali Anayasası'nın 36. maddesi uyarınca ulusal meclis başkanının, iktidar boşluğunda geçici devlet başkanı olarak görev yapacağını, yeni seçimlere gidecek geçici hükümeti kuracağını belirtti.

Ancak varılan anlaşmada 21 Mart'ta darbe yapan askerlerin gelecekteki rolüne değinilmedi, sadece darbeci askerlere tam dokunulmazlık verdiği kaydedildi. Ayrıca anlaşmada meclis başkanının ne zaman göreve başlayacağı, yeni seçimlerden önceki geçiş döneminin ne kadar süreceği ise netleşmedi.

Ulusal Meclis Başkanı Dioncunda Traore, hükümetin, ülkenin kuzeyindeki Tuareg isyancılarıyla yeterince mücadele edemediği gerekçesiyle yapılan darbenin ardından ülkeden kaçmıştı.

Görüşmelere katılan bir üst düzey yetkili, Traore'nin büyük olasılıkla bugün ülkeye döneceğini söyledi.

Açıklamayı yaparken Sanogo'ya eşlik eden Burkina Faso Dışişleri Bakanı Djibrill Bassole de Mali'nin komşularının bu hafta uygulanmaya başlayan yaptırımları kaldırmayı kararlaştırdığını belirti.

Muhtar Şankiti: Olayların sebebi Fransa'nın çizdiği sınır

Öte yandan Moritanyalı siyaset bilimci-yazar Dr. Muhammed Muhtar Şankıti, Tuareglerin silahlı isyanı ve ülkede gerçekleşen askeri darbeyle iç savaşın eşiğine gelen Afrika ülkesi Mali'deki sorunun kaynağında Fransızların bölgede çizmiş oldukları sınırların bulunduğunu savundu.

AA muhabirlerine açıklamalarda bulunan Şankıti, "Batı Afrika'yı sömürgeleştiren Fransızlar bölgedeki ülkelere bağımsızlıkları verildiğinde, ülkelerin sınırlarını ileride kargaşa çıkarabilecek bir biçimde oluşturdu" dedi.

Mali'deki Ezavad sorununu anlamak için biraz geriye gitmek gerektiğini ifade eden Şankıti, " Mali'yi haritada incelerseniz Latincedeki 'L' harfine benzediğini görürsünüz. Kuzey doğusunun yarısında Araplar ve Tuaregler yoğun biçimde yaşarken, güney batısında farklı Afrika kabileleri yaşar. Fransızların çizdiği sınırlar ırkları böldü. Mesela bir kabilenin yarısı Moritanya'da, diğer yarısı Mali'de kalabildi. Biz bölgenin aydınları olarak buraları 'sıcak bölgeler' olarak adlandırıyoruz" diye konuştu.

El Kaide kartı

Mali'de bazı şehirleri ele geçiren ve El Kaide'nin ülkedeki kolu "Tevhit ve Cihat" örgütüyle anlaştığı ileri sürülen Tuareg hareketi "Ensaru'd-din"in Nijer, Moritanya, Tunus, Senegal gibi ülkelerden gelen gençleri bünyesine kattığını belirten Şankıti, "Ensaru'd-din bölgedeki Müslüman halkın çoğunluğunun düşüncelerini yansıtmıyor, marjinal bir grup niteliğinde. Çoğunlukla yabancılardan oluştuğu için bölge halkı bu insanların onları yönetmesine sıcak bakmıyor. 'Ensaru'd-din ne istiyor-' diye sorarsanız, kendileri de ne istediklerini bilmiyorlar diyebilirim" şeklinde konuştu. Ancak Şankıti, "Fransa ve ABD bu bölgelerde El Kaide uzantılı örgütlerin varlığından yarar sağlıyor. Bu bilinen bir durum. Bölgedeki yönetimlere 'El Kaide kartını' göstererek baskı kuruyorlar. Nijerya, Senegal gibi ülkelerdeki askeri üslerini meşrulaştırıyorlar" dedi.

Ezavad'daki en etkili örgütün "Ulusal Ezavad Kurtuluş Hareketi" olduğunu kaydeden Şankıti, "Bu örgüt Ezavad'ın bağımsızlığını amaçlıyor. Bugün de hedefledikleri bölgeleri ele geçirmiş durumdalar" dedi. Kaddafi'nin özel korumaları arasında birçok Tuaregin bulunduğuna işaret eden Şankıti, "Libya devriminden sonra bu askeri eğitim almış Tuaregler silahlarıyla birlikte Mali'ye döndüler. Bu da Ezavad hareketine ciddi bir güç kattı.Böylece Mali ordusunu yenerek Timbuktu gibi şehirleri ele geçirebildiler" diye konuştu. Şankıti, Tuareglerin Mali'nin tümünü ele geçirmek peşinde olmadıklarını belirterek, "Ezavad bölgesiyle yetinecekler. Kendi yaşadıkları bölgede kalmak istiyorlar" dedi.

Türkiye Mali yönetimi ve Ezavad arasında bir anlaşma sağlayabilir

Türkiye'nin dünyada ve İslam ülkeleri arasında önemli bir yeri olduğuna işaret eden Şankıti, "Bizler batı Afrika Müslümanları olarak uzun süre Fransa'ya terk edildik. Fransa bölgeyi siyasi, kültürel, dilsel, askeri ve ekonomik olarak işgal etti. Müslüman ülkeleri yanımızda göremedik. Türkiye bölgede daha aktif bir rol almalı. Türkiye, özellikle İslam İşbirliği Teşkilatı aracılığıyla özelde Mali'de, genelde tüm bölgede sözü dinlenir bir barış elçisi olabilir. Türkiye Mali yönetimi ve Ezavad arasında bir anlaşma sağlayabilir. Ezavadlılar kültürel haklarını alır ve barış sağlanır" şeklinde konuştu.

Ocak ayında Mali'nin kuzeyinde ayaklanma hareketi başlatan Tuaregler bölgedeki bütün büyük kentleri ele geçirmişti. Bunun üzerine, "rejimin ülkenin kuzeyindeki krizi yönetmekteki yetersizliğini" gerekçe gösteren askerler, yüzbaşı Amadou Haya Sanogo'nun başını çektiği cunta hareketiyle yönetime el koymuştu.

AA

Mali olaylarının perde arkasında ne var?

Mali de geçen ay yapılan darbenin lideri Amadu Haya Sanogo, komşu ülkelerin de baskısıyla ülkede anayasal düzene geçmeyi kabul etti.Moritanyalı siyaset bilimci Dr. Muhammed Muhtar Şankiti, olayların esas sebebinin Fransa'nın çizdiği sınır olduğunu söyledi