Günter Grass, İsrail'i eleştirdi hedefe oturtuldu

Almanya’nın edebiyat Nobel ödüllü yazarı Günter Grass’ın İsrail’i eleştirdiği şiiri ülkede geniş yankı buldu. Grass, “Söylenmesi gereken” adlı şiiri ile yıllardır süren sessizliğini bozduğunu belirtti.

Grass’ın dizeleri, "Neden susuyorum ki? Apaçık ortada olan bir şey hakkında çok uzun süredir suskunum…” sözleri ile başlıyor. Dizeler ilerledikçe, İsrail ile İran arasındaki nükleer krize ilişkin net yorumlar beliriyor. Alman Süddeutsche Zeitung'un yanı sıra, İspanyol El Pais ve İtalyan El Mundo gazetelerinde yayımlanan “Was gesagt werden muss” (Söylenmesi gereken) adlı şiirinde Grass, “Palavracı” tabiriyle İran yönetimini eleştirirken, “İran halkının yok edilmek istendiği” sözleriyle İsrail’e katı eleştiriler yöneltiyor.

İsrail’in de büyüyen bir nükleer potansiyel olduğunu belirten Grass, şimdiye kadar susmasını Alman olmasına bağlıyor ve şiirini şu sözlerle sürdürüyor: “İsrail’in zaten pamuk ipliğine bağlı olan dünya barışını tehlikeye attığını şu yaşlı halimle ve son damla mürekkebimle neden şimdi söylüyorum? Çünkü söylenmek zorunda, çünkü yarın çok geç olabilir, çünkü biz büyük bir suçun tedarikçisi olabiliriz.” Almanya'nın İsrail'e nükleer denizaltı satmasını eleştiren ve Batı'nın ikiyüzlü olduğunu belirten Grass şiirinin son dizelerinde, İran’ın nükleer tesislerinin olduğu kadar, İsrail’in nükleer potansiyelinin de uluslararası bir kurum tarafından sürekli olarak denetlenmesi ve hükümetlerin buna izin vermesi halinde bölgede barışın mümkün olabileceğine dikkat çekiyor.

İSRAİL ZEVKSİZ BULDU

Günter Grass’ın şiiri hem Almanya’da hem de Almanya dışında yankı buldu. Alman Yahudi Toplumu Başkanı Reihold Robbe, “Grass gibi bir sanatçı, kendi uydurdukları ile İsrail'e saldırırsa, Alman hükümeti de konu ile ilgili açıklama yapmak zorunda” diyerek, Almanya Başbakanı Angela Merkel'ın tartışmada belirleyici rol oynaması gerektiğini ifade etti. Federal Hükümet’in sözcüsü Steffen Seibert ise şiirin yayımlandığı günün akşamında, hükümetin, sanatın özgürlüğünün kısıtlanamayacağına dikkat çektiğini açıkladı. İsrail Dışişleri Bakanlığı ise şiirin son derece zevksiz olduğu açıklamasını yaptı.

Şiirin yayınlanmasının ardından İsrailli tarihçi Tom Segev, Grass’ın İsrail’de ahlakî açıdan dikkate alınan bir mercii olmadığını ifade etti. Segev, “Şiirinin İsrail’de çok fazla önemsenmemesinin sebebi de bu” şeklinde konuştu. İsrailli tarihçi, şiirin ancak New York Times gazetesinde yayımlanması ya da İsrailli yazar Amos Oz’un bir açıklama yapması durumunda dikkate alınacağını belirtti.

KONUYA HAKİM DEĞİL

Federal Hükümet’in sözcüsü Steffen Seibert hükümetin, sanatın özgürlüğünün kısıtlanamayacağına dikkat çektiğini açıkladı.

İsrailli tarihçi, Grass’ın şiir yazdığı konuya hâkim olmadığını ve İsrail ile İran arasındaki uzlaşmazlık hakkında bilgi sahibi olmadığını da sözlerine ekledi. Tarihçi, “Ne demek şimdi bu? Tüm İran halkının yok edilmesi mi isteniyor? İsrail’de hiç kimse böyle bir şey istemiyor" dedi.

Spinger Yayınevi Yönetim Kurulu Başkanı Mathias Döpfner, Grass’ın adeta bir ahlâk filozofu edası ile Yahudileri suçlu duruma düşürerek, Almanların Yahudi Soykırımı’ndaki suçunu hafifletmek istediği yorumunu yaptı.

Günter Grass'ın şiirine yönelik gelen tepkilerin ardında, yıllardır SS birlikleri arasındaki varlığını sakladığı ve ancak 2006 yılındaki anılarında açıkladığı da yer alıyor. Frankfurter Allgemeine gazetesinin yayıncılarından Frank Schirrmacher, şiiri kincilik sonucu yazılmış bir eser olarak değerlendirdi. Schirrmacher, Grass'ın bir Alman'ın İsrail'i eleştirip eleştiremeyeceğine dair bir tartışmanın çıkmasını istediğini ifade etti.

KAMPANYA BAŞLATILDI

Günter Grass Kuzey Almanya Radyo Televizyon Kurumu NDR’e konuyla ilgili açıklama yaptı. Kendisine karşı bir kampanya başlatıldığını söyleyen Grass, “Şu anda yürütülen tartışmada şiirin içeriği hiçe sayılıyor, bana karşı bir kampanya başlatma ve benim itibarımın sonsuza kadar sarsıldığı intibası uyandırma amacı güdülüyor” dedi. 84 yaşındaki yazar, “Her tür klişe kullanılıyor. Bunlar kısmen yaralayıcı. Hemen ‘antsemitizm’ ibaresi devreye sokuluyor” dedi.

Günter Grass, Almanya'nın birinci devlet televizyonu ARD'de yayınlanan “Tagesthemen” ve Alman ikinci televizyonu ZDF'te yayınlanan “Kulturmagazin” adlı programlara katılarak, şiiri ile ilgili soruları cevaplandıracak.

İŞTE O ŞİİR

WAS GESAGT WERDEN MUSS/ SÖYLENMESİ GEREKEN ŞEY

Neden sessizim ben,
Çok uzun zamandır saklıyorum
Açıkça ortada olanı
Ve plan oyunlarında denenmiş
Sonunda geride kalanlar olarak,
En iyi dipnotlar olacağımız gerçeği.

İlk darbe için hak iddia ediliyor
Organize yönetilen tezahürat ile
Zorbalar tarafından boyun eğdirilmiş
İran halkı yeryüzünden silinebilir
Çünkü inşaat alanında
Bir atom bombası olduğu tahmin ediliyor.

Ama neden kendi kendime yasaklıyorum,
Diğer ülkeleri onun ismiyle adlandırmayı,
Yıllardan beri -gizlenen sır olsa da-
Giderek büyüyen nükleer gücünü kullanabilir
Ama kontrol dışı,
Hiçbir test onun sınırlarına
Erişemediği için mi?

Bu gerçek karşısında
Benim öz sessizliğime itaat eden
Genel bir sükut hissediyorum
Baskıcı bir yalan
Ve ceza sunan bir engelleme olarak…
Bedelini ödeyemeyiz, dikkat:
Anti-semitizm yargısı yaygındır.

Ama şimdi, ilk baştan beri
Benzersiz ve özel suçlara sahip olan
Benim ülkem,
Zaman zaman aranacak
Ve konuşulmak istenecektir
Sırayla ve tamamen ticari olarak
Hızlı bir şekilde söylersek,
Biz buna “tazminat” diyoruz
Adresleme özelliğine sahip
Başka bir denizaltı teslim edilmeli İsrail’e,
Her şeyi yok eden savaş başlıkları ki,
Tek bir atom bombasının var olduğu bile
İspatlanamamış o yeri vurabilsin.
Ama korkutucu bir kanıt istiyor.
Söylenmesi gereken neyse
Onu söyleyeceğim

Bugüne kadar neden sustum?
Çünkü demiştim, zaten bir suç lekesiyle
Yaralı olan benim kökenim,
İsrail hakkındaki gerçekleri söylemeye
Yasaklar beni,
Ben ona bağlıyım
Ve bağlı kalmak isterim.

Yaşlanmış ve son mürekkebimle,
Şimdi neden söylüyorum ilk defa,
Nükleer silahlı İsrail
Zaten kırılgan olan dünya barışını
Tehdit ediyor mu?
Çünkü söylenmesi gerekiyordu,
Yarın çok geç olabilirdi
Çünkü biz Almanlar olarak
Yeteri kadar suç yüklüyüz
Yeni bir suça aracı olabilirdik.
Ve hiçbir mazeretin
Bizim suçumuzu silemeyeceği
Öngörülebiliyordu.

Ve ilave edeyim: artık susmayacağım
Çünkü batının iki yüzlülüğünden
Artık yoruldum,
Ayrıca umuyorum ki,
Pek çok insan
Sessizlikten kurtulmayı,
Belirgin bir tehlike nedeni olan
Şiddete çağrıdan vazgeçilmesini
Ve israil’in nükleer potansiyelinin
Bedelsiz, sınırsız ve sürekli
Kontrol edilmesini isteyecektir.
Ve iran’ın nükleer tesisleri
Uluslararası bir organ ve
Her iki ülkenin hükümetleri tarafından
Denetlenecektir.

Ancak o zaman hepsi;
İsrailliler, filistinliler ve daha fazlası,
İşgal altındaki bu bölgede yüz yüze düşman yaşayan,
Çılgınlık tarafından işgal edilmiş bütün insanlara
Ve sonunda bize de yardım etmeye,
Bir çıkış yolu bulacaklar...