Dolar

34,9370

Euro

36,6437

Altın

2.974,97

Bist

10.125,46

Askerin darbe planını, hükümetin güvenoyu alması erteletmiş

12 Eylül 1980 askeri darbesine ilişkin hazırlanan ve kabul edilen iddianamede, darbe yapmadaki kararlılık gözler önüne seriliyor. Önceden hazırlanan darbe planı çerçevesinde hareket eden askerlerin planları, hükümetin güvenoyu alması nedeniyle ertele

14 Yıl Önce Güncellendi

2012-01-15 12:01:54

Askerin darbe planını, hükümetin güvenoyu alması erteletmiş
12 Eylül 1980 askeri darbesine ilişkin hazırlanan ve kabul edilen iddianamede, darbe yapmadaki kararlılık gözler önüne seriliyor. Önceden hazırlanan darbe planı çerçevesinde hareket eden askerlerin planları, hükümetin güvenoyu alması nedeniyle ertelenmiş.
Askeri darbe planı hazırlıklarını tamamlayan Orgeneral Haydar Saltık, 4 Haziran 1980 tarihinde dönemin Genelkurmay Başkanı Kenan Evren'e planı sundu. "Bayrak Harekatı" adı verilen planı inceleyen Evren, 17 Haziran 1980 tarihinde yapılan 6. Sıkıyönetim toplantısından sonra Genelkurmay Karargahında kuvvet komutanları, sıkıyönetim komutanları ve 2. başkanın katılımıyla yapılan toplantıda planla ilgili bilgi verilerek önerileri alındı. 1 Temmuz 1980 tarihinde komuta kademesince yapılan toplantıda askeri darbe günü olarak 11 veya 12 Temmuz belirlendi. Bu tarihlerin askeri müdahale günü olarak belirlenmesinin iki nedeni vardı: Bunlardan ilki, CHP ve MHP tarafından 3 Temmuz'da hükümeti düşürmek için gensoru verilecekti. Zaten anarşi ve ekonomik nedenlerle kaosa sürüklenmiş ülkede hükümetin düştüğü bir ortamda yapılan darbe tepki çekmeyecekti. İkincisi ise 8-10 Temmuz tarihleri arasında devlet borçlarının 3 yıl ertelenmesi için Paris'te yapılacak toplantı önem arz etmekteydi. Yapılan askeri darbe borç ertelenmesini engelleyebilir, bunun sonucunda da kötü olan ekonomide borç ödeme sıkıntısıyla karşılaşılabilirdi.
Alınan karara göre 3 Temmuz 1980 tarihinde özel kuryeler vasıtasıyla Bayrak Harekat Planı sıkıyönetim komutanlıklarına ulaştırıldı. 3 Temmuz 1980 tarihinde Demirel hükümeti hakkında güven oylaması yapıldı. Yapılan oylamada beklenenin aksine Erbakan'ın son anda fikir değiştirerek hükümete destek vermesi nedeniyle, hükümet tekrar güvenoyu aldı. Paris'te yapılan borç erteleme toplantısı ise 22 Temmuz'a ertelendi.
Bu iki gelişmeden özellikle hükümetin güvenoyu alması sonucu komuta heyeti, güvenoyu almış bir hükümete karşı darbe yapmış konumuna düşmemek hem de borç ertelemesinin de gerçekleşmemesi nedeniyle harekat emri 4-7 Ağustos arası geri toplatıldı. Ağustos 1980 tarihinde yapılan askeri şurada ise görev süresi dolan Deniz Kuvvetleri Komutanı Bülent Ulusu'nun yerine Nejat Tümer atandı. Hava Kuvvetleri Komutanı Tahsin Şahinkaya'nın ise dolan görev süresi bir yıl uzatıldı. Genelkurmay 2. Başkanı Orgeneral Haydar Saltık, Ege Ordu Komutanlığına atandı. Yerine ise Orgeneral Nejdet Öztorun getirildi. Böylece askeri darbenin komuta kademesi şekillenmiş oldu.
Komuta kademesi tarafından 26 Ağustos 1980 günü yapılan toplantıda harekatla ilgili son kontroller yapıldı. İkinci kez harekat zamanı olarak 12 Eylül 1980 Cuma günü belirlendi. Aynı toplantıda askeri darbe sonrası yasama görevini Genelkurmay Başkanı, kuvvet komutanları ve jandarma genel komutanından oluşacak Milli Güvenlik Konseyinin yapmasına karar verildi. Milli Güvenlik Konseyi Genel Sekreterliğine ise Orgeneral Haydar Saltık atandı. Bayrak Harekat Planı Sıkıyönetim Komutanlarına tekrar 28,31 Ağustos günleri ile 1,2,3,4 Eylül günlerinde kuryelerle gönderildi.
    Askeri harekatın tarih ve saati belli olmasına rağmen plan da gizli tutularak zamanı "G" günü, "S" saati olarak kodlanmıştı. 5 Eylül 1980 günü Genelkurmay Başkanlığı'ndan çıkan özel kuryeler harekat tarih ve saatinin 12 Eylül saat 04.00 olduğunu belirten emrin bulunduğu zarflarla Türkiye'nin dört bir yanına hareket ettiler. Artık geri sayım başladı.
    12 Eylül askeri yönetiminin işini kolaylaştıran gelişmelerden biri de 5 Eylül 1980 günü Dışişleri Bakanı Hayrettin Erkmen'in gensoruyla bakanlıktan düşürülmüş olmasıydı. Dışişleri Bakanı, İsrail'in Kudüs'ü ebedi başkent ilan etmesiyle ilgili yeterli tepkiyi vermemekle suçlanmıştı. Verilen gensorunun kabul edilmesiyle Cumhuriyet tarihinde ilk kez bir dışişleri bakanı gensoruyla düşürülmüş oldu.

Haber Ara