Toplam 573 kişinin hayatını kaybettiği Van depremi, konut yapımında skandalı ortaya çıkardı. Bölgede, malzemeden çalan ya da kaçak kat yapmak isteyen müteahhit, mensup olduğu aşirete güvenip evleri istediği gibi yaparak, ruhsatı da baskıyla aldı.
Bölge esnafı ve depremzedeler felaketin nedenini kaçak kat ve hırsız müteahhitlere bağladı. Güneydoğu Anadolu Tüm Emlak Müşavirleri Derneği Başkanı Oğuz Gültekin, kaçak kat olayının özellikle Anadolu’da çok yaygın olduğunu belirtti.
2000’li yıllara kadar Erciş’te askeri lojmanlar dışında iki katlı bina olmadığını söyleyen Gültekin “Ben bölgeyi yakından tanıyan bir insan olarak şunu söyleyebilirim ki; belediyeler işi sıkı tutmuyor.
Oralarda yaşayan aşiretlerin baskısı ve başkan yandaşları işin içine girince, kaçak kat da çıkılıyor, hazine arazisine de çökülüyor, istenilen tüm belgeler de alınabiliyor. Daire başı 3 bin, 5 bin lira fazla vererek, kaliteli ve güvenli konut yapmak mümkün. 3 kuruş kazanmak uğruna insanların hayatı ile oynuyorlar. Allahın işine karışılmaz ama kibrit üstüne de ev yapılmaz” dedi.
Kum yerine çamur kullandılar
Erciş’te emlakçılık yapan Bighouse emlak sahibi Gıyasettin Keve, yıkılan binaların tümünün müteahhitlere ait olduğunu, TOKİ binalarının ayakta kaldığını söyledi. Müteahhitlerin kaçak kat ve ucuz malzeme kullanımının büyük bir felakete sebep olduğunu söyleyen Keve “Yıllardır bu bölgede emlakçılık yapmaktayım. Son 5 yıldır kerpiç evlerin yerini çok katlı binaların almasıyla birlikte özel müteahhitlerin yaptığı binalar gözle görülür şekilde çoğaldı” dedi. Van merkezde ortalama daire fiyatlarının 80 bin TL ile 120 bin TL arasında değiştiğini Erciş’te ise fiyatların 60 bin TL ile 100 bin TL arasında olduğunu belirten Keve “Bu müteahhitler yok pahasına daire sattılar. 30 bin TL, 40 bin TL’ye insanları konut sahibi yaptılar ve sonuç ortada, büyük bir felaket. Erciş’te herkes birbirine güvenir. Bu adamlar binalarda kullanılan demiri hurdacıdan aldılar. Kum yerine çamur kullandılar. Belediye 3-4 kat izin verirken bu adamlar 5 hatta 6 kat çıktılar. Ve insanları kandırdılar” dedi. Kızılay Genel Müdürü Ömer Taşlı da Van Merkez’de 6 binanın, Erciş’te ise 85 binanın yıkıldığını belirterek “Erciş’te tek katlı binaların hepsi ayakta, kooperatiflerin hepsi sapa sağlam. Buna karşın yıkılan binaların hepsi çok katlı ve ticari amaçlı yapılan binalar” dedi.
Yapı denetiminde ‘teknik müşavirlik’ geliyor, müteahhit etkisi bitecek
Van depreminin ardından yeniden gündeme gelen yapı denetimiyle ilgili suiistimallerin önüne geçmek için yeni düzenleme geliyor. Taslak halindeki düzenlemeye göre ‘yapı denetim firmaları’nın yerini teknik müşavirlik kuruluşları alacak.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın üzerinde çalıştığı taslakla denetimi yapacak teknik müşavirlik kuruluşlarının görevlerini müteahhidin etkisinde altında kalmadan yapabilmesi amaçlanıyor. Taslak şu yenilikleri getiriyor:
Denetimle yapım ayrılıyor
Teknik müşavirlik firmaları yapı denetiminin yanısıra uluslararası müşavirlik sisteminde olduğu gibi yapım işlerine karışamayacak.
Müşavirlik kuruluşları, laboratuvar kuruluşları ve ilgililer yapı malzemesi üretim ve satış faaliyetleri dahil yapım işiyle iştigal edemeyecek.
Teknik müşavirlik kuruluşları, müellifliğini yaptıkları projelerin proje denetimi işini ve kendilerine, ortaklarına, denetçi mimar ve mühendislerine, kontrol ve yardımcı kontrol elemanlarına ait yapıların proje denetimi ve yapı denetimi işini üstlenemeyecek.
İnşaatla uğraşamayacaklar
Teknik müşavirlik kuruluşlarının, ortaklarının, denetçi mimar ve mühendisleriyle kontrol ve yardımcı kontrol elemanlarının, inşaat müteahhitliği ve alt müteahhitliği üstlenmeleri ve yapı malzemesi üretim ve satış faaliyetleri dahil inşaat işleri ile ilgili olarak ticarî faaliyette bulunmaları yasaklanacak.
Cezalar ağırlaştırılıyor
Teknik müşavirlik kuruluşlarından ve elemanlarından öngörülen esaslara göre denetim görevini yerine getirmedikleri İl Yapı Denetim Komisyonu’nca tesbit edilenlere, fiil ve hallerinin durumuna göre, yeni iş almaktan men ve izin belgesi iptalinin yanısıra idari para cezaları verilecek. Dava açma yoluna gidilebilecek.
Kamu yapılarının denetiminde yapım faaliyetinden ayrı olarak müteahhide bağlı olmaksızın idarenin denetime yönelik müşavirlik hizmetini bakanlıkça denetim izni verilen teknik müşavirlik kuruluşlarından alınabilecek.
Van’da 3 bin kişi ‘toplum yararına işler’de çalışacak
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, Toplum Yararına Çalışma Projesi kapsamında Van’da 3 bin kişinin istihdam edileceğini açıkladı. Çelik, Toplum Yararına Çalışma Projesi kapsamında şimdiye kadar 100 bin kişinin istihdam edildiğini, yıl sonuna kadar 50 bin kişinin daha bu kapsamda çalıştırılmasını hedeflediklerini söyledi. Van’da meydana gelen deprem sonrasında proje çalışmalarına bölgede daha ağırlık verildiğini belirten Çelik, 3 bin kişinin Van’da istihdam edileceğini bildirdi.
Star / Hürriyet
