Almanya'da misafir işçilikten patronluğa...

Jülide Danışman *

Almanya’ya 1970’li yıllarda çalışmak üzere işçi olarak gelen Türkler önce pazarcılık, manavcılık, bakkallık gibi gıda işletmeciliği işleriyle uğraşmaya başladı. Berlin merkezli Alman Kentsel Araştırmalar Enstitüsünden Holger Floeting, ilk Türk girişimcilerin hedef kitlesinin yine Türkler olduğunu, “İlk zamanlarda açılan dükkânlar, diğer göçmenlerin ihtiyaçlarını karşılamayı hedefliyordu.” sözleriyle ifade ediyor ve Almanlara ait mağazalarda satılmayan ürünlerin Türk satıcılar tarafından sunulduğunu belirtiyor.

70’li yılların başında Almanya’da 600 bin civarında Türk yaşıyordu. Serbest çalışan Türklerin sayısı ise 3 bin civarındaydı. 80’lerde bu rakam 22 bine ulaştı. Artan işsizlik, Türk kökenlileri kendi işlerini kurmaya yöneltiyordu. Türk-Alman Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Üyesi Bahattin Kaya, kendi işini kurmak isteyen Türklerin birçok zorlukla karşılaştığını hatırlatıyor. Kaya, “O yıllarda bizim vatandaşlarımızın önünde bir de çok önemli bir Yabancılar Yasası engeli vardı. Yani o yıllarda Türk kökenliler kendi adlarına işletme ruhsatı alamıyorlardı. Dolayısıyla birçok vatandaşımız ya Almanların adına aldıkları ruhsatla işletmeleri çalıştırıyor ya da onlarla ortak oluyorlardı.” diyor.

Günümüzde ise oturma izni alan göçmenlere serbest çalışma hakkı tanınıyor. Almanya Ekonomi Bakanlığının internet sayfasında ise kendi işini kurmak isteyen Türklere yönelik bilgiler Türkçe olarak yer alıyor. Almanya’nın çeşitli kentlerinde kurulan Türk-Alman işveren dernekleri de danışmanlık hizmetleri sunuyor. Son verilere göre Almanya’da serbest meslek sahibi olan Türk kökenlilerin sayısı 80 bine, yıllık ciro 35 milyar avroya ulaşıyor. Türk kökenlilerin kurduğu işletmeler yaklaşık 400 bin kişiye istihdam olanağı sağlıyor.

Türk kökenli girişimciler üzerine araştırma yapan Floeting, 70’lerle kıyaslandığında Türklerin hedef kitlesinin artık Almanları da kapsadığını ve normalde faaliyet gösterdikleri alanların artık genişlediğini vurguluyor. Floeting konuyla ilgili değerlendirmesinde, “doktor, avukat, reklam ajansı gibi hizmet sektöründe kimlerin çalıştığını anlamak için zillerin üzerindeki isimlere bakmak gerekiyor, büyük firmalar ise ilk bakışta hiçbir şekilde görülmüyor.” diyor.

Türk-Alman Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Rainhardt Freiherr von Leoprechting, Türk kökenlerin özellikle hizmet sektöründe başarılı olduğunu vurguluyor. Leoprechting, Türklerin hizmet sektöründeki başarısını, “Türk satıcının zilini akşam saat 21:00’de unuttuğunuz bir ürünü almak için çaldığınızda size suratını asmaz, tam aksine sattığı ürünü almak isteyen biri olduğu için sevinir.” sözleriyle açıklıyor.

Almanya’daki göçmen girişimciler arasında, Türk kökenliler çoğunluğu oluşturuyor. Önümüzdeki yıllarda Türk kökenli girişimcilerin sayısının daha da artacağı tahmin ediliyor. Alman Kentsel Araştırmalar Enstitüsünden Holger Floeting, çoğu küçük ve orta ölçekli işletme sahibi olan Türk kökenli girişimcilerin topluma ekonomik katkıdan daha fazlasını sağladığını belirtiyor. Floeting bu konuda, “Firmalarının bulunduğu kentlerde aktif bir şekilde çalışıyorlar. Ayrıca uyum konusunda büyük katkı sağlıyorlar. Uyum büyük ölçüde istihdam piyasasına katılım ile gerçekleşiyor. Türk kökenliler istihdam yaratıp insanları işe aldıklarında, uyum imkânı yaratmış oluyorlar.” açıklamasında bulunuyor.

* Deutsche Welle, Almanya, Tercüme: BYEGM

Almanya'da misafir işçilikten patronluğa...

Göçün 50. yılında Almanya’da Türk Kökenlilerin kurduğu işletmelerin sayısı 80 bine, yıllık cirosu ise 35 milyar avroya ulaştı.