Bugünlerde Avrupa ekonomisindeki gidişatın birtakım çözüm önerilerini gündeme getirdiğini gözlemlemek mümkün.
2008 yılında yaşanan kriz sonrasında olduğu gibi bu dönemde de öncelik bankalara verildi. Avrupalı bankaların sermaye yapılarının ne kadar güçlü olduğunu ölçmek için stres testleri uygulandı.
Avrupa Bankacılık Otoritesi’nin (EBA) Temmuz ayının ortasında açıkladığı sonuçlara göre, 90 Avrupalı bankadan 8’i testte başarısız olurken, 16’sı da sınırı zor geçmişti. Bu durum Avrupalı bankacılık sistemi için de tehlike çanlarının çaldığını ortaya koyuyordu.
Toplam aktifleri yüzde 58 arttı
Tüm bu ortam içerisinde sıkı denetim ve gözetim uygulamalarının geçerli olduğu Türkiye bankacılık sistemi içerisinde yer alan Avrupalı bankaların bir ölçüde de olsa buradaki operasyonları ile moral buldukları değerlendirmeleri yapılıyor. Zira Avrupalı bankaların Türkiye’de yarattığı rakamların istikrarlı bir şekilde olumlu seyrettiği görülüyor.
Türkiye Bankalar Birliği’nin verilerine göre Türkiye’de faaliyet gösteren Avrupalı bankalar dünya ekonomisinin sarsılmaya başladığı 2009 yılının başından bu yana toplam aktiflerini ve karlarını artırıyor. 2009 yılı ilk çeyreğinde Türkiye’de faaliyet gösteren Avrupalı bankaların toplam aktifleri 96 milyar TL iken 2011 yılının aynı döneminde yüzde 58 artarak 152 milyar TL oldu.
Aynı dönemler itibariyle bu bankaların karları da artışlar yaşadı. 2009 yılının ilk çeyreğinde Türkiye’de 660 milyon kar eden Avrupalı bankalar, Avrupa bankacılığı zor durumdayken karlarını artırdılar ve 2011’in ilk çeyreğine gelindiğinde toplamda 674 milyon TL kar yazdılar.
“Türkiye’de gözetim mekanizması güçlü”
Türkiye bankacılık sistemi içerisinde farklı biçimlerle kendine pozisyon edinen Avrupalı bankalar için Türkiye pazarının ciddi bir önemi bulunuyor. İstanbul Üniversitesi Bankacılık Araştırma Merkezi Müdürü Yrd. Doç Dr. Kadir Tuna söz konusu durumu şöyle açıklıyor:
“Türkiye pazarı Avrupa bankaları için gerçekten önemli mi?’ sorusunun hem evet hem de hayır tarafı var. Evet tarafında Türkiye bankacılığındaki karlılıklar yer alıyor. 2008 yılından bu yana Türkiye’den çıkan yabancı banka hemen hemen yok gibi. Portekizli bir bankanın çıktığına şahit olduk. Ama bu bankanın çıkış nedeni buradaki faaliyetlerine ağırlık vermemesi ve yönetim konusunda gösterdiği zafiyetlerdi.
Yoksa Avrupalı bankalar burada olmaktan çok memnun. İtalya, İspanya ve Yunanistan tarafında sıkıntı yaşayan Avrupalı bankalar için Türkiye bir moral kaynağı oldu. Bu bankalar Türkiye bankacılık sisteminde denetim ve gözetim mekanizmalarının iyi çalışmasının avantajını da yaşıyorlar” diyor.
Tuna, bu avantajlarının yanında Avrupalı bankaların Türkiye’deki operasyonlarının tatmin edici seviyede olmadığını da ekliyor. Yrd. Doç. Dr. Tuna, “Euro bölgesi merkezli global ölçekli bankaların toplam aktifleri hesap edildiği zaman Türkiye’deki operasyonlarına ait toplam aktiflerin payının pek de büyük olmadığı görülüyor.
Avrupalı bankalar için ayakta durmaları gereken ülkelerde ciddi risklerin söz konusu olduğunu belirtmek gerekiyor. Avrupalı bankaların Türkiye’de faaliyetleri her ne kadar tatmin edici seviyelerde olmasa da Türkiye’de bulunan hiçbir Avrupalı bankanın Türkiye pazarından çıkma eğilimi bulunmuyor” diye konuşuyor.
“Değerli varlıklar ediniyorlar”
Avrupalı bankaların Türkiye’de yürüttükleri faaliyetlerin kendi finansal sürdürülebilirlikleri açısından da önemli avantajları bulunuyor. Ankara Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Bankacılık Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Şenol Babuşçu bu açıdan Türkiye’de aktif olan Avrupalı bankaların durumu ile ilgili iki noktaya dikkat çekiyor.
Dr. Babuşçu, “Türkiye’de bulunan Avrupalı bankalar burada önemli seviyede karlar elde ediyor. Türkiye'de bulunan bankaların yaşadığı ilk avantaj bu. İkinci avantaj ise Türkiye’de bulunan varlıklarının değerleniyor olması. O yüzden Türkiye’deki karlı operasyonların önemi git gide artacak” diye konuşuyor.
Dr. Şenol Babuşçu Avrupalı bankaların Türkiye operasyonları ile biraz nefes alabildiklerini belirtiyor. Buna rağmen Avrupalı bankaların geçirdikleri kronik sıkıntıların Türkiye’deki bahar aylarına son verme potansiyeli taşıdığını da söylemek gerekiyor.
Dr. Şenol Babuşçu, “Türkiye’de faaliyet gösteren Avrupalı bankaların bir kısmı ülkedeki operasyonlarını satmak zorunda kalacak” açıklamasını yapıyor.
DW
