'Somali'de güneş enerjisi kullanılarak su çıkarılmalı' (Özel)

Pamukkale Üniversitesi (PAÜ) Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Elektrik Makineleri Ana Bilim Dalı Başkanı Yrd. Doç. Dr. Sinan Kıvrak, açlık ve su sıkıntısı çekilen Somali'de, güneş enerjisi kullanarak yer altı sularının çıkarılması gerektiğini söyledi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Somali'deki insanlık dramını sona erdirmek amacıyla kalıcı projeler yapılacağını açıklamasının ardından bilimadamları da uzmanlık alanları doğrultusunda çalışmalarını sürdürüyor. Temiz suya erişim olmadığı için her gün ortalama 25 çocuğun hayatını kaybettiği Somali'de, Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı (TİKA) su kuyuları açacak. Elektrik ve güneş enerjisi üzerine çalışmalarıyla tanınan Yrd. Doç. Dr. Kıvrak da bu kuyuların jeneratör yerine güneş enerjisiyle çalışması gerektiğini, Afrika ülkeleri için en uygun yöntemin bu olduğunu savunuyor.
Güneş enerjisiyle derinliği 20 metreden az olan kuyular için çok ucuz yöntemlerle su çıkarılabildiğini belirten Kıvrak, "Daha derin kuyularda ise sistemin fiyatı artmaktadır. Güneş enerjili su çıkarma sisteminin her şey dahil fiyatı, kilowat başına 3 bin dolar civarındadır. Bununla 40 metrelik bir kuyudan, günde 40 ton su çıkarılabilir. Gereken cihazlar ülkemizde tek bir modül şekline getirilip tak-çalıştır mantığında bu ülkelere gönderilebilir, Ayrıca oradaki insanlara teknik destek sağlanabilir. Bu konuda hizmet edecek gönüllü teknik elemanları bilgilendirme ve yetiştirmede, su çıkarma sistemlerinin tasarlanmasında ve kurulmasında elimizden geleni yapmaya hazırız." dedi.
Sistem 25 yıl hiç petrole ihtiyaç duymadan çalışabildiği için güneş enerji sıkıntısı çekilmeyen bu ülkelerde değerlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Sinan Kıvrak, jeneratörlü sistemlerde akaryakıt temini ve devamlılığının, ülke şartlarının zorluğundan dolayı problemli olacağını kaydetti. Yakıt temininin zor olmadığı yerlerde ise su çıkarma sistemlerinin yanlış tasarımının aşırı maliyetle sonuçlandığını anlatan Yrd. Doç. Dr. Kıvrak, jeneratör sistemli bazı yerlerde su motoru, ilk çalışma esnasında normalin 7 ile 10 katı daha fazla güç harcadığı için yanlış tercihler yapıldığına dikkat çekti: "İlk kalkıştaki bu problemi ortadan kaldırmak için su motorunun 5–6 katı daha fazla güç sağlayacak jeneratör seçimi, klasik uygulama yöntemidir. Büyük jeneratör de çok verimsiz çalıştığından dolayı fazla yakıt sarfiyatına neden olur. Oysa bir jeneratörün en verimli çalışması, mevcut kapasitesinin yüzde 65'ini kullandığı zamandır. Kalkış problemini çözmek, güvenli ve verimli bir çalışma için su pompaları mutlaka hız kontrol cihazlarıyla birlikte kullanılmalıdır."