Filipinler'den Moro Cephesi’ne yeni teklif

Varol Sarıyüce / TIMETURK

Filipinler hükümeti, ülkede 30 yılı aşkın süredir İslami varlık mücadelesi veren Moro İslami Kurtuluş Cephesi ile üç gündür süren görüşmelerde yeni bir öneri ortaya attı.

Hükümet, silah bırakma karşılığında güneyde gerçek anlamda özerk bir İslam devleti kurulmasını, bölgenin doğal kaynak gelirlerinin cephe ile hükümet arasında paylaştırılmasını teklif etti. Moro Cephesi ise henüz hükümetin bu teklifine ilişkin bir yorum yapmadı.

Hükümet yayınladığı bildiride bu teklifin ayrıca sorunlu görülen meselelerden ziyade birkaç yıl içinde çözülmesi olası meseleler üzerinde çalışma önerisini kapsadığına işaret etti.

Filipinler hükümeti, ülkenin en büyük Müslüman direnişçi grubu olan MILF’e Filipinler’in güneyinde; Müslümanların yaşadığı bölgelerde özerkliğe sahip bir İslam Devleti kurulmasını teklif etti. Ancak buna karşılık gruptan, barış anlaşmasına varmak için seneler sürebileceğini ifade ettiği müzakerelerin başında silahları bırakmasını talep etti.

Daha fazla güç ve uygulama imkanı

Filipin hükümeti, 12 bin üyeli Moro İslami Kurtuluş Cephesi ile Malezya’nın başkentinde üç gündür yapılan görüşmelerin başında cepheye, Bangsamoro Bölgesi’nde gerçek anlamda özerklik, daha fazla güç ve uygulama imkanı teklifi sundu.

Teklifin detayları hakkında pek fazla bilgi vermeyen hükümet, ülkenin güneyinde beş İslami ilden oluşan sorunlu Mindanao özerk bölgesinin genişletilip geliştirilmesi olasılığına işaret etti.

Moro Ulusal Kurtuluş Cephesi’ni memnun etmek için Mindanao Bölgesi’ne geçtiğimiz yüzyılın seksenli yıllarında özerklik verildi. Bu cephe o dönemde silah taşıyan en büyük İslami gruptu. 1987 yılında bu grubun Moro İslami Kurtuluş Cephesi ismi altında bir dalı kuruldu.

Moro Cephesi, görüşmelerin Kuala Lumpur’da yapılan önceki turunda aralarında bir alt-devlet kurulması ve bölgenin doğal kaynak gelirlerinin büyük kısmının kendilerine verilmesi de olmak üzere taleplerini sunmuştu.

Moro Cephesi, hükümetin teklifine ilişkin herhangi bir yorum yapmadı. Hükümetin teklifi aynı şekilde bölgeden çıkan doğal kaynakların gelirlerinin hükümet ile Moro Cephesi arasında taksimini de kapsıyor. Ancak şart olarak cepheden silah bırakmayı ve savaşçılarının topluma karışmasını şart koşuluyor. Bilindiği üzere Filipinler yönetimi ve Moro cephesi arasında 1996 yılında bir barış anlaşması imzalanmıştır. Ancak Filipinler hükümeti tarafından yayınlanan bildiride bu adım ‘başarısız bir girişim’ olarak nitelendirilmiştir.

Hassas konular ele alınmayacak

Hükümet bir yandan bu teklifini siyasi açıdan ‘kapsamlı’ olarak tanımlarken diğer yandan da en hassas konuların hemen ele alınmayacağını açıkladı. Yayınlanan bildiride şöyle dendi: ‘Önümüzdeki birkaç yıl içinde çözülmesi mümkün sorunlar üzerinde çalışma teklif edilmektedir. Yoksa çözülmesinin mümkün olmadığını düşündüğümüz sorunlu meseleler kastedilmemektedir.’

Hükümetin bu teklifi, 2008 yılında yüksek mahkemenin, güneyde; aralarında Hıristiyan bölgeler de olmak üzere 700’den fazla kasaba ve köyü kontrolü altında tutan Moro İslami Cephesi’ne özerklik verilmesi yönündeki başka bir öneriyi reddinden sonra ilk sayılmaktadır.

Filipinler’de İslam’ın yayılması 880 Hicri yılında bazı Müslümanların İslam’a davet için Mindanao’ya gitmesi ile başlamıştır. Müslümanlar buradan Maguindanao’ya ve Filipinler’in güneyindeki Lanao’ya ulaştı. Ardından da kuzeydeki Manila’ya ilerlediler. Eski adalarda İslami Krallıklar kurdular. Bu krallıkların kralları ise saygın Araplardı.

Filipin Müslümanları, Macellan ve gemilerinden oluşan İspanyol işgal girişimine karşı direndi. Bu direnişin sonucunda Macellan Mactan Adası’nda öldürüldü. Ardından İspanya Filipin Adalarına tekrar tekrar saldırılar düzenlemişse de güneyi kontrol altına almayı başaramadı. Ardından kuzeydeki putperest alanlara yöneldi. Kuzeyi kontrol altına alınca İslam’ın kuzeyde yayılmasını silah gücüyle engellemeye çalıştı.

İspanyollar Filipinlerde yaklaşık 4 yüzyıl boyunca kaldı. Bu sırada Müslümanların ilerlemesini ve İslamın yayılmasını engellediler. Ancak Moro Müslümanları bu uzun sömürge dönemine karşın İslam uygarlığının özelliklerini ve inançlarını korumayı başardılar.

Filipinler'den Moro Cephesi’ne yeni teklif

Filipinler hükümeti ülkenin güneyini kontrol altında tutan Moro İslami Kurtuluş Cephesi’ne özerkliğin genişletilmesi, daha fazla güç ve daha fazla uygulama imkanı önerisi sundu. Ancak karşılığında silah bırakmayı şart koştu.