İmad İryan *
Türkiye’de geçtiğimiz birkaç günde yaşanan son kriz, yaklaşık 10 yıl önce gerçekleşmiş olsaydı sonuç şimdikinden tamamen farklı olurdu. Bunun kanıtı da daha önceki çatışmalarda -özellikle de AK Partinin iktidar olmasından önce- ordu, sivil iktidar karşısında her zaman kazanan taraf olurdu. Bu husus, Orgeneral Kenan Evren liderliğindeki 1980 askerî darbesiyle ve daha sonra 90’lı yıllarda dinî kökenli Necmettin Erbakan hükûmetinin düşürülmesiyle, kendisinin cezaevine girmesiyle ve partisinin kapatılmasıyla somutlaştı.
Peki, AK Parti, bu sıcak çatışmada ordu karşısında neden galip geliyor? Bu çatışmanın sonuçları, Kemal Atatürk denkleminin yok olduğu anlamına mı geliyor?
İkinci soru kendi içinde iki cevap barındırıyor. Birincisi, Atatürk devletinin kendisi yok olmadı. Erdoğan ve arkadaşlarının şu an geldikleri nokta, Türk liderin, 20’li yıllarda kurduğu temelin üzerine inşa edilen bir yapıdır. Bu liderin, birçok engele rağmen Türkiye’nin modern çağa girmesine güçlü bir şekilde katkısı oldu. Orduyu, en zor ve en önemli rakam yapan Atatürk denklemi ise ciddi bir erozyona uğramış ve yok olma yolunda ilerliyor gibi görünüyor.
İlk sorunun yanıtı, bunun, demokrasi kurumuyla açık bir çatışmaya girmeden meseleleri en başından beri dikkatli bir şekilde ele alarak mümkün olabileceğini vurguluyor.
AK Parti, savaşı zekice yöneterek bir kez daha başarılı oldu. Parti, bunu yaparken sivil kuruluşların askerileştirilmesini reddeden uluslararası ve bölgesel koşullardan yararlandı. Bununla birlikte ülke içinde yaşanan siyasi gelişmeler, son çatışmanın böyle sonuçlanmasında büyük rol oynadı.
AK Partinin hareketleri, Avrupa demokrasilerinde olduğu gibi askerî kurumu, sivil devlet yapısına adapte etmeyi hedefliyor olabilir. Ancak bu sadece demokratik bir süreçle mümkün olabilir. Nitekim Türk halkı demokratik sürece katılarak AK Partiye siyasi ve anayasal reformları yapması için açık bir yetki verdi. Böyle olunca da Türkiye ve kurumları demokrasi kuşanmış oluyor. Bu husus, Mısır’daki siyasi partilere ve kurumlara, devletin sivil özelliğinin ve toplumsal dengesinin nasıl korunacağı yönünde açık bir mesajdır.
* Mısır'da yayınlanan El-Ahram gazetesi, Çeviri: BYEGM
