Transgenik sinekler doğaya salındı!

İngiliz araştırma şirketi Oxitec, genetiği değiştirilmiş sivrisinekleri Cayman adalarında doğaya saldıklarını belirtti. Böylece, ilk defa genetiği değiştirilmiş sivrisinek topluluğu, doğada yerini aldı. Araştırma şirketi, bu transgenik sinek salınımı ile bu adalardaki ciddi bir salgın olan dang hastalığını durdurmak istiyor.

Bu salınımın, uzun dönemdeki etkileri, araştırmacılar arasında gittikçe büyüyen bir tartışma oluştursa da, yakın dönemdeki etkileri umut vadediyor.

Dang hastalığı, insanlara sadece dişi sinekler tarafından bulaştığı için, gerçekleştirilen çalışmada da bu dişi sineklere karşı bir yöntem geliştirilmiş. İngiliz biyologların tasarladığı erkek sineklerin üreme yetenekleri silinmiş ve doğaya salınmış.
2010 yılının Mayıs ayından Ekim ayına kadar, haftada üç defa gerçeleşen salım işlemi, 180.000 m2′lik alanda (yaklaşık 30 futbol sahası) uygulanmış. Firmanın genetik olarak tasarladığı sinekler, kısır olmalarından dolayı, doğadaki diğer sinekler ile çiftleştiğinde yavru oluşturamayacağı; böylece alandaki sinek popülasyonunu düşüre geçireceği öngörülerek, doğaya salınmış.

Ağustos itibariyle eldeki verilere bakıldığında, tahminlerin de tuttuğu görülüyor. Raporlar, sinek popülasyonunun %80 düştüğünü ve daha az dang hastalık vakası oluştuğunu gösteriyor.

Ancak, birçok araştırmacı ve doğasever sivrisinek popülasyonunun bu tür bir yapay müdahale ile sonlandırılmasının, bu türe bağlı olan diğer hayvanları da etkileyeceğini belirterek tepki gösteriyor. Oxitec firması, bu görüşlere karşın, eklenilen “kısırlaştırma” geninin yavrulara ve diğer nesillere geçemeyeceğini, bu yüzden sivrisinek popülasyonunun sadece geçici olarak düşeceğini belirtiyor. Oxitec’e göre, yapılan işlem, sadece bu hastalığın tedavisine karşı zaman kazanmak için uygulanıyor.

Öte yandan, yapılan uygulamanın oldukça yararlı olduğunu düşünen araştırmacılar da bulunuyor. Bu araştırmacılara göre, kısırlaştırma işlemi, ilaçlama sırasında kullanılan kimyasal toksinlerle kıyaslandığında daha az zarar veriyor. Aynı zamanda, bu yöntem, ilaçlamaya dirençli olan sivrisinek türleri üzerinde de etkili olabilir. Özellikle, sarı humma ve sıtma salgınlarının gözlendiği bölgelerde, genetik yöntemlerle kısırlaştırma, büyük yararlar sağlayabilir, gerekli aşı ve tedaviler bulunana kadar zaman kazandırabilir.

Günümüzde, her yıl 700 milyon kişi, sivrisineklerin taşıdığı hastalıklarla tanışıyor. Bu kişilerin 2 milyonu her yıl bu sebeple hayatını kaybediyor. Bu ciddi kayıplar, lazer teknolojilerinden kimyasal toksinlere kadar birçok yöntemi sivrisineklere karşı kullanıyor. Doğaya transgenik hayvanların salınması da, bu yöntemler arasında, artık oldukça radikal bir yer edinmiş durumda.