Mart'ta Suriye'nin Dera kentinde isyanlar patlak verince protestocular önce devlet başkanının portresini yaktı. Ancak daha sonra tuhaf bir hedef seçtiler: Ülkenin en büyük cep telefonu şirketi Syratel'in yerel bürosu. Öfke dolu bu ülkede Syratel'in sahibi herkesin rejim hakkındaki şikâyetlerinin bir sembolü. Syriatel, Devlet Başkanı Beşar Esad'ın birinci dereceden kuzeni ve çocukluk arkadaşı ve ülkenin en güçlü işadamı Rami Mahluf'a ait. Son on yılda, destek aldığı zeminin giderek daraldığını gören bir rejim için Mahluf hem bir koz hem de bir sorun.
Esad'ın yakın çevresinin, ailenin kırk yıllık iktidarını sarsan protestolarla başa çıkmaya çalıştığı bu dönemde Mahluf yakından takip edilmesi gereken bir şahsiyet. Destekçileri Mahluf'u Suriye'de yaptığı yatırımlardan dolayı göklere çıkarıyor fakat protestolarda onu hırsız veya daha kötüsü olmakla suçlayanların sayısı diğerlerinden çok daha fazla. Dera'daki sloganlardan biri şuydu: "Artık susmayacağız, bağıracağız. Rami Mahluf bizi soyuyor." Mısır'da Ahmed Ezz var. Çelik işi yapan Ezz şu anda yargıulanıyor. Tunus'ta devlet başkanıyla evlenen, ardından da iktidardaki ailenin savurganlığının simgesi haline gelen eski kuaför Leyla Trabulsoulsi var. Aile imtiyazı, kabile bağlılığı ve artan açgözlülüğün kesiştiği noktada yer alan 41 yaşındaki Mahluf da bu kişilerin Suriye'deki versiyonu.
İsmini vermek istemeyen Suriyeli bir analist, "Ekonomik anlamda halkın rejimle ilgili nefret ettiği her şeyi simgeliyor. Güvenlik birimlerinden nefret ediyorlar ve Rami Mahluf'tan nefret ediyorlar" diyor. Mahluf'un şirketi ise bu konuda yorum yapmayı reddediyor. Mahluf'un servetinin kökenleri Esad ailesinin Suriye üzerindeki iktidarını güçlendirme sürecini birebir yansıtıyor. Beşar Esad'ın babası eski hava kuvvetleri komutanı Hafız 1970'de iktidarı ele geçirince kendisi gibi Alevi subaylar ve Şam'daki zengin işadamlarıyla bir ittifak oluşturmuştu. Hafız Esad eşinin ailesi Mahluflara da imtiyazlar sağladı. Rami Mahluf ailesinin ticari işlerinin yönetimini alırken kardeşi Hafız Esad Mahluf ise Şam'ın güvenlik güçlerinin başına geçti. Obama yönetiminden bir yetkili, "Birlikte etkileyici bir ikili oluşturuyorlar" diyor.
Beşar Esad 2000 yılında babasının ölümü üzerine yönetimi devraldı. O dönemde Mahluf tanınıyordu ancak daha sonra oğul Esad'ın yönetime geçmesiyle çok daha fazla zenginleşti ve ünlendi. Mısırlı ortaklarıyla ülkedeki iki cep telefonu ihalesinden birini kazandı. Mısırlı ortaklar daha sonra hisselerini Mahluf'a satmak zorunda kaldı. Suriyeli iktisatçılara göre Syriatel pazarın yaklaşık yüzde 55'ini elinde tutuyor. Reformlar Suriye'yi devlet kontrolündeki ekonomiden uzaklaştırırken, Mahluf ekonominin en kârlı sektörlerine (emlak, ulaşım, bankacılık, sigorta, inşaat ve turizm) girdi ve girişimleri Şam'daki bir otelden, havaalanları ve sınırdaki gümrüksüz satış dükkânlarına kadar büyük bir çeşitlilik gösteriyor.
Bazıları yaptıklarını övüyor. Syriatel'deki bir yönetici, "Vaktini yeni bir Suriye'nin nasıl inşa edileceğini düşünerek geçiriyor. Başarılı bir işadamı olarak Suriye gençliği için ideal bir örnek o" diyor. Fakat birçokları başarısının, arkasındaki rejim desteğinden kaynaklandığını söylüyor. Ohio Shawnee Eyal e t Üniversitesi'nde Suriye uzmanı Profesör Emir El Azmi, "Herkes onsuz hiçbir şey yapamayacağınızı bilir. Ülkedeki her sektörde onun etkisi hissediliyor" diyor.
Esad'ı destekleyenlerden bazıları Mahluf'un rejim düşmanlarını sakinleştirmek için kurban edilip edilmemesini tartıştığı biliniyor. Obama yönetimi yetkilisi, "Şu anda iktidarı bırakmamak için her şeyi yaparlar. Belki bu uğurda Rami'yi kurban ederler ancak henüz böyle bir aşamaya gelmedik. Ne olursa olsun Esad ile Mahluf akraba" diyor.
The New York Times / SABAH
