Türkmen gazı Avrupa'ya Karadeniz'den geçebilir

Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov'un üç günlük Romanya ziyaretinde enerji işbirliği ön plana çıktı. Türkmen gazının Avrupa'ya ulaştırılması bakımından yeni proje de gündeme geldi. Enerji hatlarını çeşitlendirmek isteyen Türkmenistan, AGRI Projesine de doğalgaz tedarik etme sinyali verdi.

Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov, 11-13 Mayıs tarihlerini kapsayan Romanya ziyareti tamamlayarak ülkesine döndü. Romanya'da yoğun bir görüşme mesaisi olan Berdimuhamedov, Cumhurbaşkanı Traian Basescu ile enerjiden ekonomiye, eğitimden kültüre kadar birçok alanda işbirliği konularını ele aldı.

Ağırlıklı olarak enerji işbirliğinin ön plana çıktığı görüşmede, Türkmen gazının Avrupa'ya ulaştırılmasını öngören Nabucco ve AGRİ (Azerbaijan – Georgia – Romania Interconnector) projesi ele alındı. Türkmenistan AGRİ projesine de ilk defa ilgi gösterdi.

Türkmenistan ve Romanya Devlet Başkanları yayımladıkları basın bildirisinde, enerji alanında karşılıklı çıkara dayalı işbirliği yapmak istediklerini belirterek, Türkmen gazını Avrupa'ya, özellikle Romanya için avantajlı olan Nabucco ve AGRİ projeleri kapsamında sevk edilmesinin önemli olduğunu kaydetti.

2010 yılında Azerbaycan, Romanya, Gürcistan ve Macaristan arasında imzalanan AGRİ projesi, Azeri doğalgazının Gürcistanın Poti Limanına boru hatlarıyla ulaştırılması, ulaştırılan bu gazın limanda kurulacak LNG tesisinde sıvılaştırılması, sıvılaştırılan gazın özel LNG tankerleriyle Karadeniz üzerinden Romanya'nın Köstence Limanında yapılacak terminalde yeniden gaz haline getirilerek, Romanya üzerinden boru hatlarıyla Avrupa'ya sevkini öngörüyor.

Türkmenistan'ın Romanya'yı "Avrupa'ya açılan kapı" olarak gördüğünü söyleyen Berdimuhamedov, enerji politikası kapsamında enerji kaynaklarını dünya ve Avrupa piyasasına ulaştırılmasını öngören çeşitlendirme prensibine bağlı kalacaklarını ve karşılıklı çıkara dayalı işbirliğine hazır olduklarını belirtti. Avrupa Birliği ile gaz işbirliğine hazır olduklarını ifade eden Berdimuhamedov, enerji alanındaki karşılıklı çıkara dayalı işbirliğinde önemli şartın ilgili tarafların siyasi iradesi olduğunu kaydederek, bunun Türkmenistan, Avrupa Birliği ve Azerbaycan arasında anlaşma olarak biçimlenmesi gerektiğini söyledi. Berdimuhamedov, bunun somut adımların atılması ve verimli işbirliği adına konsorsiyum kurulması için yeni imkanlar açacağını ifade etti.

Romanya ziyareti kapsamında bu ülkenin işadamları ile kahvaltıda bir araya gelen Berdimuhamedov, Türkmenistan Romanya ile Azerbaycan ve Gürcistan üzerinden Güney Kafkasya koridoru olduğunu belirterek, Hazar'ın kıyısındaki Türkmenbaşı limanı ile Karadeniz'in sahilindeki Köstence limanları arasında ulaşım sağlanabileceğini belirtti. Bu ulaşım koridoru ile hem Avrupa hem de Asya'ya yük taşınabileceğini ifade etti.

Türkmenistan'ın enerji sevkıyat yollarını çeşitlendirme politikasını desteklediklerini kaydeden Cumhurbaşkanı Basescu, Türkmenistan'ın bugünkü günde güvenilir doğalgaz ihracatçısı ve küresel enerji arenada önemli bir ülke olduğunu belirtti. Basescu, bu anlamda, Romanya ve Avrupa Birliği'nin Türkmenistan ile enerji alanındaki işbirliğini en önemli ve faydalı alanlarından biri olarak gördüğünü ifade etti.

Avrupa Birliği, Türkmen gazının Avrupa'ya ulaştırılmasına büyük önem vermeye başladı. Avrupa Komisyonu Başkanı José Manuel Barroso'nun Ocak 2011'de Azerbaycan ve Türkmenistan'a ziyaret etti. Barroso'nun Azerbaycan'dan sonra Türkmenistan'ı ziyaret etmesi Avrupa'nın Türkmen gazını Azerbaycan üzerinden Avrupa'ya taşımak isteğinin ciddiyetini koruduğunu gösteriyor.

Halen Rusya, İran ve Çin'e doğalgaz satan Türkmenistan, dünyada doğalgaz rezerv ve üretimi bakımından büyük öneme sahip bir ülke. Türkmenistan'ın 24,6 trilyon metre küp doğal gaz ve 20,8 milyar ton petrol rezervi bulunduğu tahmin ediliyor.