Filistin baharı ne alemde?

Peki, Filistinli gençler neden bölgedeki diğer gençler gibi haklarını talep etmek için ayaklanmadı? Bunun sebebi kesinlikle isteksizlik değil. Tunus ve Mısır'daki olaylardan ilham alan ve Arap dünyasındaki bir tarihe odaklanmış diğer örnekleri takip eden yeni bir gençlik hareketi, bazılarının verdiği isimle 15 Mart hareketi Filistin'de ortaya çıkmış bulunuyor.

Bu tarih sosyal medyayı, cep telefonundan mesajlaşmayı ve ağızdan ağza söylentileri kullanarak Ramallah sokaklarında ve Batı Şeria'nın diğer yerlerinde, ayrıca Gazze şehrinde binlerce kişinin toplandığı günü anlatıyor. Fakat bölgedeki diğer halk ayaklanmalarıyla kıyaslandığında, aslında Fetih'in Batı Şeria'da Hamas'ın da Gazze'de şüphe götürmeyen başarısızlıklarına rağmen onların talepleri bütün bir rejimi değişimi olmadı.

"Bizim önceliğimiz Filistin toplumu içerisindeki bölünmelere bir son vermek. Ancak bu şekilde işgalin üstesinden gelebiliriz." Bunlar Ramallah'ta bulunan ve hareketin kurucularından bir olan Z.'nin açıklamaları. Meslekî sebeplerden dolayı kimliğini gizlemek istiyor. 15 Mart hareketine katılan bazıları ise kısmen baskıcı rejimlerden yorgun düşmüş Ortadoğulu göstericilerin tercih ettiği adem-i merkeziyetçi ve "lidersiz" bir tavrın ifadesi olarak, kısmen de Filistin Yönetimi, Hamas ve İsrail'in güvenlik kontrollerinden kaçınmak için kimliklerini gizliyorlar.

Bu hareket Tunus, Mısır, Yemen ve Bahreyn'deki protestoların en başarılı öğesini üretebilmiş değil: sokaklardan gelen sürekli bir baskı. Bunun sebeplerinden biri henüz 20'li yaşlarında olan Z'nin ifade ettiği üzere "burada iki ayrı düzey baskı var: İsrail'in baskısı ve iç baskı". "Filistinliler arasındaki sorun devrimin yeni olmaması, fakat hiçbir şey değişmiyor ve hatta işler kötüye gidiyor. Ne ayaklanmak ne de müzakere etmek işe yaramadı diye düşünüyor Filistinliler. Hâlâ işgal altındayız."

Fakat Z., umudun yeşermekte olduğu konusunda ısrarlı. Sürpriz bir şekilde Fetih ile Hamas arasında imzalanan uzlaşma anlaşması ki çoğu kişi bu anlaşmayı gençlerin aktivizmine bağlıyor, ayrıca sürekli değişmekte olan bölge gerçekleri bir canlılık yaratmış. Z., bana birinci intifada sırasında doğmuş olan yeni bir neslin mücadeleyi baştan yaratmaya hazır olduğunu belirtti. İkinci ve şiddet içeren intifadanın başarısızlığından ve çoğunlukla barışçıl olan ilk intifadanın başarısından dersler çıkarak ayrıca bölgede değişim başlatmakta gücü kanıtlanmış olan kitlesel ve şiddet içermeyen gösterilere de tanıklık eden bu yeni nesil liderler işgale karşı kitlesel itaatsizlik silahlarıyla savaşmayı planlıyorlar. Z.'nin ifadesiyle: "Biz "akıllı" bir direnişte bulunmak istiyoruz."

"Ilımlı ve barışçıl bir intifada geliyor. Ne zaman olacağını tam olarak söyleyemem fakat sonuçta kaçınılmaz bir ayaklanma bu. Biz bir kartopu etkisi yaratmaya çalışıyoruz. Bakın Mısır'da bu neredeyse bir on yıl sürdü." Filistinli eylemciler çoğunlukla da İsrail'deki barış hareketiyle işbirliği içerisinde geçtiğimiz yıllarda şiddet içermeyen bir direnişin temellerini attılar. Hayal kurmayı seven biri olarak İsrail ve Filistin'in ortak aktivizminin rüyasını aklımdan çıkartamıyorum. Bu kitlelere bulaşacak, işgali sona erdirecek ve barış getirecek bir aktivizm.

Benim hayalimde İsrail ve Filistin'deki şehir meydanları aynı amaç için toplanan insanlarla dolacak: "İnsanlar işgali sona erdirmek istiyorlar." Kim bilir belki bir gün onların da Berlin Duvarı'nın yıkılışı gibi tarihsel bir anı olabilir. Fakat Z., daha geniş ortak hareket için çok fazla zemin olduğuna inanmıyor. "Bizim Yahudiler ve İsraillilerle beraber çalışmakla ilgili hiçbir sorunumuz yok. Fakat biz İsraillilerin çoğunluğunun bizim mücadelemizle ilgili bir şeyler yapacak kadar meseleyle ilgilendiklerini düşünmüyoruz. Ayrıca yeteri kadar karşılıklı güven de yok."

The Guardian 12 Mayıs 2011

ZAMAN

Filistin baharı ne alemde?

Dünyanın dikkati Tunus, Mısır, Yemen, Bahreyn, Libya ve Suriye'yi kavrayan karmaşık dönüşüme odaklanmışken insanın Filistin-İsrail cephesinin sakin olduğunu düşünmesi makul olur elbette.