ABD-İsrail arasındaki anlaşmazlıklar artıyor

Betül Akyüz / TİMETURK

Barack Obama başkanlığında Amerika’nın Filistin devletinin tanınmasını istemesi İsrail’i oldukça hoşnutsuz ediyor. O kadar ki sızan haberlere göre ilişkiler kopma noktasına gelmiş durumda. İsrail’deki radikal sağcı Netenyahu hükümeti, Obama’nın Ortadoğu’da barış süreci girişimi ve İsrail-Filistin arasındaki müzakerelerin önündeki en büyük engel olarak görülüyor. İsrail’in çıkardığı son yapay kriz, Filistin devleti kurulup uluslararası boyutta tanınması girişimlerini engellemeyi hedefliyor. Filistinlilerin BM’e taşımayı düşündükleri dosyanın, iş ciddiye binince ABD tarafından gerçekten desteklenip desteklenmeyeceği ise şüphe konusu.

İsrail gazetelerinin sızdırdığı haberlere göre İsrail ve ABD yönetimi arasındaki anlaşmazlıklar giderek artıyor. Bunun sebebi ise ABD başkanı Barack Obama’nın 1967 senesi sınırları uyarınca bir Filistin devleti kurulmasında ısrar etmesi.

Yedioth Ahronoth gazetesinin haberine göre, Bünyamin Netenyahu’nun yaklaşık iki yıl önce İsrail başbakanlığa gelmesinden beri İsrail ile Amerikan idaresi arasındaki ilişkiler ilk defa gerilmiyor. O kadar ki 2009 yılı ortası ile 2010 yılı başı arasında ilişkiler İsrail’in yerleşim birimleri ve Ortadoğu’da barış süreci nedeniyle kopma noktasına geldi.

İsrail ABD’nin girişimlerinden rahatsız

Gazetenin geçtiğimiz Mart ayında Amerikalı siyasi kaynaklardan verdiği bir habere göre İsrail hükümeti başkanı Bünyamin Netenyahu ile ABD başkanı Barack Obama arasında tam kopma gibi bir durum söz konusu oldu. Bu da siyasi sürecin hareket ettirilmesi girişiminde yaşanan kilitlenmeden kaynaklanmıştı.

Uzmanlar şu anki krizin, Filistinlilerin Filistin devletinin Birleşmiş Devletler’de uluslararası boyutta tanınması yönünde hareket etmelerini engellemek ya da Arap devrimlerine etki edebilecek her hangi bir girişimin önünü kesmek için çıkarılmış yapay bir kriz olduğu görüşünü savunuyor.

Cenin’deki Amerikan Üniversitesi’nden siyaset bilimi profesörü Emin Yusuf şöyle konuştu: ‘Amerika ile İsrail arasında krizin belirtileri ortaya çıkmaya başladı. Ancak bu ilişkilerin kısa vadede kötüleşeceğini ya da iki ülke arasındaki stratejik ilişkileri etkileyeceğini tahmin etmiyorum.’

Barış sürecini engelleyen Likud

Prof. Emin Yusuf şöyle devam etti: ‘İsrail’de radikal sağcı Likud hükümetin varlığının, ABD’nin Filistin-İsrail müzakereleri ve bölgede barış sürecinin işlemesi üzerine çabalarının başarısız kalmasında direk etkisi oldu.’

Profesör Yusuf, ABD yönetiminin müzakerelerin gerçekleştirilmesi ve İsrail’deki radikal sağcı hükümete baskı yapılması açısından Arap ülkelerinde değişiklik için görülen devrimlerden faydalanacağı yorumunu yaptı. Ancak Yusuf, ABD’nin önümüzdeki Eylül ayında Filistin devletinin tanınmasını destekleyip desteklemeyeceğinin henüz netlik kazanmadığını belirtti.

Prof. Yusuf, Amerika’nın devletin kurulmasını desteklemesinin uzak bir ihtimal olduğunu şu sözleriyle ifade etti: ‘Filistin devletinin kurulmasının desteklenmesi, Amerika’daki Yahudi Lobisi’nin ve Yahudi cemaatlerin ABD yönetimine baskı yapmasına neden olacak. Hatta İsrail’in büyük desteğini alan kongre de baskı yapanlar arasında yerini alacak.’

İsrail’deki seçimler bir çözüm olabilir

Filistinli akademisyen, önümüzdeki altı ay içinde İsrail’de gerçekleştirilecek seçimlerle beraber Obama yönetiminin Filistin ve İsrail değişkenleri arasında dengeli bir şekilde durabilmesini sağlayacak yeni bir formül sunmasının bu krizden çıkışın yolu olabileceğini ifade etti.

Prof. Yusuf, güvenlik ve stratejik açısından ise ABD yönetiminde İsrail’e karşı bir değişiklik görülmeyeceğini, bu durumun geçici olacağını çünkü İsrail’in Amerika için önemli bir sermaye ve stratejik bir kazanç. Bu nedenle Amerika’nın desteği gelecekte de devam edeceğini belirtti.

Öte yandan Knessette Arap parlamenter olan Talip Sani, iki taraf arasında organik bir bağ olduğuna işaret ederek Siyonist Lobisi’nden soyutlanmış bir ABD’den bahsetmenin mümkün olmadığını söyledi.

Krizin zamanlaması kasıtlı

Sani şöyle dedi: ‘ABD ve İsrail birbirlerine müttefik gibi davranıyor. Siyonist siyaset ve ekonomi, Siyonist nüfuz ve varlık ABD’yi kontrol altında tutuyor. Şu anda çıkarılan krizin hedefi evrakların birbirine karıştırılıp İsrail ve Amerika çıkarlarına uygun şekilde tekrar toplanmasıdır. Krizin zamanlaması da rastgele değildir. Aksine Filistin tarafının Filistin devletinin uluslararası boyutta tanınması için BM kuruluna başvurmasını engellemek için hususi seçilmiştir.

Obama şu ara seçim arifesinde bulunuyor. Başkanlık döneminin başında da bu yönde herhangi bir adım atacak değildir. Bu krizleri ciddiye alması mümkün değil. Bu nedenle de çıkarılan yapay krizler, fincanda kopan bir fırtınadan öteye geçemeyecek.
Sözün özü İsrail-Amerika ilişkileri bundan önce de gerildi. Özellikle de başbakan İshak Şamir zamanında. Ancak bu krizler sonuçta İsrail’in konumunu değiştirmedi. Aksine Amerika’nın konumunun İsrail’in konumu yönünde değişmesine sebep oldu.

ABD-İsrail arasındaki anlaşmazlıklar artıyor

ABD yönetiminin bir Filistin devleti kurulmasındaki ısrarı İsrail ile ilişkileri iyice gerdi. Ancak İsrail tarafından çıkarılan krizin yapay ve hedefli bir kriz olduğu ifade ediliyor.