TV kameralarına da yansıyan 'Libya şakası' görüntülerine göre, Savunma Bakanı Gates'i Kabil Havalimanı'nda karşılayan General Petraeus'un ilk sözleri, 'Yeniden hoş geldiniz efendim' oldu.
Savunma Bakanı Gates'i, Kabil'e getiren uçağın, Gates'in daha önce kullandığı uçaklardan büyük olduğunu gören Petraeus, Gates'e söylediği 'Uçağınız, normalde uçtuğunuz uçaklardan biraz daha büyük bu kez. Libya'ya bir saldırı mi yapacaksınız ne?' sözlerine Gates'in yanıtı "Evet, aynen öyle" oldu.
ABD Libya'ya operasyon düzenleyecek mi?
ABD'deki uzmanlara göre, Irak işgalinin olumsuzluğu önünde duran ABD'nin Libya'ya askeri müdahalesi şimdilik olası görünmüyor, ancak müdahale olsa bile müttefiklerin desteği ve Libya'daki gelişmelerin "başka seçenek bırakmaz hale gelmesi" gerekiyor.
ABD Başkanı Barack Obama'nın "Libya'ya askeri harekat mümkün" sözlerinin ardından bu konudaki tartışmalar tekrar alevlenirken, "her konunun masada olduğunu" belirten Washington yönetiminin Libya'ya askeri müdahale seçeneğini isteyip istemediği bilmeceye dönmeye başladı.
Uzmanlar ne diyor?
Merkezi Washington'da bulunan Brookings Enstitüsü'nün "Saban Center for Middle East Studies" adlı Ortadoğu Çalışmaları Bölümü uzmanı Daniel Byman, yakın gelecekte Libya'ya askeri müdahalede bulunulmasını olası görmediğini söyledi.
Son zamanlarda Ortadoğu konusundaki yazılarıyla dikkati çeken Brookings Enstitüsü uzmanı Shibley Telhami de uluslararası kamuoyunda Libya lideri Muammer Kaddafi'ye karşı büyük muhalefet, Libya halkına da geniş sempati bulunduğunu ve BM Güvenlik Konseyi'nde Kaddafi'nin aleyhinde karar çıktığını hatırlatarak, "Dolayısıyla Libya'ya karşı girişilecek eylemin arkasında bazı yönlerden destek ve meşruiyet var" dedi.
Brookings Enstitüsü'nün savunma ve dış politika uzmanı Michael O'Hanlon da Libya'ya askeri müdahale olmasını beklemeyen isimlerden.
"Yakın gelecekte askeri müdahale olacağını sanmıyorum, hatta bence hiç olmayacak" diyen O'Hanlon, eğer askeri operasyon olacaksa da bunun kesinlikle ABD'nin tek taraflı müdahalesiyle olmayacağını, güçlü uluslararası katılımı gerektireceğini ve bu bağlamda Irak'tan çok Afganistan savaşına benzeyeceğini savundu.
Müdahalenin önemli riskleri
ABD'deki uzman çevrelerinde, Libya'ya askeri müdahalenin hem bölge hem de halk isyanlarının geleceğine ilişkin bazı riskler taşıdığı yorumları da yapılıyor.
Bunlardan birincisi, Ortadoğu'da halk hareketleri olarak doğan isyanların "dış kaynaklı eylemler" şeklinde algılanması ihtimali. Bunun da isyanların heyecanını ve Ortadoğu'daki bu yeni akımı zayıf ve isteksiz hale getirebileceği belirtiliyor.
Diğer bir risk, müdahalenin bölge halkında "sömürgecilik" dönemi anılarını hatırlatarak, ters etki yaratabilecek olması.
Başka bir olumsuzluk ise Libya'da otoriter rejimi yıkmaya yönelik bir müdahalenin, aslında diğer otoriter yönetimleri güçlendirmesi ihtimali. Bu tür rejimlerin, Libya'yı örnek göstererek halklarını, "isyan etmeleri halinde ülkelerine yabancı güçlerin geleceği ve bir daha geri çıkmayacağı" yönünde tehdit edebileceği belirtiliyor. Nitekim ABD'nin Irak'ı işgali ve sonrasındaki karışıklıkların, Ortadoğu halklarının önünde örnek olarak hala durduğuna dikkat çekiliyor.
ABD'nin Libya'ya müdahalesinin, insani olmaktan çok petrol amaçlı olarak da yorumlanabileceği belirtiliyor.
Bunun yanında ABD'nin müdahalesine Libya'daki muhalif grupların ne kadar destek verdiği de belirsiz. Libyalıların ABD'nin müdahalesini istediğine ilişkin bazı haberler yayımlandığı görülse de ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'ın geçen hafta "Libya'daki muhalif güçlerin bu işi kendilerinin halletmek istediklerinin ve dış müdahaleden yana olmadıklarının farkında olduklarına" dair sözleri, bu konuda net tablo olmadığını gösteriyor.
ABD veya uluslararası toplumun Libya'ya olası askeri müdahalesinin meşruluğu için Libya halkının desteğini alması gerekiyor. Dolayısıyla, ABD askeri müdahale kartını Libya'daki gelişmelerin ciddiyeti nedeniyle masada tutmaya devam ediyor. Ama bunun için, uluslararası toplumun ve Libya halkının desteği ve şartların müdahaleyi zorladığına ilişkin tablonun ortaya çıkması ve bazı konuların netliklerin kazanması gerekiyor.
DHA
