Mehmet S. Direk ve İman Abdulmunim / TİMETURK / KAHİRE
En aşırı sağcısından en solcusuna farklı akımlara sahip yüzbinlerce genç haftalardır Mısır’ın başkenti Kahire’nin Tahrir (Özgürlük) Meydanı’nda düzenledikleri gösteride tek bir talep etrafında toplandı: “Değişim ve halk iradesinin kurtuluşu”.
Bu gençlerin hepsi internet aktivistiydi. Tümümün kendisine ait blogları ve sosyal paylaşım sitesi facebook üzerinden kendi sayfaları vardı. Bu gençler demokrasiyi sanal âlemde yaşadıktan sonra bunu Mısır’da gerçek hayata aktarmanın zamanı geldiğini gördü. Bu gençlerin çoğu orta sınıfa ya da üst sınıfa mensup iyi eğitim görmüş kültürlü gençlerdi.
Bu gençlerin hepsi daha hayatlarının başında, en eskileri üç yıl önceden başlayan 6 Nisan Gençlik Hareketiydi.
Göze çarpan özellikleri pratik düşünceye sahip olmaları, harekete geçme kararları geleneksel siyasi güçler arasındaki klasik ve müzmin görüş ayrılıklarından ve farklılıklardan uzak bir şekilde harekete geçtiler.
Bu gençlik hareketleri iki haftadan az bir süre içerisinde “Devrimci Gençlik Koalisyonu” adı altında 10 kişiden oluşan bir temsilci grubun liderliğinde bir komite oluşturlar.
6 Nisan Gençlik Hareketi koordinatörü ve Devrimci Gençlik Koalisyonu üyelerinden Ahmed Mahir, Timeturk’e verdiği özel demecinde “Bu koalisyon, Hüsnü Mübarek gitmeden önce rejime mensup hiç kimseyle müzakere yapmayı reddediyor” dedi. Mahir, geçiş süreci için Yardımcısı Ömer Süleyman yönetimini kabul ettiklerini vurguladı.
Mahir; koalisyonun medya aracılığıyla Süleyman’a ileteceği bir takım talepleri olacağını bu talepler arasında askerlerin temsilcilerinin de olduğu bir başkanlık konseyinin kurulması, halk ve şura meclislerinin lağvedilmesi ve iktidardaki şahsın keyfine göre değil komple yeni bir anayasanın oluşturulması için ulusal bir komitenin kurulması gibi taleplerin olacağını söyledi.
Ayrıca ülkedeki durumun normalleşmeye başlaması ve eksiksiz demokratik bir rejimin kurulması için 6 aylığına geçici bir hükümetin kurulması…
Mahir ayrıca, “25 Ocaktan bu yana Mısır’ın yaşadığı gerçek bir devrimdir. Bizler her türlü duruma isyan ediyoruz. Dolayısıyla Mübarek’in yetkilerinin yardımcısına geçmesini reddediyoruz, ancak Hüsnü Mübarek giderse böyle bir şey mümkün olabilir” diye konuştu.
Gazeteci yazar ve düşünür Hişam Cafer, rejimle Mısırlı siyasi güçler arasında cereyan eden diyalog sürecine rağmen Gençlik hareketlerinin, Mısır sokaklarında protestolarını sürdürmeye devam edeceklerini söyledi. Cafer’e göre bu hareketler, halkın değişim, özgürlük ve sosyal adalet talepleri için bir tür baskı gücü ve halk lobisi haline geldi. Bu gençler yakın gelecekte de bu rolü oynamaya devam edebilirler.
Aşağıda bu halk devrimini gerçekleştiren protestocu gençlik hareketlerine ilişkin kısa bilgiler bulacaksınız.
Bu arada şunu da hatırlatmakta fayda var: Bu hareketlerin çoğu Devrimci Mısır Gençliği Koordinasyonu Komitesi olarak bilinen organizasyona katılmış vaziyette.
1- Adalet ve Özgürlük İçin Gençlik Hareketi
Bu hareket mensupları kendilerini internet sitelerinde kendilerini şu şekilde tarif ediyorlar: “Biz bir grup genciz, kimimiz daha önce kamuda çalışmadı. Bizi bir tek dert ve bir tek umut bir araya getirdi. Yoksulluk, işsizlik, yolsuzluk ve despotizm diye bir dert. Umudumuz sosyal adaletin olduğu daha iyi bir umudun var olduğu bir Mısır için değişim umudu. Bu umut sayesinde kendi aramızda anlaşabileceğimiz çok konu olduğunu gösterdi. Bu umut bize aramızdaki görüş ayrılıklarını sindirip birbirimizi kabul etme gücü verdi.” Adalet ve Özgürlük İçin Gençlik Hareketi (Hanuğayyir) kısaca bu şekilde kendini tanıtıyor.
Hareket kuruluş bildirgesinde Mısır’da son üç yıldır meydana gelen sosyal, ekonomik ve siyasi atmosferin sonucu olarak doğduğunu söylüyor.
Hareket, özgürlük, demokrasi ve sosyal adalet için mücadele edilmesi gerektiğine inanıyor. Ancak bu hareketin en büyük mücadelesi Mısır’da yine Mısır’ın öz evlatlarının eliyle köklü bir değişim yapmaktır. Sloganları da “Kendi haklarımızı kendi ellerimizle söke söke almaya gücümüz yeter.”
Geçen yılın ortalarında teşekkül eden Hareket kitlesel birçok eyleme katıldı. Bu eylemlerden biri Halk Meclisi önünde yapılan işçi eylemleriydi. Ayrıca Kıpti gençlerle polis arasında çatışmaların meydana geldiği el-Umraniye çatışmalarına da katıldılar. Seçimlerde yapılan hileleri protesto etmek için yapılan eylemlere de katıldılar.
Hareket 25 Ocak Halk Ayaklanması çağrısında bulunan hareketlerden biriydi. Bu harekete mensup üyeler halkın Mısır’ın tüm kentlerinde sokağa dökülmesi için binlerce broşür ve el ilanı dağıttı. Hareketin sloganlarından biri de: “Adalet ve Hürriyet için Mısır Devrimi geliyor, Özgürlük ve Adalet Düşü için Adam gibi adamlara ihtiyaç vardır.”
Facebook’ta doğan hareketlerinden biri olmasına rağmen sanal âlemden çıkıp gerçek âleme geçmesi fazla zaman almadı. Geçtiğimiz yılın haziran ayında kendilerine genel koordinatör ve basın sözcüsü seçmek için Gazeteciler Sendikası’nda yapılan özgür seçimlerde Muhammed Avad’ı genel koordinatör olarak seçtiler. Hareket ilk kampanyasını “Ulusal Parti’ye Hayır, Mübarek’e Hayır” adı altında başlattı. Ayrıca hareket, 500 den fazla işkence vakası için İçişleri Bakanlığı aleyhinde savcılığa suç duyurusunda bulundu.
2- Barışçı Değişim İçin Özgür Cephe
Son zamanlarda ortaya çıkmış nispeten küçük bir gençlik hareketi. Siyasi, ekonomik ve sosyal alanda şiddetsiz bir değişimden yanadırlar. Daha refah bir toplum oluşturmak için yapılması gerekenleri yapması için vatandaşların iktidara baskı yapmasını sağlamaktır.
Cephe, kansız bir değişimin olması ve vatandaşların tüm kesimleriyle gerçek iradesinin temsil edildiği sivil bir devlet çağrısında bulunuyor. Cephe ülkenin gerçek demokratik bir devlete dönüşmesi için bir geçiş sürecinin oluşturulması gerektiğini ifade ediyor.
Geçtiğimiz yılın temmuz ayında doğan bu hareket birçok eylem tertipledi. Bunlardan biri ekmek için oluşan uzun kuyruklara itiraz için ekmek kafesleri kampanyasıydı. Bir diğer kampanyaları “Halk Meclisi parlamenterlerini kabul etmeyen dürüst bir yönetim için” Hareket ayrıca geçtiğimiz kasım ayında gerçekleşen Halk Meclisi seçimlerinde yapılan hileleri protesto etmek için birçok eylem düzenledi.
3- Değişim için Demokratik Halk Hareketi
Devrimci sosyalist bir dünya görüşüne sahip olan bu hareket kendi bakış açılarına göre bir değişim için çalışıyor. Bu harekete göre aydınlar ve siyasiler değişim gücünün bir parçası. Ancak gerçek güç tarlada, fabrikada, mahallede ve sokaklarda mevcut milyonlarda saklı olduğuna inanıyor. Yeter ki bu milyonlar değişim için güçlerini birleştirsin, yeter ki devrimci bir bakış açısıyla olaya yaklaşsın. İşte bu bakış açısıyla kurulmuş Değişim için Demokratik Halk Hareketi (HAŞD).
Bu harekete göre değişimden söz ettiğimizde mevcut politikalara alternatif politikalar üretmek gerektiğini bu politikaların başında da devlet liderinin görev süresinin uzatılması, iktidarın babadan oğula geçmesinin reddedilmesi, Mısır’ın yolsuzluk ve despotizmden kurtarılması, Mısır’ın diktatörlükten, sermaye istismarından kurtarılması ayrıca zenginlik kaynaklarıyla milli delirin adil bir şekilde dağıtılması gelmektedir. Ancak bu şekilde Mısır ailelere onurlu bir hayat sağlanabilir, ancak bu şekilde milyonlarca genç erkek ve genç kız işsizlik ve umutsuzluktan kurtarılabilir.
Hareket ayrıca ülkenin güvenlik güçlerinin pençesinden ve olağanüstü hal uygulamalarından, halkın özgürlüklerini kısıtlayan kanunlardan kurtarılması gerekir. Hareket ayrıca Mısırlı Kıptilerin her türlü ayrımcılık politikalarından kurtarılması Mısır işçilerinin hükümete bağlı İşçi Federasyonun tasallutundan kurtarılması gerektiğini söylüyor.
Bu noktadan bakıldığında Değişim için Demokratik Halk Hareketi’ni gözlemleyen gözlemcilere göre hareketin önemi burada ortaya çıkıyor. Zira hareket bir alternatif oluşturmak, kitlelere devrimci bir vizyon kazandırmak ve değişim için halkçı bir bakış açısı oluşturmak için mücadele ediyor.
4- Demokratik Cephe Partisi Gençliği
Cephe Partisi Gençliği: İktidarın babadan oğula geçme düşüncesine karşı çıktığı için Ulusal Parti’den ayrılan liberal eğilimli Dr. Usama el-Gazali Harb’in başkanlık ettiği Demokratik Cephe Partisi gençlik grubudur. 2007 yılında kurulan genç bir parti olan Cephe Partisi’ne ait birçok siyasi tavır vardır. Bunlardan biri son parlamento seçimlerini boykot etmektir. El- Baradey’in başkanlığını yaptığı Ulusal Değişim Cemiyeti’nin bir kolu sayılır. Birçok siyasi ve kapsamlı eylem ve faaliyet gerçekleştiren partinin bir çok genç üyesi bulunmaktadır.
5- Yarın (el-Gad) Partisi Gençliği (Eymen Nur Cephesi)
Eymen Nur, tarafından 2004 yılında kurulan bu parti liberal düşünce üzerinde tesis edilmiştir. Gençlere önem veren bu el-Gad partisi, 2005 yılında yapılan parlamento seçimlerinde ve seçimlerden sonra oluşan siyasi atmosferde partiye mensup gençlerin büyük rolü vardır. İsra Abdulfettah, Basim Fethi ve Şadi el-Adl gibi birçok genç lider çıkarmayı başarmıştır.
6- El-Baradey’e Halk Desteği Girişimi
Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu eski başkanı Dr. Muhammed el-Baradeyi’nin Mısır’daki siyasi hayata katılmak ve cumhurbaşkanlığına aday olması için çağrıda bulunan bir grup genç tarafından kuruldu.
Bu hareketin kurulması geçtiğimiz yılın başında el-Baradeyi’nin Kahire’ye dönüşüne denk geliyor. Daha önce Abdurrahman Yusuf’un başkanlık ettiği, bugünlerde ise genel koordinatörlüğünü Mustafa en-Naccar’ın üstlendiği hareketin bir çok faaliyeti bulunmaktadır.
7- “Beraber Değiştireceğiz” Girişimi
El-Baradey’i destekleyen diğer bir girişim olan bu hareketin temel düşüncesi, Dr. Muhammed el-Baradey’in, geçtiğimiz aralık ayında gerçekleşen parlamento seçimlerinden önce temiz ve dürüst seçimlerin yapılmasını için sıraladığı yedi talebi içeren değişim bildirgesine imza toplamaya dayanıyor.
Mısır’ın farklı illerinden birçok genç üyesi bulunan girişim bir milyon ikiyüz elli binden fazla imza toplamayı başardı.
Mısır güvenlik güçleri tarafından linç edilen Halid'in önceki ve sonraki hali...
8- “Hepimiz Halid Said’iz “ Grubu
Bu grup, geçtiğimiz temmuz ayında İskenderiye’de iki polis muhbiri tarafından işkence yapıldıktan sonra öldürüldüğü için İskenderiye şehidi olarak anılan Halid Said isimli gencin ölümünden sonra Facebook’ta oluşturmuştur. Halid’in bu şekilde öldürülmesi ulusal ve uluslararası siyasi ve hukuki çevrelerde çok büyük bir yankı uyandırdı. İskenderiyeli gencin davasına ilk sahip çıkanlardan biri olan Dr. Muhammed el-Baradey’i destekleyen gruplar arasında sayılmaktadır.
Bu gruba katılan gençlerin sayısı 18 bine ulaştı. 25 Ocak halk ayaklanmasını başlatan ve birçok gençlik hareketinden destek gören çağrıyı bu gruptan Wail Gunim ve Esma Mahfuz yapmıştı. Grup bir çok işkence vakası ile siyasi ve hukuki dava üstlendi.
9- 6 Nisan Gençlik Hareketi
Elektronik ortamda doğan gençlik hareketlerin ilki ve en büyüğüdür. El-Gad (Yarın) Partisi üyesi ve siyasi aktivist İsra Abdulfettah’ın, ücretlerinin iyileştirilmesinin yanı sıra kârdan belli bir oran isteyen el-Mahalle Sanayi kenti işçilerine destek amacıyla 6 Nisan 2008 yılında yaptığı dayanışma çağrısından sonra oluşturuldu.
80 bin kişinin karşılık verdiği bu çağrı gençler arasında çok büyük bir kabul gördü. O gün meydana gelen şiddet ve geniş tutuklama olaylarından sonra 6 Nisan Hareketi oluştu. Hareket ülkede Kifaye (Yeter) ve diğer siyasi güçlerin izlediği ayaklanma ve protestonun her türlüsünü inceleme kararı aldı.
Hareket ayrıca hareketin lider kadrosuyla genel koordinatörünü seçmek için birçok defa seçim yaptı.
Hareket ayrıca 25 Ocak ayaklanmasına çok ciddi destek verdi. Öyle ki halkın bu ayaklanmaya katılımını teşvik etmek için 50 bin el ilanı dağıttı. Hareket ayrıca sahip olduğu sosyal ve kanuni haklar konusunda vatandaşı bilinçlendirmek için birçok fakir mahallede bilgilendirme faaliyetlerinde bulundu.
10- İhvan Gençliği
Müslüman Kardeşler cemaatine mensup gençlerin medyada cemaatin “reformcu kanadı” olarak bilinen kanadına mensuptur. Genel faaliyetlerde bireysel olarak hareket eden bu gençler cemaatin lider kadrosunun tavrını beklemiyorlar. Büyük bir kısmı diğer gençlik ve siyasi hareketlere katılmasına rağmen bu gençlerin kendine has faaliyetleri de vardır. Zira cemaatin organizasyon ve kitleleri toplama bakımından büyük bir gücü vardır.
“Gazap (Öfke) Cuması” olarak bilinen 28 Ocak günkü intifada konusunda cemaat resmen katılım yönünde karar almasıyla bu gençlerin sayısı artmaya ve halk ayaklanmasını tahrik etmeye, Tahrir meydanında “baltacılar” olarak bilinen rejim yanlısı kişilerin saldırılarına karşı göstericileri savunmak için etkili bir rol oynamaya başladılar.
11- Tacammu Gençlik Örgütü ve Nasırcı Parti Gençlik Birliği
Yukarıda anlattığımız diğer gençlik örgütlerine kıyasla küçük ölçekli gençlik hareketleridir. Ulusal Demokratik Tecammü Partisi’ne mensup sol düşünceyi ya da Nasırcı Arap Partisi’ne ait Sosyalist Nasırcı düşünceyi benimsiyorlar.
12- Kıpti Gençlik Cephesi
Geçtiğimiz Kasım ayında kiliseye bitişik bir binanın yapılması sonucu Kıpti gençlerle emniyet güçleri arasında çatışmalara neden olan El-Umraniye olayları bu cephenin oluşmasını sağlayan ilk kıvılcım görevini gördü. Kilisenin bu olaya karşı takındığı tavır ilk Kıpti gençlik isyan hareketinin başlamasına neden oldu. Bu hareket de internet üzerinde Kıpti gençlerin dayanışması ile ortaya çıktı.
Hareket kendisini; “Kıptilerin yaşadığı sorunları gün yüzüne çıkaran bağımsız siyasi bir hareket” olarak tanımlıyor. Hareket ayrıca Kıptileri problemlerinin dini değil siyasi olduğu hususunda bilinçlendirmeye çalışıyor. Son üç ayda özellikle de Azizler kilisesi olayından sonra harekete geçmesine rağmen halen kuruluş aşamasındadır. 25 Kıpti genç tarafından kurulan bu hareket mevcut halk ayaklanmasına destek verdiklerini ilan etmişti.
13- Mısır Değişim Hareketi (Kefaya / Kifaye / Yeter)
2004 yılında, 300 Mısırlı entelektüel tarafından kuruldu. Kurucuları arasında Mısırlı Kıptiler de var. Bu hareketin geçmişi İhvan (Müslüman Kardeşler) yanlısı entelektüelin kurduğu El-Vasat partisine dayanıyor. Hareketin lideri Ebul Ala Madi’dir. 2004 yılından beri hemen her ay büyük gösteriler düzenliyorlardı. Kifaye (Yeter) hareketi olarak tanınan grupta her görüşten aydın bir arada bulunuyor. Sol, Demokrat, liberal ve İslamcı aydınlar bu grubun temel taşlarını oluşturuyor. Aydınlar ve Entelektüeller tarafından oluşturulan bu hareketin güçlü bir gençlik tabanı bulunuyor.
