Anayasa değişikliği kapsamında Anayasa Mahkemesi'ni (AYM) yeniden yapılandıran tasarı dün TBMM Başkanlığı'na sunuldu. 80 maddeden oluşan tasarıya Yüksek Mahkeme'nin daha önce tartışılan uygulamaları yansıtıldı. Bunlardan biri Mahkeme'nin iptal kararlarıyla ilgili. Tasarı yasalaşırsa Anayasa Mahkemesi, iptal kararlarında kanun koyucu gibi hareket ederek yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemeyecek. Kararları da gerekçeli olarak yazılacak. İptal kararları, gerekçesi yazılmadan açıklanamayacak.
Anayasa değişikliklerine karşı iptal davaları da yalnız şekil bakımından aykırılık iddiası ile açılabilecek. Şekil bakımından denetim; anayasa değişikliklerinde teklif çoğunluğuna, oylama çoğunluğuna ve ivedilikle görüşülemeyeceği şartına uyulup uyulmadığı; kanunların ve TBMM İçtüzüğü'nün son oylamasının öngörülen çoğunlukla yapılıp yapılmadığı hususlarıyla sınırlı olacak. Tasarıdaki diğer önemli düzenlemeler şöyle:
AYM Başkanı ve üyeler, tarafsız hareket edemeyecekleri kanısını haklı kılan hallerin olduğu iddiası ile reddolunabilecek. Ret, şahsi olacak. Genel kurul ya da bölümlerin toplanmasına engel olacak sayıda üyenin reddine ilişkin talepler dinlenmeyecek.
Anayasa değişikliklerinde iptale, siyasi partilerin kapatılmasına ya da devlet yardımından yoksun bırakılmasına karar verilebilmesi için toplantıya katılan üyelerin üçte iki oy çokluğu aranacak. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, parti aleyhine ihtar kararı verilmesi talebiyle Yüksek Mahkeme'ye başvurabilecek. Mahkeme'nin siyasi parti kapatma davalarında veya Yüce Divan sıfatıyla verdiği kararlara karşı yargılamanın yenilenmesi, Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre istenebilecek.
Yüce Divan tarafından verilen hükme karşı yeniden inceleme başvurusu, Yargıtay Cumhuriyet başsavcısı veya başsavcıvekili, sanık, müdafi, katılan veya vekili tarafından yapılabilecek. Yeniden inceleme başvurusu üzerine verilen kararlar kesin olacak.
Mahkemenin bakmakla görevli olduğu dava ve işlerle ilgili bilgiler, devlet sırrı olduğu gerekçesiyle mahkemeye karşı gizli tutulamayacak.
Genel Kurul ve bölümler, kararlarını katılanların salt çoğunluğuyla alacak. Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın görüşü doğrultusunda karar verilmiş olacak.
Yüksek Mahkeme, esas inceleme sonunda, ihlal kararı verilmesi halinde ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenlere hükmedebilecek.
Anayasa Mahkemesi'ne, Anayasa'da güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla herkes başvurabilecek. Bireysel başvuru ile ilgili maddeler 23 Eylül 2012'de yürürlüğe girecek.
