Varlığı tartışma konusu olan Askerî Yüksek İdare Mahkemesi (AYİM), yine çok konuşulacak bir karara imza attı. 'Balyoz' kod adlı darbe planı davasının sanıkları tümgeneraller Gürbüz Kaya, Halil Helvacıoğlu ve Tuğamiral Abdullah Gavremoğlu 'Yüksek Askerî Şûra'nın 1-4 Ağustos 2010 tarihlerinde yaptığı toplantıda alınan 'bir üst rütbeye terfi ettirilen general, amiral ve albaylar' konulu 2010/04 numaralı kararında terfilerine karar verdiği, tüm YAŞ başkan ve üyelerince imzalandığı görülen terfi kararının kendileri yönünden uygulanmaması işleminin iptali' istemiyle dava açmışlardı. Edinilen bilgiye göre, AYİM Daireler Kurulu'nda dün saat 14.00'te yapılan görüşmede oybirliğiyle işlemin iptaline karar verildi. Kararda idari işlemin tesis edildikleri tarih itibarıyla hukukî denetime tabi tutulabilecekleri hususu vurgulandı ve işlem tarihi itibarıyla terfi konusunda yasal bir engel bulunmadığı, terfi kararının tüm YAŞ başkan ve üyelerince şerh düşülmeksizin imzalandığı, bu imzalı kararın hukuken geçerli olduğu ifade edildi.
Tümgeneral Kaya, Jandarma Tümgeneral Helvacıoğlu ve Tuğamiral Gavremoğlu'nun haklarında devam eden soruşturma dolayısıyla Yüksek Askerî Şûra kararları çerçevesinde bir üst rütbeye yükselmeleri uygun görülmemiş, komutanlar bulundukları rütbeleriyle yeni görevlerine vekaleten atanmışlardı. İstanbul 11'inci Ağır Ceza Mahkemesi'nin, 6 Ağustos 2010 tarihinde yakalama müzekkerelerinin kaldırılmasına karar vermesi üzerine Genelkurmay Başkanlığı, komutanların terfi ve atama kararnamelerini, 12 Ağustos 2010 tarihinde Milli Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı'na göndermişti. Milli Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı'nca, 'yeni bir kararname çıkarılmasına gerek görülmemesi'' gerekçesiyle terfi kararnameleri imzalanmamıştı. Bunun üzerine komutanlar tarafından AYİM'e, 'bir üst rütbeye terfi ettirilmeme işleminin iptali' için yürütmeyi durdurma istemli olarak 24 Ağustos 2010 tarihinde dava açılmıştı. AYİM, 27 Eylül 2010 tarihinde 'bir üst rütbeye terfi ettirilmeme işleminde' yürütmenin durdurulması kararı vermişti.
Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül tarafından 22 Kasım'da açığa alınan Tümgeneral Gürbüz Kaya ve Tuğamiral Abdullah Gavremoğlu ile İçişleri Bakanı Beşir Atalay tarafından açığa alınan Jandarma Tümgeneral Halil Helvacıoğlu, bir gün sonra açığa alınma işleminin yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle AYİM'e başvurmuştu. Konuyu Daireler Kurulu'nda değerlendiren AYİM, yürütmenin durdurulması talebini 3 Aralık'ta oyçokluğuyla reddetmişti. Gerekçeli kararda, 'idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının gerçekleşmediği kanaatine varıldığı' bildirilerek, şöyle denilmişti: "Belirtilen nedenlerle, davacının yürütmenin durdurulması istemini kapsayan dilekçesi ve eklerinin incelenmesi sonucunda, idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının gerçekleşmediği kanaatine varıldığından, 1602 sayılı kanunun 62. maddesi uyarınca yürütmenin durdurulması isteminin reddine karar verildi."
Kanun açık, terfi kararı yasal değil
Askerî Personel Kanunu'nun 65. maddesinde, devam eden davaları veya haklarında kovuşturma bulunan personelin terfi ve kademe ilerlemelerinin yapılmayacağı belirtiliyor. Davaları devam eden askerî personelle ilgili olarak Askerî Personel Kanunu'nda şu ifade yer alıyor: "1. Açıkta bulunanlar, 2. Türk Silahlı Kuvvetleri'nden ilişkilerinin kesilmesini gerektirmeyecek şekilde hürriyeti bağlayıcı bir cezaya mahkûm olmaları nedeniyle veya (c) bendinin (2) numaralı alt bendine göre açıkları kaldırılmış olup da henüz hükümleri kesinleşmemiş olanların, 3. Tutuklu bulunan ya da tahliye edilmekle beraber kovuşturma veya duruşması devam eden veya hakkında verilen hüküm henüz kesinleşmemiş bulunanların, 4. Kısa süreli kaçma ve izin süresini geçirme hariç, firar veya izin tecavüzünde bulunmuş olanlar ile firar veya izin tecavüzüne devam edenlerin terfileri ve kademe ilerlemeleri yapılmaz."
Hükümetten yasal düzenleme sinyali
Askerî Yüksek İdare Mahkemesi'nin (AYİM) üç generale terfi yolunu açma çabası hükümetin tepkisine sebep oldu. İçişleri Bakanı Beşir Atalay, 'konuyla ilgili kararlılıklarının süreceğini' söyledi. Atalay, "Daha önce de belirtmiştim. Bu konuyla ilgili kararlılığımız sürecek. Yasal düzenleme de dahil konuyla ilgili gerekeni yapacağız." ifadelerini kullandı. AK Parti Grup Başkan Vekili Bekir Bozdağ ise kararın 'açıkça Anayasa ve yasalara aykırı' olduğunu anlattı. Bozdağ, "Mahkeme, hukuku dolanmak için yapılan işlemler üzerinden denetim yapıp hukuka uygun işlemi iptal ederek Anayasa ve hukuku dolanmak isteyenlere yol göstermiştir." diye konuştu. Bekir Bozdağ, bu kararın 'Anayasa ve hukuku dolanmak isteyenlerin yaptığı iş ve işlemleri hukuki hale getirmeyeceğinin' altını çizdi. Bozdağ, "Mahkeme karar verdi diye bir doğru yanlış hale, yanlış bir iş de doğru hale gelmez. Anayasa ve yasaları dolanarak yapılan işlemler Anayasa ve yasalara uygun değildir." dedi. AYİM'in ön inceleme safhasında bu davayı reddetmesi gerektiğini vurguladı. 'Ön inceleme safhasında reddedilmesi gereken kararda esastan inceleme yapılarak karar verilmesinin hukuka aykırı olduğunu' kaydetti. AK Parti Grup Başkan Vekili, YAŞ'ın 'terfi kararlarına karşı yargı yolunun kapalı' olduğunu hatırlattı.
KARAR, ANAYASA'YA AYKIRI
Anayasa'daki bu hükmün çok açık olduğunu vurgulayan Bozdağ, şöyle devam etti: "Bunu yorumlamak için AYİM başkanı veya üyesi olmaya gerek yok. Bu 'YAŞ değil falandı' yaklaşımları Anayasa'nın ilgili hükmünü dolanmak için ortaya atılan iş ve işlemlerdir. Mahkemenin hile-i şeriye yapılan işlemlere geçit vermemesi ve bu işin esasına girmeden reddetmesi gerekirdi. Ön incelemede reddetmemesi de Anayasa ve yasa ihlalidir. Sonrasında esas incelemede mutlaka reddetmesi gerekirdi. Mahkeme, Anayasa hükmüne göre reddetmek zorundadır. Açıkça bir Anayasa ihlali yapılmıştır. Anayasa'nın dolanılması için yapılan işlemlerin önünü açmıştır."
AYİM, siyasî iktidarla bilek güreşi yapıyor
Askerî Yüksek İdare Mahkemesi'nin kararı hukukçuların da tepkisini çekti. Kararın anlaşılamaz olduğunu anlatan hukukçular, askerî yargının iktidarla mücadeleye giriştiğini anlatıyor. İşte görüşler: Eski AYİM üyesi Adnan Tanrıverdi: "AYİM çok tartışılacak bir karara imza attı. Söz konusu generallerin terfilerine ilişkin verilen kararın uygulanması idarenin (ilgili bakanlıkların) tasarrufundadır. Bunlar Yüksek Askerî Şûra'da terfi almamışlardı. YAŞ kararlarına rağmen böyle bir karar verildi. Generaller 'Balyoz' davasından sanık oldukları için açığa alınmışlardı. Bu kararla mahkeme siyasi iktidarla bilek güreşine girmiştir. Bu aşamadan sonra gözler siyasi iktidarda olacaktır. Söz konusu askerler üçlü kararnameyle görevden alınabilir. Ya da önümüzdeki YAŞ'ta resen emekli edilir. Açıkta oldukları sürece terfi almaları yasal olarak mümkün değil." Emekli Askerî Hâkim Veysi Savaş: "Davanın kabul edileceği en başından beri biliniyordu. Bu davayı açanların, Genelkurmay'dan bir taahhüt almadan, onların yönlendirmesi olmadan böyle bir dava açmaları söz konusu olamaz. Genelkurmay'ın bir planı kapsamında açılan davanın sonuçlandığına şahit olduk. Hükümet 'karar düzeltme' yolunu deneyecektir. Fakat AYİM'in bu davayla ilgili verdiği bütün kararları bir bütün olarak değerlendirdiğimizde bu girişimden de bir sonuç alınmayacağı ortada. Bunun danışıklı dövüş olduğunu düşünüyorum. Öyle ki hem YAŞ kararı halen kapalı ve bu şekilde açılan onlarca dava var. Açılan dava YAŞ kararı değil, üçlü kararnamenin iptaline ilişkin. AYİM yeni bir içtihat değişikliğiyle üçlü kararnameyi incelemeye gitti ve hukuk tarihinde bir ilke imza attı. Üçlü kararname özlük hakları açısından bir yetki. Bu denetlenemez. Bunu denetlemek, YAŞ kararın yargı yasağını dolambaçlı olarak by-pass etmek. Bu mümkün değil. Bu konuda AYİM'in bir sürü kararı var."
