Türkiye'de Tütün Ekonomisi ve Tütün Ürünlerinin Vergilendirilmesi Raporu açıklandı. Raporun sunumu Dünya Sağlık Örgütü Ekonomisti Ayda Yürekli tarafından yapıldı. Raporda, Türkiye'de yetişkinlerin üçte birinin, erkeklerin ise neredeyse yarısının sigara kullandığı belirtildi. Gençlerin yaklaşık yüzde 10'unun sigara içtiği kaydedildi.
Raporda Türkiye'de her yıl tütün ile bağlantılı hastalıklar nedeniyle 50 binin üzerinde kişinin öldüğü belirtilerek, "Eğer Türkiye'de tütün kullanımını kısıtlamaya yönelik bir müdahalede bulunulmaz ise 2050'de her yıl 127 binin üzerinde Türk vatandaşı tütün ile bağlantılı hastalıklar sebebi ile zamanında önce ölecektir. 6,4 milyon genç (15 yaş ve altı) yetişkin olduklarında içici olacaklar ve 2,57 milyon genç tütün ile bağlantılı hastalıklar sebebiyle zamanından önce ölecektir." denildi.
EN ETKİLİ YOL VERGİLERİ ARTIRMAK
Sigara kullanımını azaltmak için en etkili yolun vergi artışlarıyla tütünün fiyatını artırmak olduğu kaydedilen raporda, "Yüksek fiyatlar gençleri sigara içmeye başlamaktan vazgeçirir, şu andaki içicileri sigarayı bırakmaya teşvik eder." ifadelerine yer verildi.
Türkiye'de tütün tüketim vergisinin kıymet esasına göre hesaplandığı, hesaplanan verginin minimum bir miktarın altında kalması halinde özel bir vergi oranı uygulandığı belirtilen raporda, "1 Ocak 2010 itibariyle kıymet esasına göre alınan vergi, perakende fiyatının yüzde 63'ünü oluşturmaktadır. Eğer paket başına tüketim vergisi 2,65 TL'den daha az oluyor ise kıymet esasına göre hesaplanan vergi yerine tüketim vergisi olarak 2,65 TL uygulanmaktadır. Ayrıca perakende fiyatının yüzde 15,25'i oranında da KDV uygulanmaktadır. Tütün tüketim vergisi ortalama olarak perakende fiyatının yüzde 63,4'ünü oluşturmaktadır. Toplam vergi (KDV dahil) ortalama olarak perakende fiyatının yüzde 78.7'sini oluşturmaktadır." denildi.
Raporda kıymet esasına göre alınan verginin yüzde 65'e ve özel verginin paket başına 3,10 TL'ye çıkarılmasının ek 1,3 milyar TL vergi geliri getireceğine dikkat çekilerek, "Gençler arasında sigara içiciliğinin yaygınlığını ek yüzde 3 oranında düşürür ve gençler arasında 288 bin tütün ile ilgili ölümü engeller." ifadelerine yer verildi.
Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi Başkanı Elif Dağlı, sigaraya karşı alınabilecek önlemlerin en başında fiyat artışları geldiğini söyledi. Sigara endüstrisinin, vergiler artarsa kaçak sigara da artar korkusu yarattığını söyleyen Dağlı, "Terör örgütleri taşeron olarak kullanılmış, kaçakçılık sigara endüstrisi tarafından yönlendirilmiştir." dedi.
Raporun sunumunu yapan Ayda Yürekli, kaçak sigarının her ülkede bulunduğunu belirtti. Yürekli, "İtalya, İspanya gibi ülkelerde sigaraya uygulanan vergiler çok düşük olmasına rağmen, kaçakçılık çok fazla. Vergilerin yüksek olduğu bazı ülkelerde ise kaçak çok az." tespitinde bulundu.
Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Daire Başkanı Murat Tuncer, 9 günlük bayram tatilinde trafikte ölenlerin iki katı kadar kişinin, her gün sigara ile ilişkili kanserler nedeniyle hayatını kaybettiğine dikkat çekti. Sigara satış noktalarında kontrollerin yapılmadığını söyleyen Tuncer, cappuccinolu sigaralar satıldığına dikkat çekti. Tuncer, Türkiye'de sigara fiyatlarının AB ülkeleri arasında en pahalısı olarak sabitlenmesi teklifinde bulundu.
SİGARA MI, SİGARİLLO MU?
Salonda bulunan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme ve Denetleme Kurumu(TAPDK) Tütün Kontrolü Daire Başkanı Fatih Özyeşil ise söz alarak, satış noktalarının denetlenmesi ile ilgili bir yönetmelik bulunduğunu, bu yönetmeliğin yenilendiğini ve yakın bir zamanda yayımlanacağını söyledi.
Cappucinolu sigara olarak gösterilen ürünün, sigara değil sigarillo olduğunu aktaran Özyeşil, tütün ürünlerine neden değişik vergilerin uygulandığını sordu.
Maliye Bakanlığı'ndan bir yetkili ise "Bundan 3 yıl önce sigara, puro ve sigarillonun vergileri aynıydı. Sigarillonun vergisi, TAPDK'nın isteği üzerine düşürüldü." bilgisini aktırdı.
