Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Şükrü Haluk Akalın, yeni baskı Türkçe sözlüğün, sözcük kısmı dışındaki ilk 30 sayfa ve son 60 sayfasının tasarımının kendisine ait olduğunu söyledi. Akalın, sözcük bölümünün tasarımının ise bir yazılım tarafından yapıldığını kaydetti.
Yeni baskı Türkçe Sözlük'te madde başı ve içi sözcük sayısının 92 bin 292'ye ulaştığını belirten Akalın, beş yıl önceki baskıya göre sözcük sayısının 14 bin 885 arttığını kaydetti. Akalın, "Sözlüğün sözcük, terim, deyim ve anlamdan oluşan söz varlığı ise 122 bin 423. Bir önceki baskıda 104 bin 481 olan söz varlığı, bu baskıda 17 bin 942 artış sağladı." dedi.
Baskının, yazar ve şairlerin eserlerinin bilgisayar ortamına aktarılmasıyla oluşturulan derlemden (corpus) yararlanılarak hazırlandığını dile getiren Akalın, "Bu yolla sözlük veri tabanında bulunmayan sözcükler belirlendi ve oluşturulan derlemdeki sözcükler örnekleriyle Sözlük'e aktarıldı." diye belirtti.
Sözlüğün sonunda dil ile ilgili bazı bilgilere de yer verildiğini söyleyen Akalın, "Oxford, Larousse, Webster gibi sözlüklerin sonunda yer alan bilgiler gibi ilk kez bu baskıda Türkçe için bilgilere yer verildi. Bu bölümde dilekçe yazılışına kadar pek çok bilgi mevcut." şeklinde konuştu.
Akalın sözlükte ülke adları, başkentleri ve para birimlerinin, Türkçe'nin yazım kurallarına göre verilerek, bir standart oluşturulduğunu aktardı.
Sözlükte, harflerin, işitme engelliler için parmak alfabesindeki biçimleriyle yer aldığını da belirten Akalın, "İlk kez bu baskıda Türklerin kullandığı Göktürk, Uygur, Arap yazıları hakkında bilgiler, harflerin özellikleri sıralandı; Mors alfabesi verildi." bilgilerini aktardı. Akalın, sözlükte e-posta yazma kurallarının da bulunduğunu hatırlattı.
1945'TEKİ BASKIDA OLMAYIP, SONRAKİ BASKILARA ALINAN 70 BİNE YAKIN SÖZCÜK VAR
Sözlüğün birinci baskısında 32 bin sözcük bulunduğunu belirten Akalın, "1945'teki sözlükte bulunan ama sonra çıkartılan bir kelime yok, aksine eklediğimiz var. Yalnız, TDK tarafından önerilen ancak sonra tutmayan bazı kelimeler, ki bunların sayısı oldukça az, onlar çıkartılıyor." dedi.
Akalın şöyle devam etti: "1945'teki sözlükte olmayıp, daha sonraki baskılarda aldığımız neredeyse 70 bine yakın sözcük var. O dönemde bazı kelimeler alınmamış. Belki teknoloji bu kadar ileri değildi... Mesela, birinci baskıda 'afak' sözü yok. Afak sözü ufuklar anlamına geliyor. Çünkü, o zaman ilke kararı alınmış, denilmiş ki 'Arapça, Farsça çoklukları sözlüğe almayalım'. Bu nedenle 'afak'ı almamışlar. Ama 'afak' sözü İstiklal Marşı'nda geçiyor... Tabi bunlar sadece bu baskıda alınmış değil, 1945'ten sonraki baskılarda alındı."
TDK'nın, Türkçe'nin bütün söz varlığını sahiplendiğinin altını çizen Akalın, "Bunlar dilimizin söz varlığına girmişse, şarkılarımızda, türkülerimizde, İstiklal Marşı'nda bulunuyorsa bunları sözlüğe almamak gibi bir şey olamaz." ifadesini kullandı.
100 BİN ADET SÖZLÜK 1 OCAK'TA BASKIYA GİRİYOR
Sözlüğün 190 adetlik özel bir ön baskısı yapıldığını kaydeden Akalın, "Matbaa esas 1 Ocak'tan itibaren basmaya başlıyor. Basılacak 100 bin adet, özel baskı ile aynı şekilde olacak. Sözlük 1 Ocak'ta baskıya giriyor." diye konuştu.
On birinci baskı Türkçe Sözlük, 2 bin 800 sayfadan oluşuyor. Bir önceki baskıya göre 536 sayfa daha fazla olan sözlük, özel üretilmiş dönüşümlü 346 ton kağıda basılacak.
