Rize'de Likapa, Trabzon'da Ligarba, Artvin'de Morsivit, Giresun'da Çalı Çiçeği, Pazar'da Kaskanaka, Ardeşen'de Çera, diğer bölgelerde Ayı, Çay ve Çoban Üzümü olarak adlandırılan ancak dilimizde yabanmersini ya da mavi yemiş olarak bilinen meyve, içerdiği yüksek antioksidan özelliğiyle sağlık bakımından son derece yarar sağlıyor. Meyve ayrıca birçok özelliğiyle ilaç, kimya, gıda ve kozmetik sektöründe de kullanılıyor. Latince'de Vaccinium diye adlandırılan bu meyve, Rize Üniversitesi, Rize Tarım İl Müdürlüğü, Rize Ziraat Odası ve Rize'de kurulan Likapa Derneği'nin başlatmış olduğu çalışmalar neticesinde Doğu Karadeniz'de hızla yayılarak bölgede yaşayanlar için gelir kaynağı oluyor. Bu çalışmalar neticesi 2009 yılında Likapa Derneği tarafından Rize'de 6 ton Likapa üretimi gerçekleşti.
Rize Üniversitesi bünyesinde merkeze bağlı Sütlüce Köyü'nde faaliyete sokulan Maviyemiş Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde ürünle ilgili bilimsel çalışmalar yürütülüyor. Konu ile ilgili açıklama yapan Rize Üniversitesi Pazar Meslek Yüksek Okulu Öğretim Görevlisi Yrd. Doç. Dr. Mustafa Akbulut, maviyemiş üretimine dünyanın ilgisinin her geçen gün artığını belirterek,"Vaccinium olarak bilinen bu meyvenin 143 türü bulunuyor. Bölgemizde bu türlerden adi yaban mersini, bataklık yaban mersini ve kültürlü olarak kabul edilen üretilmektedir. Dünyada ilgi gören bu meyveyle ilgili 1977 yılı ile 2009 yılları arasında üçü ABD'de olmak üzere toplam 9 sempozyum düzenlenmiş. Bizim bölgemizde bulunan türlerden dünyada yılda ortalama 350 bin ton üretiliyor. Üretimde 200 bin ton ile ABD ilk sırayı alırken 94 bin ton ile Kanada ikinci sırada yer almaktadır. Dünyada üretim yoğunluğu açısında diğer bölgeler; Baltık bölgesi, Türkiye ve Japonya'dır. Bitki direnajı yüksek ve asitli toprağı sevdiği için üretiminde bölgemiz son derece elverişlidir." dedi.
Rize Ziraat Odası Başkanı Nevzat Paliç ise, Rize'de her geçen gün üretimi artmakta olan meyveden önceki sene ilde 10 ton civarında üretim yapıldığını söyleyerek, "Rize Ziraat Odası olarak ildeki üretimi arttırmak adına önümüzdeki günlerde ildeki 168 muhtarlığa 2 bin 300 adet bu meyvenin fidanını dağıtacağız." dedi.
ÇOK AMAÇLI BİR MEYVE
Tarım İl Müdürü Adem Çekiç de, Doğu Karadeniz Bölgesindeki iklim ve toprak yapısı bakımından dolayı 7-8 yaşlarındaki bir yabanmersini fidanının 5 ila 10 kilogram arasında meyve verebileceğine dikkat çekti. Meyvenin birçok alanda kullanılabilecek özellikte olduğunu söyleyen Çekiç, "Özellikle meyvesuyu sanayinde, antioksidan olarak ilaç sanayinde, süt ve süt ürünleri teknolojisinde, tatlandırıcı gıda katkı maddesi olarak diyet mönülerinde, kozmetik sektöründe, meyve salatalarında, ekmek, baharat, konserve ve pasta sanayisi olmak üzere birçok alanda bu meyve tercih edilmekte, kullanılmaktadır. Bu yıl meyvenin kilogram fiyatı 6 ila 8 lira arasında alıcı buldu. Karadeniz insanının ek gelir elde edebilmesi adına yaban mersini üretimi önemli bir yer tutacaktır."
Öte yandan son iki yıl içerisinde Tarım İl Müdürlüğü bünyesinde kurulu yaban mersini bahçe tesisi alanlarının 30 dekardan 300 dekara çıktığı öğrenildi.
