NATO'nun gelecek 10-15 yılını şekillendirecek belgede NATO-AB işbirliğinin ilerletilmesi ve ''stratejik ortaklık'' için AB'nin Türkiye'ye karşı yükümlülüklerini yerine getirmesi istendi.
Belgede, AB üyesi olmayan Avrupalı NATO müttefiklerinin (Türkiye, Norveç ve İzlanda) AB misyonlarına önemli katkı yaptığı vurgulanarak, ''NATO ve AB arasında stratejik ortaklık için AB üyesi olmayan Avrupalı NATO müttefiklerinin bu çabalara bütünüyle katılımı elzemdir'' denildi.
Diplomatik kaynaklar, Türkiye'nin ısrarlı talebiyle metne giren bu ifadenin, Türkiye'nin Avrupa Savunma Ajansı'na ortak üyeliği, Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası'na dahil olması ve operasyonlarda karar mekanizmasına katılım beklentilerini yansıttığını kaydetti.
Belgede, ''NATO'nun AB ile stratejik ortaklığı, karşılıklı tam açıklık, şeffaflık, tamamlayıcılık, her iki kurumun yetki ve kurumsal bütünlüğüne saygı ruhu içinde bütünüyle güçlendirmek istediği'' ifade edildi.
NATO'nun 5'inci maddesi olan kollektif savunmayı güçlendiren ifadelere yer verilen belgede, ''NATO üyeleri saldırılara karşı daima birbirine yardım edecek'' denilerek, bu taahhüdün ''güçlü ve bağlayıcı'' olduğu vurgulandı.
NÜKLEER CAYDIRICILIK POLİTİKASI SÜRÜYOR
''Nükleer ve konvansiyonel kapasitelerin uygun karışımına dayalı vazgeçiricilik, genel stratejimizin temel unsurudur'' ve ''nükleer silahlar var oldukça, NATO nükleer ittifak olarak kalmayı sürdürecektir'' ifadelerinin de yer aldığı NATO belgesinde, nükleer caydrıcılık politikasının sürdürüleceğine işaret edildi.
NATO'nun herhangi bir ülkeyi tehdit olarak göstermemesi gerektiğini vurgulayan Türkiye, bu görüşünün belgeye yansımasını sağladı. Yeni stratejik konseptte, ''İttifak, hiçbir ülkeyi düşman olarak değerlendirmez. Fakat kimse, herhangi bir üyesinin güvenliği tehdit edildiğinde, NATO'nun kararlılığından şüphe duymamlıdır'' denildi.
Onaylanan yeni stratejik konseptle birlikte NATO, balistik füzeler ve siber saldırı gibi 21'inci yüzyılın tehditlerine göre yeni yeteneklerin geliştirilme iradesini gösterdi.
Belgede siber saldırıların daha sık ve daha organize yaşanmaya başlandığı ve hükümetlere, iş dünyasına, ve kritik altyapılara daha ağır maliyet verdiği tespiti yapılarak, bunların bellli bir aşamadan sonra NATO üyelerinin refah, güvenlik ve istikrarının tehdit edebileceği uyarısında bulunuldu.
"İSTEDİĞİMİZ UNSURLARIN TAMAMI İÇERİDE VAR"
Portekiz'in başkenti Lizbon'da başlayan 28 NATO üyesi ülkenin devlet ve hükümet başkanların katıldığı zirvede, NATO'nun 10-15 yıllık geleceğine şekil verecek "stratejik konsept"in onaylanması, Dışişleri Bakanlığında memnuniyetle karşılandı.
NATO'nun onayladığı "stratejik konsept" metinini AA'ya değerlendiren diplomatik kaynaklar, "İstediğimiz unsurların tamamı içeride var" açıklamasında bulundu.
Alınan bilgilerde, NATO'nun Avrupa'da füze savunma sistemi kurmasıyla ilgili "hiçbir ülkenin hedef gösterilmemesi", "tüm müttefikleri kapsaması", "mali denge getirilmesi" ve "güvenliğin bölünmezliği", önemli başlıklar olarak gösterildi.
FÜZE KALKANI
Soğuk savaş döneminin ardından 3. kez belirlenen strateji belgesinde, füze kalkanı konusunda onay yer alırken teknik ayrıntılar bulunmadı. Türkiye’nin kaygılarının giderildiği metinde, 'NATO, ittifakı üyesi hiçbir üyeyi düşman olarak görmez. Ancak bununla birlikte, NATO üyesi ülkelere bir saldırı yapıldığı takdirde bunun cevabı da verilir' dendi.
Başta İran olmak üzere ülke isminin yer almadığı belgede, Fransa’nın en azından Ortadoğu ibaresinin yer alması isteği de gerçekleşmedi.
NATO – AB İŞBİRLİĞİ
Belgede, büyük önem taşıyan NATO-AB işbirliği konusunda ise net bir cümle yer almadı. Ancak, NATO üyesi olan ancak AB’de yer almayan Türkiye’yi ilgilendiren, 'AB üyesi olmayan ittifak üyeleri, NATO’nun ve AB’nin güvenliği konusunda kayda değer katkılar sağlamaktadır. NATO-AB arasında stratejik ortaklık için, bu üyelerin güvenlik çabalarına tam olarak katılmaları son derece önemlidir' ifadeleri yer aldı.
NATO-AB işbirliğinde somut adım atılmayan metinde diplomatik bir üslup kullanılırken, yukarıdaki değerlendirmenin Türkiye’yi memnun edebileceği ifade ediliyor. İşbirliği konusunda sorunun giderilmediği ancak bunun tartışma konusu da olmadığı belirtildi.
FRANSA DA MEMNUN!
Öte yandan, belgede Fransa’nın da kaygıları giderildi. Fransa ve İngiletere’nin bağımsız nükleer stratejik güçlerinin NATO ittifakanın güvenliğinin bir parçası olduğu ve buna katkı sağladığı ifade edildi.
NATO İÇİN YENİ TEHDİTLER
Bu arada, 10-15 yıllık stratejik belge içinde yeni tehditler de sıralandı: Balistik füzeler, nükleer silahların yayılması, terörizm, aşırı terörist grupların faaliyetleri, siber saldırı, enerji güvenliği, lazer silahları, su kaynakları ve iklim değişkliği...
Kaynak: TİMETURK ve Ajanslar
