Mağazalar, gece saat 01.00'e kadar hizmet verirken, büyük kentlerde ve bazı şehirlerarası yollarda trafik durma noktasına geldi. Bayram alışverişinin yaklaşık 5 milyar liralık ciroya ulaşacağı tahmin ediliyor. Bunun 3,5 milyar TL'sinin kurban, 500 milyonunun çikolata-şeker, 1 milyar lirasının da giyim, ulaşım ve diğer harcamalardan oluşacağı belirtiliyor. Emekli ve memur maaşlarıyla tarım destek primlerinin bayram öncesinde ödenmesi de piyasalardaki canlılığın artmasını sağladı.
Bayram öncesi İstanbul'da AVM'ler, cadde mağazaları, Mahmutpaşa ve Merter piyasasında alışveriş hız kazandı. Ekonomik gücüne göre çocuklarına bayramlık almak isteyen aileler, çareyi daha uygun olan Mahmutpaşa ve Merter piyasasına gitmekte buldu. Halk pazarında bir kişinin ortalama giyim maliyeti 50-100 lira arasında değişirken, bu rakam alışveriş merkezlerinde 150-250 TL'ye kadar çıkıyor. Tüketicinin rahat alışveriş yapmasını hedefleyen LC Waikiki, RodiMood, Süvari ve onlarca giyim markası da cadde mağazalarının kapanış saatini gece 01.00'lere kadar uzatma kararı aldı.
Mısır Çarşısı'nda adeta bayram izdihamı yaşanıyor. Dükkânların 'iğne atsan yere düşmez' derecede dolduğu çarşıda, şeker ve lokum satışları esnafı memnun etti. Harem Saray firmasından Ahmet Şentürk, ekonomide görülen toparlanmanın tüketim eğilimini artırdığını belirterek, "Böyle bir alışveriş daha önce yoktu. Önceki bayramlara oranla satışlarımız oldukça iyi. Umuyorum çarşıya ilgi giderek artacak." dedi. Çarşı esnafından Erkan Aktaş ise bayrama birkaç gün kala satışların arttığını kaydederken, "Özellikle arefe günü satışların iyice artmasını bekliyoruz." diye konuştu.
Bayram alışverişi tekstil ve hazır giyimcilerin de yüzünü güldürdü. Bayram haftasında satışlarında yüzde 30 oranında artış olduğunu belirten Süvari Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Coşkun, bu dönemde hem cadde hem de AVM mağazalarının kapanışında bazı düzenlemeler yaptıklarını söyledi. Coşkun, ayrıca bayram arefesinde cadde mağazalarındaki kapanış saatini de 03.00'e kadar uzatabileceklerini dile getirdi. Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Yılmaz Yılmaz ise bayram heyecanının satışlara da yansıdığının altını çizdi. Yılmaz, bayramın, kasım ayı satışlarını yüzde 5-10 civarında artırmasını beklediklerini aktardı. Türkiye'de her Kurban Bayramı'nda yaklaşık 500-600 bin büyükbaş, 2-2,5 milyon da küçükbaş hayvan kesiliyor. Bu bayramda da aynı sayının yakalanması halinde kurban satışlarının 3,5 milyar TL'yi bulacağı tahmin ediliyor. Tarım Bakanlığı bugüne kadar 723 bin koyun ve 209 bin 517 büyükbaş hayvan için izin belgesi verdi. 167 bin 536 koyun ithal edilirken, dışarıdan satın alınan kasaplık büyükbaş hayvan sayısı da 125 bin 88 oldu.
Bu yıl kurbanlıkların geçen yıla oranla 500 ile bin TL daha pahalı olması ise vatandaşı kara kara düşündürüyor. Türkiye genelindeki birçok büyük süpermarket zinciri kurban kesmek isteyenlere kredi kartına üç ve daha fazla ödeme kolaylığı sunuyor. Marketlerde kurbanlık fiyatları 650 ile 690 TL arasında değişiyor. Uzmanlar uygun taksit uygulamasının cazip gelmesine rağmen, hayvan pazarlarından alışveriş yapılmasını tavsiye ediyor.
'KREDİ KARTINA YÜKLENİP, BORCA BATMAYIN'
Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Nazım Kaya bayram öncesi alışveriş çılgınlığına kapılmamaları yönünde tüketicileri uyardı. Mağazaların bankalarla yaptığı anlaşmalarla düşük ürünlere dahi taksit uygulandığını belirten Kaya, vatandaşların ekonomik durumunu göz önünde bulundurarak alışveriş yapması tavsiyesinde bulundu. Kaya, ayrıca Kurban Bayramı öncesinde alışveriş yapan vatandaşları, aşırı kullanım sonucu kredi kartı ödemelerinde yaşanacak aksamalara karşı da uyardı. Bazı tüketicilerin aşırı kullanım sebebiyle kasalarda hayal kırıklığı yaşayabileceklerini de vurgulayarak, tüketicilerden yine 'hatlar yoğun, hat düştü' denilerek kredi kartı yerine nakit para talep edilebileceği, çekimlerin de birkaç kez yapılabileceği uyarısında bulundu. Nazım Kaya, hatalı ekstrelerin de mutlaka saklanması gerektiğini dile getirdi.
Kurbanlığın kilosu 1 lira düştü
Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, kilogram başına ortalama küçükbaş ve büyükbaş kurbanlık fiyatlarının dün 0,5 ile 1 lira düşerek, 10-10,5 liraya gerilediğini açıkladı. Bir televizyon programına katılan Bakan Eker, Türkiye'nin toplam et tüketiminin yaklaşık yüzde 10'unun Kurban Bayramı'nda kesildiğini söyledi. Türkiye'nin büyükbaş ve küçükbaş hayvan ithalatına da değinen Tarım Bakanı, "Avustralya'dan, Avrupa Birliği'ne üye Bulgaristan ve Yunanistan'dan koyun, Uruguay, Latin Amerika'dan ve bazı Avrupa ülkelerinden de sığır ithal ediyoruz." diye konuştu. İthalatta sağlık şartlarına çok dikkat ettiklerini vurgularken, "Hatta bu konuda AB ile karşı karşıya geliyoruz. Fransa ve İngiltere gibi bazı Avrupa ülkelerinden almıyoruz. Dünya Hayvan Sağlığı Teşkilatı her ülkeyle ilgili hayvan hastalıkları raporunu yayınlıyor. Canlı hayvan ya da et ithal edeceğimiz zaman önce o raporlara bakıyoruz. Bu yüzden vatandaşlarımız güvenle et alabilir ve kurban kesebilirler." diye konuştu. Mehdi Eker, et fiyatlarının da Kurban Bayramı'ndan sonra düşeceğini sözlerine ekledi.
Deri güzel yüzülsün, para Türkiye'de kalsın
Kurban Bayramı, deri üreticilerini de yakından ilgilendiyor. Türkiye Deri Konfeksiyoncuları Derneği (TDKD) Başkanı Ramazan Hazar, dünya deri sektörünün lider ülkeleri arasında yer alan Türkiye'nin, dikkatsizlik ve yanlış uygulamalardan dolayı kurban bayramlarında her yıl milyonlarca dolar zarara uğradığını, ham derinin yüzde 80'inin ithal edildiğini söyledi. Hatalı kesimler olmaması halinde ham deri ithalatının yüzde 60'lara düşebileceğini belirten Hazar, "Büyükşehirlerde kurban kesimine getirilen standartlar, ehil insanlar tarafından kesimin teşvik edilmesi deri hasarlarını azaltıyor. Ancak hâlâ işletmeler deri üretiminde ihtiyaç duydukları ham derinin büyük bölümünü uğranılan zarar sebebiyle ithal etmek zorunda kalıyor. Kurban Bayramı'nda kesilen hayvanlardan elde edilen ham deriler son derece önem arz ediyor." dedi. Kurban derilerinin, değerini kaybetmeden sanayiciye kolaylıkla ulaştırılabileceğini ifade eden Hazar, kesim sırasında dikkat edilmesi gereken hususları şöyle sıraladı: "Deriyi tulum halinde kesiksiz olarak çıkarın. Koyun derileri için 2 kilogram, sığır cinsi deriler için 6 kilogram kaba tuzu deriye iyice yayın. Deri ve bağırsakları, hayır kurumlarına teslim edilene kadar serin ve gölge bir yerde muhafaza edin. Deri hayvandan ayrıldıktan sonra üzerinde et parçalamayın. Elde edilen ham deriyi tuzlandıktan sonra naylon poşete koymadan açık havada muhafaza edin. Bağırsakları temizleyip tuzlayarak plastik bir torbaya koyun."
