Balıkesir Belediyesi tarafından düzenlenen 'Milli Tarih Nedir?' konulu konferansa katılan Prof. Ortaylı, vatandaşların yoğun ilgisi ile karşılaştı. İlk olarak Belediye Başkanı İsmail Ok'u makamında ziyaret eden Prof.Ortaylı daha sonra Salih Tozan Kültür Merkezi'nde Balıkesirlilerle buluştu. Prof. Ortaylı, salonu dolduran izleyicilere milli tarih hakkında bilgiler verdi. Konferansa Belediye Başkanı Ok, Yardımcısı Argun Atıcı, Vali Yardımcısı Ayhan Çiftarslan, Cumhuriyet Başsavcısı Ahmet Gökçınar, İl Jandarma Komutanı Jandarma Kur. Albay Gürcan Sercan, Balıkesir Üniversitesi Rektörü Prof.Dr.Şerif Saylan, Baro Başkanı Muzaffer Mavuk ile çok sayıda vatandaş ve öğrenciler katıldı. Vatandaşların yoğun ilgi gösterdiği konferansta içeride yer bulamayanlar, dışıdrıdaki ekranlardan Prof. Ortaylı'yı dinleme fırsatı buldu.
Konferansa, kullanılan dil ve lehçelere değinerek başlayan Prof. Ortaylı, Osmanlıca'nın bir dil değil üslup olduğunu ve eğitimli insanların kullandığını söyledi. Dilin tamamen sadeleştirilmesinin söz konusu olmadığını belirten Ortaylı, Tatarca'nın da bir dil sanıldığını ancak bunun lehçe olduğunu ifade etti. İngilizce bilmenin dünyaya açılmak ve anlamak için gerekli olduğunu ancak hiçbir şekilde yeterli olmadığın dikkat çeken Ortaylı, "Tarihin iyi öğrenilmesi için dil bilmek çok önemli. Ancak bunun için İngilizce bilmek yeterli değil. Arapça ve Farsça'nın da bilinmesi gerekiyor. Bu diller olmadan Almanca ve İngilizce hiçbir şey ifade etmiyor. Milli tarih dendiğinde coğrafya en önemli unsurdur. Milli tarihi yaşadığımız coğrafya belirler. Türkiye'deki tarihçiliğin en zayıf noktası coğrafya bilgisi. Türk bilginleri coğrafya bilmez. Özellikle üniversite gençliğinde bunu yaşıyoruz. Bağdat ile Irak'ın nerede olduğunu bilmiyor, bunları bir araya getiremiyorlar." diye konuştu.
İnsanların 'bavul gibi' gezdiğini belirten Ortaylı, Türklerin seyahatlerini bilinçsizce yaptığını vurgulayarak bu insanlara Osmanlı dediğiniz de hiçbir şey ifade etmediğini kaydetti.
İnsanların dilin ne anlama geldiğinin farkında olmadığının altını çizen Ortaylı, dilin milli tarihi anlamamızı sağlayan en önemli ölçek olduğuna işaret etti. Milletlerin hayatını etkileyen, değiştiren en önemli unsurun dil olduğunu söyleyen Ortaylı, "Bu sebeple bir ülkenin diline yerleşen yabancı kelimeler kolaylıkla atılamaz. Bunlar değiştirilmeye çalışılınca toplumun bünyesi de kabul etmez. Dillere müdahale edemezsiniz. Bizde bütün çabalara rağmen hukuk dilinde sadeleştirmeyi yapamadık."ifadelerini kullandı.
Konferans sonunda Belediye Başkanı Ok, Prof. Dr. Ortaylı'ya teşekkür ederek, saat kulesi minyatürü hediye etti. Salonu hınca hınç dolduran öğrenciler Ortaylı'yı uzun süre ayakta alkışladı.
