Bunun için ticari ilişkileri çeşitlendirmek gerektiğini ifade eden Yardım, "Sadece petrol, doğalgaz temelinde değil, ticaretin bütün alanlarında buna ihtiyaç vardır. Ancak bu şekilde ticari ilişkiler ruhunu yakalayabiliriz ve somut bir şekilde işbirliğimizi geliştirebiliriz." diye ifade etti.
İran Urumiye Mihmansaray Oteli'nde yapılan toplantı, her iki ülkenin milli marşlarının çalınmasıyla başladı. Kur'an-ı Kerim'in okunmasının ardından kürsüye gelen Batı Azarbaycan Genel Valisi Vahid Celalzede, konuşmasında, İran ile Türkiye yöneticilerinin son yıllarda dini, siyasi, kültürel, ekonomik ve ticaret alanında büyük bir gelişim kaydettiğini ifade etti. Celalzade, amaçlarının, bu alandaki yardımlaşmanın devam etmesi olduğunu kaydetti. Türkiye'nin büyük bir potansiyele sahip olduğunu ifade eden Celalzade,
"KOMŞU İLLER TARİHİ MİSYONLA ÖNEMLİ GELİŞİM SAĞLAYABİLİR"
"Her iki ülkenin komşu illeri tarihi bir misyonu yüklenip, çok önemli bir gelişim sağlayabilirler. Tarihe bir yol açabilirler. Bu toplantının, her iki ülkenin ilişkilerini geliştirmesini umut ediyorum. Her iki ülkenin menfaatleri doğrultusunda tarihi sorumluluğumuzu üstlenerek, görevlerimizi ifa etmek durumundayız. Her iki ülkenin komşu sınır illeri, sahip oldukları maddi ve manevi imkanlarla Ankara ve Tahran arasındaki köprüyü oluşturabilirler." diye konuştu.
Toplantıya katılan valiler adına konuşan Hakkari Valisi Muammer Türker de Türkiye ile İran'ın son 10 yıldaki olumlu ilişkilerine değindi. Türker, "Bu ilişkilerimiz, sadece sınır komşusu olmakla yükümlü değildir. Hayatın bütün alanlarında ticaretten sanata, kültürden ticarete kadar hayatın bütün alanlarını ilgilendiren işbirliği temelinde gelişmiş ve bugünlere kadar gelmiştir." dedi.
"ESENDERE SINIR KAPISI'NDAN YAPILAN TİCARET KATLANARAK DEVAM EDİYOR"
Hakkari'nin Esendere Sınır Kapısı'ndan yapılan ticaretin, her yıl katlanarak devam ettiğini hatırlatan Türker, ancak olumlu seyre rağmen bunu yeterli bulmadıklarını kaydetti. Türker, "Birbirleriyle bu kadar yakın tarihi ilişkileri olan, ticari ilişkileri olan, ekonomik ilişkileri olan iki toplum küresel pastadan daha fazla pay alması arzusundayız. Türkiye ile İran'ın sınırları 400 yıla yakındır adeta sabitlenmiş durumdadır. Bizler sınırların insanları ayıran değil, birleştiren hatlar olduğunu düşünüyoruz. Onun için ortaklıklarımızı önplana çıkarmamız lazım. Bizi ayıran hususları değil, müşterekleri ortaya koymamız lazım." şeklinde konuştu.
"TİCARİ İLİŞKİLER, DOSTLUK VE KARDEŞLİK İLİŞKİLERİ SİYASİ İLİŞKİLERE DE YANSIYACAK"
Ticari ilişkilerin, dostluk ve kardeşlik ilişkilerinin siyasi ilişkilere de yansıyacağını vurgulayan Türker, şunları kaydetti: "Urumiye toplantısındaki en önemli konu Van-Saray Kapıköy sınır kapısının transit taşımacılığa açılmasıdır. Bu konuda Türkiye tarafındaki resmi işlemler ve bürokratik işlemler tamamlanmış durumdadır. İran tarafının biran önce kapının açılması için gerekli işlemleri tamamlamasını bekliyoruz. Burada hem bürokratik işlemler hem de altyapı sorunlarının kısa sürede çözümlenmesi gerekiyor. Özellikle Van heyetimizin arzusu, bu toplantıda kapının açılmasıyla ilgili bir tarih beklentisi var. Bizler de bütün Türkiye heyeti olarak, yeni ticari işbirliklerine fırsat verecek olan bu türden insiyatiflerin artarak gelişmesini talep ediyoruz."
Bir kapının açılmasının, diğer kapıların trafiğini, iş yükünü azaltmayacağının altını çizen Türker, şöyle devam etti: "Aslında bunlar birbirlerini tetikleyici, ticari ortamın gelişmesi sayesinde olumlu sonuçlar doğuracaktır. Kapıköy sınır kapısının açılması İran'a açılan diğer kapıların ticaret hacmini daraltmayacaktır. Bizim inancımız ise aksine artıracaktır."
"SINIR İLLER LOKOMOTİF ROLÜ OYNAMA İMKANINA HER ZAMAN SAHİP"
Toplantıya katılan Türkiye'nin Tahran Büyükelçisi Umut Yardım ise iki ülkenin son 10 yılda liderlerinin katkılarıyla her alandaki olumlu ilişkileriyle geldiği noktaya dikkat çekti. Büyükelçi Yardım, şunları ifade etti: "Bu sürecin sonucunda saygıdeğer liderlerimizin çizdiği vizyonu yakalayabileceğiz. Bütün alanlarda işbirliğimizi geliştirmek şartıyla. Tabii ki bu vizyonu yakalama sürecinde hepimize önemli roller ve görevler düşmektedir. Fakat ben Tahran'da görev yapmaya başladığım 6 aydan bu yana, bu süreç içinde özellikle bizi burada toplayan dinamik çerçevesinde, sınır illerinin çok özel bir rolü olduğu inancım her geçen gün güçlenmektedir. Çünkü her şeyden önce sınır illerimiz, gerek coğrafi yapı itibariyle gerek insani ilişkilerde çok daha gelişmiş olmaları nedeniyle sahip oldukları özel imkanlar, lojistik imkanlar nedeniyle iki ülke ilişkileri bakımından bir lokomotif rolü oynama imkanına her zaman sahiptirler. Ve nitekim geçen yıl başlayan süreçten bugüne gelmiş olmamız da bunun en somut ifadesidir."
"ÖNEMLİ OLAN KAPIKÖY SINIR KAPISI'NIN BİRAN ÖNCE AÇILMASIDIR"
Van Valisi Münir Karaloğlu ise toplantı ile ilgili yaptığı değerlendirmede, şunları kaydetti: "Türkiye-İran Sınır İlleri Ekonomik İşbirliği toplantılarının birincisi 2009 yılının Aralık ayında Van'da başlamıştı. Tarihi bir gün olan o toplantının üçüncüsü şu anda Urumiye'de yapılıyor. Aslında Van'da yaptığımız toplantının ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Artık bu geleneksel hale geldi. İran ile sorunlarımızı biliyoruz. Sınır illerinde yaşayan vatandaşlarımızın da sorunlarını biliyoruz. Bunu çözmek için de çaba sarf ediyoruz. Bizim için çok önemli olan, Kapıköy Sınır Kapısı'nın biran önce açılmasıdır. Bugün yapılan ilk toplantıda, hem İran tarafı hem Türkiye tarafı, bunun artık geciktirmeden açılması gerektiği noktasında da fikir birliği içerisinde oldular. İnşallah bu toplantı bitmeden, biz kapının açılacağı günün tarihini de almak istiyoruz. Bunu başarabilirsek bizim için en büyük kazanım o olacaktır."
"SINIR GİRİŞ KAPILARINI 3'DEN 5'E ÇIKARMAYA ÇALIŞIYORUZ"
İran'ın Ankara Büyükelçisi Bahman Hosseinpoor ise yaptığı konuşmada Türkiye'de göreve başladığı günden itibaren, iki ülkenin sınır işbirliğinin geliştirilmesine ve sınır vilayetleri arasındaki ilişkilerini kolaylaştırmak için çaba gösterdiğine önem verdiğini ifade etti. Hosseinpoor, "İlk kez sınır valilileri toplantısını gündeme getirdiğimde, teklifim, her iki ülke makamları ve özellikle de sınır valileri tarafından memnuniyetle karşılanmıştır." dedi.
Van'da yapılan toplantının ardından Urumiye'de gerçekleştirilen toplantının önemine de değinen Hosseinpoor, şunları dile getirdi: "Kuşkusuz bu tür toplantıların ülkelerimiz arasındaki ilişkilerde örnek gösterilecek önemli bir yeri vardır ve olmaya da devam edecektir. Gerek ülkemin makamları ile gerekse Türkiye makamları ile sürekli yakın ilişkilere sahip biri olarak, buradan şu hususu belirtmek isterim ki her iki ülke makamlarının görüşü ilişkilerin tüm alanlarda geliştirilmesi yönündedir. İki ülkeye açılan giriş kapıları olan sınır vilayetleri arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi de bu cümleden olup, özel bir ilgi görmüş ve görmektedir. Biz bu amaca ulaşmak için sınır vilayetleri arasındaki ilişkileri geliştirmeye öncelik verdik. Bu toplantı, izlediğimiz bu politikanın somut bir örneğidir. Bu doğrultuda, ortak gümrük uygulamasını hayata geçirmeye ve sınır giriş kapılarının sayısını 3'ten 5'e çıkarmaya çalışıyoruz.
Bununla birlikte, sınır pazarlarını faaliyete geçirmek, sınır illeri arasında serbest ticareti desteklemek, ortak sanayi bölgeleri oluşturmak ve gümrük ilişkileri kolaylaştırmak, ciddiyetle takip ettiğimiz konulardır. Ülkelerimiz arasındaki ticaret hacminin önümüzdeki 5 yıl içinde 30 milyar dolara çıkarılması, bu projelerin hiç değilse bir kısmının hayata geçirilmesine ve ayrıca sınır illerin birbiriyle ilişkilerinin daha aktif olmasına bağlıdır."
TOPLANTIYA KATILANLAR
Toplantıya Van, Hakkari, Ağrı, Iğdır ve Kars illerinin valileri başta olmak üzere, ilgili vali yardımcıları, ticaret ve sanayi oda başkanları, esnaf ve sanatkarlar odalar birlikleri başkanları, ticaret borsası başkanları, turizmciler, iş adamları, karayolları, kültür ve turizm, gençlik ve spor ile sanayi ve ticaret, devlet hava meydanları işletmesi, gar müdürlüğü ve gümrük müdürleri katılıyor.
Vali Münir Karaloğlu'nun başkanlığındaki yapılan toplantıda yer ayan Van heyetinde ise Vali Yardımcısı Hüseyin Demirtaş, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hasan Ceylan, Yardımcısı Prof. Dr. Peyami Battal, VATSO Başkanı Zahir Kandaşoğlu, Van Ticaret Borsası Başkanı Feridun Irak, VESOB Başkanı Faruk Alpaslan, MÜSİAD Van Şube Başkanı Abdulehat Arvas, TÜRSAB Van Temsilcisi Abdullah Tunçdemir, İŞGEM Koordinatörü Mahmut Gedik ve çok sayıda sınır ticareti yapan tüccar katılıyor.
