Anayasa değişikliğine uyum amacıyla hazırlanan ilk yasa Meclis'e sevk edildi. Meclis'e sevk edilen HSYK'nın kuruluşu, teşkilatı, görev ve yetkileri ile çalışma usul ve esaslarını düzenleyen Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Kanunu tasarısı ile HSYK mağdurlarına mesleğe dönüş yolu açılıyor. Tasarıya eklenen geçici 3. maddeye göre, önceki HSYK tarafından haklarında meslekten çıkarma cezası verilen hakim ve savcıların, bu cezanın kaldırılması için idari dava açmadan önce tasarının yasalaştığı tarihten itibaren 60 gün içinde kurula başvurması gerekecek. Genel kurul bu başvuruları kabul ya da reddedebilecek. Başvurunun kabulü halinde önceki karar kaldırılacak. Hakimlik ve savcılık mesleğine kabulde aranan niteliklerin kaybedilmemiş olması şartıyla ilgilinin bu mesleklere tekrar atanmasına karar verilecek. Başvurunun reddedilmesi durumunda Danıştay'a dava açılabilecek. Danıştay bu davaları acele olarak görecek. Mesleğe dönüş kararlarına karşı ise dava açılamayacak. Madde gerekçesinde, HSYK'nın, mesleğe dönüş başvurularında uluslararası sözleşmeler ve AİHM kararlarını dikkate alacağı belirtiliyor.
MESLEKTEN İHRAÇ KARARLARINA YARGI YOLU
Hakim ve savcılara, savunmaları alınmadıkça haklarındaki şikayet ve ihbar üzerine verilen kararlar tebliğ edilmeyecek. Genel kurulun veya dairelerin meslekten çıkarma kararlarına karşı yargı mercilerine başvurulabilecek; diğer kararlar yargı denetimi dışında olacak. Meslekten çıkarma kararlarına karşı açılan iptal davaları, ilk derece mahkemesi olarak Danıştay'a görülecek. Danıştay, bu davaları acele olarak ele alacak.
KURUL ÜÇ DAİRE HALİNDE ÇALIŞACAK
Tasarıya göre, HSYK 22 asıl, 12 yedek üyeden oluşacak. Kurul, 3 daire halinde çalışacak. Kurulun Başkanı Adalet Bakanı olacak. Adalet Bakanlığı Müsteşarı kurulda tabii olarak yer alacak. Müsteşar bulunmadığı zaman kendisine vekalet eden kişi kurul toplantılarına katılacak. Genel kurul en az 15 üyeyle toplanacak, üye tam sayısının salt çoğunluğuyla karar alacak. Daireler de genel kurulun usulüne göre toplanacak. 7 üyeden oluşan daireler, en az 5 üyeyle toplanacak ve üye tam sayısının salt çoğunluğuyla karar verecek. Birinci Daire, atama ve nakletme, kadro dağıtma, İkinci Daire yükselme ve birinci sınıfa ayırma işlemleri ile disiplin soruşturma ve kovuşturma, Üçüncü Daire ise hakim ve savcı adaylarının mesleğe kabulü, hakim ve savcıların görevlerini ilgili mevzuata uygun yapıp yapmadıklarına ilişkin denetime bakacak.
MÜSTEŞAR DAİRE BAŞKANI OLAMAYACAK
Tasarıya göre, HSYK Birinci Dairesi, Adalet Bakanlığı Müsteşarı, Yargıtay'dan seçilen 1, adli yargı hakim ve savcıları arasından seçilen 3, idari yargı hakim ve savcıları arasından seçilen 1 ve Cumhurbaşkanı'nca seçilen 1 asıl üyeden oluşacak. İkinci Daire ise Yargıtay ve Danıştay'dan seçilen 1'er, adli yargı hakim ve savcıları arasından seçilen 2, idari yargı hakim ve savcıları arasından seçilen 1 ve Cumhurbaşkanı'nca seçilen 2 asıl üyeden meydana gelecek. Üçüncü Daire, Yargıtay ve Danıştay'dan seçilen 1'er, Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulu'nca seçilen 1, adli yargı hakim ve savcıları arasından seçilen 2, idari yargı hakim ve savcıları arasından seçilen 1 ve Cumhurbaşkanı'nca seçilen 1 üyeden kurulacak.
Üyelerin hangi dairede görev yapacağına genel kurul seçimle karar verecek. Genel kurul, her dairenin kendi üyeleri arasından bir üyeyi o dairenin başkanı olarak seçecek. Adalet Bakanlığı Müsteşarı daire başkanı seçilemeyecek.
MÜFETTİŞLERE SAVCI YETKİSİ YOK
HSYK ile ilgili hazırlanan ilk taslakta müfettişlere telefon dinleme yetkisi verildiği gerekçesiyle itirazlar yapılmıştı. Meclis'e sevk edilen HSYK Kanunu tasarısına göre müfettişlerin telefon dinleme yetkilerine sınır getirildi. Müfettişler, savcılar gibi acil durumlarda telefon dinlemesi yaptıramayacak. Kurul müfettişleri görevlerini yerine getirirken Teftiş Kurulu Başkanı'na, Teftiş Kurulu Başkanı ise HSYK'ya karşı sorumlu olacak. Kurul müfettişleri denetimlerde yargı yetkisi ve yargısal takdire giren konulara karışamayacak, tavsiye ve telkinde bulunamayacak.
Artık daha bağımsız
HSYK, kendi özel bütçesine sahip olacak. Bütçe tahsis edilene kadar kurulun giderleri bakanlık bütçesinden karşılanacak. Kurulun kendi sekretaryası olacak. Tasarıya göre, genel kurul her yılın Ocak ayının 10. iş günü kendiliğinden toplanacak, yıllık olağan toplantı günlerini tespit edecek. Eski düzenlemeye göre Adalet Bakını olmadan toplantı yapılamıyordu. Başkan gereken hallerde genel kurulu olağanüstü toplantıya çağırabilecek. Üye tam sayısının salt çoğunluğunun talebi üzerine genel kurul olağanüstü topla-nabilecek. Adalet Bakanı, kurul başkanı sıfatıyla, kurulu yönetecek ve temsil edecek, kanunlardaki istisnalar saklı kalmak üzere, genel kurul çalışmalarına başkanlık edecek ve oy kullanacak, genel kurulun teklif ettiği 3 aday arasından genel sekreter atayacak, ilgili dairenin teklifi üzerine, hakim ve savcılar hakkında denetim, araştırma, inceleme ve soruşturma işlemlerine olur verecek. Bakan, disiplin işlemleriyle ilgili genel kurul toplantılarına ve dairelerin çalışmalarına katılamayacak. Bakan, yetkilerinden bir kısmını yazılı olarak başkanvekiline devredebilecek.
Sevindirici bir karar
HSYK mağdurları, tasarıya eklenen geçici 3. maddeyi sevindirici bir karar olarak değerlendirdi. 12 Eylül cuntasının başı Kenan Evren'e dava açtığı için HSYK tarafından meslekten ihraç edilen Savcı Sacit Kayasu, karara çok sevindiğini ifade ederek, "Çok iyi bir karar. HSYK mağdurları dava yoluna gitmeden haklarını arayabilecekler. Uzun uzun yargı kararı beklemeyecek. HSYK'nın yeni yapısı adalet sistemini çok olumlu etkileyecek. Hakim ve savcılar, görevlerini daha rahat yapacaklar. Adalet sistemi iyi işlemezse, polis ve diğer güvenlik güçlerinin çok önemi yok. Adaletin olmadığı bir ülkede yaşamın tadı tuzu olmaz. Bu karar Türk yargısı çok önemli ve sevindirici bir durum" dedi.
Avukat olmak için başvuracağım
Bir başka HSYK mağduru Bayrampaşa Cezaevi eski savcısı Necati Özdemir, hükümetin geçici 3. madde ile geçmişte yapılan mağduriyetleri ortadan kaldırma niyetinde olduğunu ifade ederek, "12 Eylül'de HSYK ve YAŞ kararlarına karşı yargı yolu kapatılmıştı. Yeni anayasa ile bu kararlara karşı yargı yolu getirildi. Bu geçici madde ile geçmişte yapılan haksızlıklar için de başvuru hakkı getirildi. Ben mesleğe geri dönmek için değil, avukatlık hakkımı elde etmek için müracaat edeceğim" diye konuştu.
Şemdinli mağduru Sarıkaya da yararlanacak
Şemdinli İddianamesi'nde dönemin Genelkurmay Başkanı Org. Büyükanıt'la ilgili iddialara yer veren, ardından HSYK tarafından meslekten men edilen eski Van Cumhuriyet Savcısı Ferhat Sarıkaya da Meclis'e gönderilen HSYK değişikliğinden yararlanacak isimlerden. Uzun süre kendisinden haber alınamayan Sarıkaya, geçtiğimiz günlerde ortaya çıkmış ve bir avukatlık bürosunda hukuk danışmanlığı yaptığını söylemişti.
Kaynak: Yeni Şafak
