ABD'de krizin yeni adı eyaletleri kurtarma
"Sarışın cadı" lakaplı analist Meredith Whitney, ABD'de yeni krizin borç batağındaki eyaletlerle geleceğini belirtti. Yüksek riskli eyaletlerin başında California, Illinois ve Michigan geliyor.
15 Yıl Önce Güncellendi
2010-09-30 10:16:00
Arnold borçla savaşıyor
2007 yılında Oppenheimer & Co analistiyken Citigroup'un sorunları olduğunu öngören ve yazdığı raporda yatırımcılarına Citigroup ve Bear Stearns hisselerini satmaları çağrısı yapan Meredith Whitney, o dönemde büyük paralar kazanılmasına yardımcı olmuştu. Whitney'nin bu açıklamayı yaptığı gün Citibank'ın piyasa değeri 15 milyar dolar erimiş, 1 Kasım 2007'de ABD borsalarından 369 milyar dolar buhar olup uçmuştu. ABD'de 32 eyaletin borçları nedeniyle başının dertte olduğu belirtiliyor. Bunların başında ise Avusturya kökenli ünlü Hollywood yıldızı Arnold Schwarzenegger'ın valisi olduğu California geliyor. 2010 yılı bütçe açığı 52 milyar dolara yani toplam bütçenin yüzde 56'sına ulaşan California aynı zamanda kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's'a göre ABD'nin 50 eyaleti arasında "A-" ile en kötü kredi notuna sahip. Eyalette işsizlik oranı da yüzde 12'nin üzerinde. ABD'nin işsizlik oranının yüzde 9,5 seviyelerinde olduğu düünüldüğünde durumun vehameti daha iyi anlaşılıyor. Ayrıca eyalet politik bakımdan da işleyemez durumda zira bütçenin kabul eidlmesi için eyalet meclisinde üçte iki çoğunluk sağlanması gerekiyor. Ürettiğinin üç katı enerji harcayan California'da ülkenin en geniş ikinci gıda kuponu programı uygulanıyor. Eyaletin vergi gelirleri hızla gerilerken yoksulluk oranı artıyor.
Başı bütçe açığı ile dertte olan bir diğer eyalet de Illinois. 14.3 milyar dolarlık bütçe açığı toplam bütçesinin yüzde 40'ını aşıyor ve işsizlik de iki haneli rakamlarla ifade ediliyor. S&P'nin California'nın ardından en düşük kredi notunu verdiği bu eyalet ortalama bir hesapla kazandığı her 3 doların 2'sini harcıyor. Bütçedeki deliğin en büyük sorumluları ise emeklilerin maaşları ve sağlık giderleri olarak gösteriliyor. Florida da borç sorunu yaşayan bir eyalet. 18 milyonu aşan nüfusu ile bu eyalette icra oranı yüzde 3'e yakın, yani ulusal ortalamanın iki katı seviyesinde. Emlak sektöründe yaşanan patlama ile bütçesi genişleyen Florida nüfusuna Nisan 2008-Nisan 2009 arasında yarım milyon kişi eklenirken şimdi terk edenlerin sayısı artıyor.
Wall Street, New York'u vurdu
Krizin yıktığı Wall Street'in bulunduğu eyalet New York'ta da bütçe açığının 20 milyar doları aştığı belirtiliyor. Wall Street şirketlerinin çalışanlarının primlerinden alınan gelir vergisi sayesinde eyaletin gelirleri kimi zaman toplam bütçenin beşte birine kadar ulaşıyordu. Ancak Wall Street'te bazı kuruluşların çöküşü ve finans sektörünün krizle aldığı darbe gelirlerin gerilemesine neden oldu. Yine kriz nedeniyle en büyük gelir kalemi olan otomotiv endüstrisi ciddi darbe alınca Michigan da ABD'nin zordaki eyaletleri arasına girdi. Detroit'li otomotiv devlerinin iflas ile boğuşması eyalette işsizlik oranını yüzde 15'e yaklaştırdı. Bütçe açığının da 3 milyar dolar civarında olduğu tahmin ediliyor.
BÜTÇE AÇIĞI HAYVANAT BAHÇESİ SATTIRDI
ABD'de dev bütçe açıkları ile savaşan eyaletler çareyi park otomatlarını, hayvanat bahçelerini ve hatta havaalanlarını satmakta arıyor. Illinois eyaletine bağlı Chicago'da belediyeye ait cadde ve garaj park yerleri 2008 yılında 1.16 milyar dolara Morgan Stanley liderliğindeki bir konsorsiyuma 75 yıllığına satıldı. California'da eyalete ait ofis binalarının satışı gündeme gelirken Wisconsin eyaletine bağlı Milwaukee'de ise su kaynaklarının satışı tartışılıyor. 75 ya da 99 yıl süreli gerçekleşebilecek satıştan beklenen gelir 500 milyon doların üzerinde. Georgia eyaletine bağlı Lawrenceville sakinleri temmuz ayında Gwinett County havaalanının satışını protesto etmişlerdi. Louisiana'ya bağlı New Orleans'da da havaalanının uzun vadeli kiralanması söz konusu. Texas eyaletine bağlı bir şehir olan Dallas ise bütçe açığını kapatma yolunda hayvanat bahçesini sattı. Sırada Çiftçi Pazarı ve Fair Park olduğu belirtiliyor.
ABD'DE GELİR UÇURUMU ARTIYOR
Eyaletleri iflasın eşiğine gelen ABD'de zenginler ve yoksullar arasındaki gelir uçurumu da hızla artıyor. ABD Nüfus İdaresi'nin yıllık raporuna göre, yılda 100 bin dolardan fazla gelirle en fazla kazanan yüzde 20'lik dilime giren ABD'liler geçen yıl gelirin yüzde 49,4'ünü, buna karşılık yoksulluk sınırı altında yaşayan ABD'liler ise yüzde 3,4'ünü elde etti. Böylece önceki yıl yüzde 13,6 olan zenginler ve yoksullar arasındaki gelir uçurumu oranı, geçen yıl yüzde 14,5'e çıktı. Bu oran, 1968 yılındaki yüzde 7,69'luk oranı neredeyse ikiye katladı. Rapor, dört kişilik bir aile için 10 bin 977 dolar olan yoksulluk sınırının altında yaşayanların oranının 2008 yılında yüzde 5,7 iken, geçen yıl yüzde 6,3'e yükseldiğini ortaya çıkardı. Bu oranın, 1975 yılından bu yana en yüksek oran olduğu belirtildi. Bu arada rapor, resesyonun geçen yıl 3 milyon kişiyi çalışma hayatı dışına itmesi nedeniyle her yedi Amerikalıdan birinin yoksul olduğunu da ortaya koydu.
SON VİDEO HABER
Haber Ara