Pakistan'ın acısını katlayan ne?

Hanedanlık sel felaketinin acısını bile katlamayı başarıyor

Korkunç bir afetin pençesindeki bir ülke, niye bir lider felaketi de yaşar? Pakistan’ın sellerle evsiz kalan 20 milyon insanının çektiği acıyı, Devlet Başkanı Asıf Ali Zerdari’nin siyasi yeteneklerinin ölçüsü saymak neredeyse absürd görünüyor. Bir adamın beceriksizliği bu kadar fark yaratabilir mi? Fakat Zerdari, bu ciddi krize verdiği yanıtla ve BM’nin ihtiyaç duyulduğunu söylediği yardımın sadece yüzde 20’sini elde ederek, yine yetersiz kalmayı başardı.

Trajedinin ne kadar derin olduğu çoktandır ortadayken nasıl olup da Britanya’yı turluyor, Başbakan David Cameron’la terör muhabbeti yapıyor, Birmingham’da parti nutukları çekiyor? Nasıl olup da jete atlayıp Moskova’ya uçuyor? Liderlik anayasal otoritenin yanı sıra bir ruh hali ve simgesel-lik meselesidir de; fakat Zerdari bunu henüz anlamış değil.

Ne yazık ki burada basit bir aczden daha fazlası var. Burada, bütün alt kıtayı esir eden bir iktidar tezi söz konusu. Demokrasi adı altında hanedanlıklar (ve onların yönetmeye devam etme hakkı) sürüyor. Bangladeş’te başbakan kim? 40 yıl önce ülkeyi kuran Şeyh Mucibur Rahman’ın kızı. Peki muhalefetin lideri? 30 yıl önce öldürülen devlet başkanı Ziya Rahman’ın dul eşi. Hindistan’da iktidarda olan Kongre partisinin başkanı kim? Rajiv Gandi’nin dul eşi Sonia Gandi. Suikasta kurban giden bir başka lider olan Rajiv de iktidarı, muhafızları tarafından öldürülen annesi İndira’dan devralmıştı. İndira da elbette Nehru’nun kızıydı.
Sri Lanka ve Bandaranaike ailesini geçelim. Pakistan’ın Buttolarıysa hanedanların en felaketi. Zülfikar Ali Butto, ilk önce diktatör Eyüb’ün dışişleri bakanıydı, ardından başbakan seçildi. Bir başka diktatör, dehşet verici Ziya onu asarak kahramanlaşması-nı sağladı. Kızı Benazir, askeri yönetim dönemleri arasında iki kez başbakanlık yaptı ve bir yığın yolsuzluk suçlama-sına konu oldu. 2007’de sürgünden döndü ve çabucak, fazlasıyla çabucak öldürüldü.

Benazir’in erkek kardeşleri öldüğü için Buttoların ismini ve onlara bağlı Pakistan Halk Partisi’ni devam ettirmek açısından sıkıntı hasıl oldu. Benazir’in oğlu Bilaval sadece 18 yaşındaydı ve Oxford’da okuyordu, bu nedenle yolsuzluk nedeniyle 10 yılını hapse bir girip bir çıkarak geçiren Asif Zerdari ortaya çıktı. Yani anlaşmalı bir evlilikle Benazir’in kocası olan şahıs. Ve ardından devlet başkanı olması konusunda da anlaşıldı.

Daha hanedanlıkları sallamaya bile başlamış değiliz. Fakat herkesin bir zamanlar ‘Bay Yüzde 10’ dediği adam korkunç bir selin karşısında pısarken, belki şöyle bir durup düşünme şansı olabilir. Tarihte bazen soylar beklenmedik derecede başarılı olur. Fakat genellikle, Kennedy’lerden Bush’lara görüldüğü üzere, en fazla iki nesillik başarısızlık umutları öldürür. Bu noktadan sonra, bir sonraki büyük lideri bir doğumevinde veya bir evlilik töreninde bulma ihtimaliniz çok düşüktür. Ve burada Pakistan’ın yaşadığı birçok trajediden biri duruyor. Sivil toplumu zayıf, aşırı kibirli bir orduyla boy ölçüşecek kimse yok, çünkü siyasi liderleri böyle sakat köklerden büyü-yor. Demokrasiye saygısı fikirlerden değil, kişi kültlerinden kaynaklanıyor. Bir ilham sınavı, yani ulusal bir trajediyi ulusal direncin zaferine dönüştürecek bir yetenek sınavı olduğunda, sınıfta kalmayı bırakın, o sınav yapılmıyor bile.

Zerdari’ye çok mu yüklendim? Belki. İslamabad’da, bir oyuncak arabada sahip olacağı kontrolden daha fazlasına sahip değil. Fakat her şey daha da fazla acılı hatırayla bittiğinde, o zaman Zerdari’nin hanedanın son üyesi olmaması durumunda neler yaşanabileceğini düşünün. (15 Ağustos 2010-Guardian)

Pakistan'ın acısını katlayan ne?

Pakistan'daki selin boyutu ortadayken Zerdari'nin Britanya'yı turlaması, hanedanlığın verdiği zararı bir kez daha ortaya koydu. Sivil toplumun olmadığı Pakistan'da, Zerdari bu trajedi sırasında ulusal bir sınava tabi tutulmadı