Özbek soykırımı işlediğine ilişkin delil yok

Kırgızistan’ın güney kentleri Oş ve Celalabad'da Kırgızlar ile Özbekler arasında 5 gün süren silahlı çatışmaların sebeplerini ve olayların ardından yaşanan gelişmeleri inceleyen İnsan Hakları İzleme Örgütü uzmanı Ole Solvang, Bişkek'te düzenlediği basın toplantısında raporunu açıkladı.

Solvand, hazırladığı 90 sayfalık raporun, olaylar hakkında nihai sonuç özelliklerine sahip olmadığını anımsattı.

Rus Interfax Haber Ajansı’nın haberine göre ise, İnsan Hakları İzleme Örgütü Genel Müdür Yardımcısı Anna Neystat, Moskova’da düzenlediği basın toplantıda, Kırgızistan yönetiminin, dünya kamuoyundan ve özellikle Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü (AGİT) ile Birleşmiş Milletler'den (BM), Kırgız-Özbek çatışmasının araştırılması için yardım istediğini söyledi.

Neystat hazırladıkları raporda, Kırgızistan’daki etnik çatışmada, Kırgız güvenlik güçlerinin güvenliği sağlamak amacıyla Özbek mahallerine girerek, "isteyerek veya istemeyerek Özbek asıllı Kırgızistan vatandaşlarına yönelik baskı uygulamalarına destek olduğunun" ifade edildiğini kaydetti.

Neystat, bu nedenle Kırgızistan’ın güneyindeki olaylarının çok iyi araştırılması gerektiğini vurgulayarak, etnik çatışmayı araştıran Kırgız Milli Komisyonu ile uluslararası komisyonun, özellikle güvenlik güçlerinin vatandaşların can ve mal güvenliğini koruma konusunda neler yaptığını öğrenmesi gerektiğini belirtti. Neystat, güvenlik güçlerinin, etnik mensubiyetine bakılmaksızın, suçluların mutlaka cezalandırılması gerektiğini vurguladı.

Ayrıca Neystat, Kırgızistan’a AGİT polis gücünün gitmesine karşı olmadığını ve polisin 4 aydan fazla kalması gerektiğinin altını çizdi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün internet sayfasında yeralan 90 sayfalık raporda, Kırgızistan güvenlik birimleri tarafından etnik çatışmayla ilgili olarak 3 bin 500 dava açıldığı, ancak bu davaların sürdürülmesinde ciddi hukuk ihlalleri olduğuna dikkat çekildi.

Haziran olaylarının ardından sadece Özbek asıllı vatandaşların tutuklandığına, polis karakollarında dövüldüğüne ve serbest bırakılmaları için ailelerinden büyük miktarda paralar istendiğine işaret edilen raporda, olaylardan sonra barikatları temizlemek ve silah toplamak amacıyla sadece Özbek mahallerine güvenlik güçlerin girdiği ve çok sayıda vatandaşı dövdüğü ve incittiğine ilişkin deliller sunuldu.

Raporun, 200'den fazla Kırgız ve Özbek vatandaşı, avukat, sivil toplum örgütlerinin temsilcileri, devlet ve kamu personeli, güvenlik birimleri personeli ile yapılan görüşmelerin yanısıra fotoğraf, video ve uzay görüntülerinin analizi ile hazırlandığı belirtildi.

-KIRGIZİSTAN RAPORA TEPKİLİ-

Bu arada, Kırgızistan Başsavcılığı temsilcisi Sumar Nasiza, düzenlediği basın toplantıda, ülkenin güneyinde sadece bin Özbek asıllı vatandaşın tutuklandığı ve baskılara maruz kaldığı iddialarını reddetti.

BM Yüksek Komiseri'nin ve Özbek Anneler adlı hareketin hazırladığı raporların gerçeği yansıtmadığını ileri süren Nasiza, "Kimsenin suçsuz yere tutuklanmadığını ve gözaltına alınanlardan serbest bırakılmaları için para istenmediğini" savundu.

Güneydeki olayları araştıran Kırgız Milli Komisyonu'nun Başkanı Abdıgani Erkebayev ise, komisyonun iki haftalık çalışmasının ardından bugün düzenlediği basın toplantısında, "Haziran olaylarının önceden hazırladığını ve olayları Özbek diyaspora liderlerinin kışkırttığını öğrendiklerini" ileri sürdü.

Erkebayev, olaylarda güvenlik birimlerinin çalışmalarında başarılı olamadığını ve sivil halka silah dağıtmaktan sorumlu olduğunu ifade etti.

Komisyonun üyesi Cıpar Cekşeyev de, İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün raporunu eleştirerek, "Kırgızların Özbeklere yönelik soykırım yaptığını savunmak, bu tamamen saçmadır" dedi.

Cekşeyev, Haziran olaylarında, sadece "SOS" ifadelerinin yazılması için 15 ton boya tüketildiğini ve olaylardan bir gün önce çok sayıda yabancı basın mensubunun Oş’ta bulunduğunu dile getirdi.

Kırgızistan’ın güneyindeki olaylarda, resmi rakamlara göre 370 kişi ölmüş, 2 binden fazla vatandaş yaralanmıştı. Ayrıca, büyük çoğunluğu Özbeklere ait 2 binden fazla ev yakılmış ve yağmalanmıştı. Çatışma sırasında, kentte hareket eden askeri araçların üstünde çok sayıda sivil kişilerin ve gençlerin bulunduğu dikkat çekmişti.

Bağımsız kaynaklar ise olaylarda 2 binden fazla kişinin öldüğünü iddia etmişti.

AA

Özbek soykırımı işlediğine ilişkin delil yok

İnsan Hakları İzleme Örgütü, Kırgızistan devletinin Kırgız ve Özbek çatışmasında Özbeklere yönelik soykırım işlediğine ilişkin delil olmadığını, ancak uluslararası komisyonun Kırgız-Özbek çatışmasını çok iyi araştırması gerektiğini savundu.