Mısır'ın Afganistan'da işi ne?

Haber Merkezi / TİMETURK

Mısır’ın ünlü yarı resmi el-Ahram Weekly gazetesi yazarı Salama A. Salama, geçtiğimiz haftalarda Kabil’de 70 ülkenin temsilcisinin katıldığı Afganistan Bağış Konferansı’nı değerlendirdi. Salama, “Kabil konferansa katılmış ülkelerin çoğu pastadan pay almak istiyor. Onlar, Afganistan'ın kaygan kumlarının altında saklı bulunan trilyonlarca dolar değerindeki müthiş kaynaklardan dişe dokunur bir pay koparmak istiyorlar. Tabii burada Mısır’ın bu konuda nerede durduğunu ya da neyi başarmayı umduğunu söylemeye gerek yok” dedi.

İşte Salama A. Salama’nın o yazısı;

ABD ve NATO koalisyon kuvvetlerinin yenilgiyi fiilen kabul etmeleriyle birlikte Afganistan'daki savaşı sona eriyor. Taliban ve El-Kaide şimdi kırsal kesimin çoğunu kontrol altına almış durumda ve şehirlerin içinde onların savaşçıları gündüz gizlenip gece savaşıyorlar.

Mısır Dışişleri Bakanı Ahmed Ebul Geyt de dâhil olmak üzere 70 ülkenin temsilcileri, yakın zamanda Kabil'de, Afganistan Bağış Konferansı’na katıldılar. Bu, Afganistan'da savaşta öyle ya da böyle yer almış bütün ülkeleri bir araya getiren bir toplantıydı.

Konferans politikada bir değişiklik sinyalini verdi. Ülkede hukuk ve düzeni koruma sorumluluğunun, 2014 yılında Karzai hükümetine devredileceği genel olarak kabul edildi. Başkan Barack Obama’nın daha önceki verdiği bir sözü doğrultusunda yabancı güçler 2011 yılında ülkeden çekilmeye başlayacaklar...

Amerikalılar, Afganistan'daki güçlerini 30.000’den 150.000’e artırdılar, ancak bu sorunun çözümüne yardımcı olacak gibi görünmüyor. Taliban konferans sürerken bile hükümet ve ABD savunma yetkilileriyle ilişkisini koparmıştı. Kabil Havaalanı'nın çok yakınına yapılan bir yaylım ateşi uluslararası yetkililerin -BM genel sekreteri Ban Ki-Moon dâhil- ve Danimarka ve İsveç dışişleri bakanlarının ülkeye gelişlerini ertelemek zorunda bıraktı.

Afganistan Bağış Konferansı’nda yapılan planlara göre, güvenlik sorumluluğu Afgan güçlerine verilecek. Afgan güçleri Taliban'ın "ılımlı" unsurlarını bünyesine katmaya çalışacak ve ayaklanma durdurmak için ordu ve polis gücünü artıracak. Karzai hükümeti milyarlarca dolara ulaşan para yardımını o istediği gibi kullanmakta serbest olacak.
Fakat nasıl olur da Karzai'ninki gibi yolsuzluğa batmış bir hükümetten ABD güçlerinin çekilmesinden önce kalan sürede işe yarar güvenlik önlemleri almaları beklenebilir? Görünüşe bakılırsa, kazanan taraf Afgan hükümeti değil Taliban’dır.

Afganistan komşuları İran ve Pakistan ile bir irade savaşına saplanmış gibi görünüyor ve sonuç hala net değil. Taliban Afganistan hükümeti üzerinde baskı yapmaya devam ederse işler kötüye gidebilir.

Savaş başlayalı yaklaşık on yıl oluyor, ama yine de kimin kazanacağını net değil. Amerikalılar mı, Taliban mı yoksa başka biri mi kazanacak? Ülke bir kez daha bir iç savaş uçurumuna mı düşecek?

Kabil konferansa katılmış ülkelerin çoğu pastadan pay almak istiyor. Onlar, Afganistan'ın kaygan kumlarının altında saklı bulunan trilyonlarca dolar değerindeki müthiş kaynaklardan dişe dokunur bir pay koparmak istiyorlar. Tabii burada Mısır’ın bu konuda nerede durduğunu ya da neyi başarmayı umduğunu söylemeye gerek yok.

The Herald Tribune gazetesinde yayımladığı makalesinde, Oxford Üniversitesi ekonomist Paul Collier, böyle bir zenginliği açığa çıkarmanın, Afganistan’ı, Kongo Nijerya ve Sierra Leone’de görülen büyük çaplı yağmaya karşı savunmasız bırakacağı konusunda uyarıda bulundu. Bunu önlemek için Afgan halkından zamanında harekete geçmesini istiyor. Afganlar yasalarını düzeltmezlerse uluslararası şirketlerin ve savaş ağalarının uzun süre avı olurlar; Collier’in onlara müstehak görmedği bir kader bu.

Afganistan'da bir kavşakta ve şimdi yapacağı herhangi bir tercih onlarca yıl geleceğini etkileyecek. Yine de, ABD ve İngiliz kuvvetlerinin Afganistan'dan eli boş ayrılma olasılığı düşük. Ülkenin zenginliğinin kontrolü için planlar şimdiden yapılmakta, Karzai iktidarda olsun ya da olmasın, Taliban yenilsin ya da yenilmesin.

Öte yandan Mısır’ın konferansta ne yaptığını anlamıyorum. Biz hiç Afganistan'a bir şey bağışladık mı?

Bu makale Orhan Düz tarafından timeturk.com için tercüme edilmiştir.

Mısır'ın Afganistan'da işi ne?

Mısır’ın ünlü el-Ahram gazetesi yazarı Salama A. Salama, “Büyük güçler Afganistan’da pastayı paylaşırken Mısır’ın orada işi ne? Yoksa pastanın güvenliğini biz mi sağlayacağız” diye sordu.