İran, Suriye ve Irak'taki hak ihlaleleri
Af Örgütünün 2010 raporunda geçen yıl İran, Irak ve Suriye’de yaşanan hak ihlallerine de geniş yer verildi.
16 Yıl Önce Güncellendi
2010-05-27 16:05:00
İRAN
İran’da sonuçları geniş bir şekilde tepki gören Haziran 2009 cumhurbaşkanlığı seçimlerinden sonra zaten uzun bir tarihten beridir yaşanan baskıların arttığına dikkat çekilen raporda güvenlik güçleri ve özelikle de besic güçlerinin (gönüllü milisler) göstericilere karşı aşırı güç kullandığı kaydedildi. Bunun sonucunda onlarca kişinin öldüğünü kaydeden Af Örgütü, İranlı makamların daha önce hiç olmadığı kadar ifade özgürlüğüne kısıtlamalar dayattığını iddia etti.
Af Örgütü, “Cep ve kablolu telefon hatları ile internete erişim kesildi. Yıl içinde 5 binden fazla kişi hapsedildi. Çoğu işkence ve kötü muamele gördü ve bazıları aldığı yaraların ardından öldü” dedi.
Onlarca kişinin daha sonra “örnek oluşturması için yapılan duruşmalarla” yargılandığını ifade eden Af Örgütü, sanıkların çoğuna hapis cezalarının verildiğini ama bunlardan en az 6’sının idam cezası aldığını kaydetti.
EN AZ 12 KİŞİ TUTUKLULUK SIRASINDA ÖLDÜ
Tüm yıl boyunca süren baskı ortamında ayrıca etnik ve dini azınlıklar ile öğrenciler, insan hakları savunucuları ve siyasi reform isteyenlerin de nasibini aldığını ifade eden Af Örgütü, kadınların hem yasalar karşısında hem de uygulamada ayrımcılığa maruz kalmaya devam ettiğini dile getirdi. Ayrıca İran'ın idamların en çok yaşandığı ülke olduğu belirtildi.
SURİYE’DE MUHALEFETE HOŞGÖRÜ YOK
Af Örgütü’nün Suriye raporunda ise “Makamlar muhalifliğe halen tolerans tanımıyor” denildi. Hükümeti eleştirenler, insan hakları savuncuuları ve muhaliflerin, genellikle uzun süreler boyunca tutuklu kaldığını belirten Af Örgütü, bazılarının adil olmayan duruşmalar sonucunda hapis cezalarına çarptırıldığını kaydetti.
İşkence ve kötü muamele vakalarının da çokça işlendiğini söyleyen Af Örgütü, şiddetin faillerinin de cezasız kaldığının altını çizdi. Raporda, şüpheli koşullarda tutukluluğa ilişkin bir çok vakanın da bildirildiği ifade edilirken, hükümetin 2008 yılında Sednaya askeri cezaevinde tutukluların öldüğü koşullara açıklık getirmediğini belirtti. Hükümetin geçen yıllarda zorla kaybolan binlerce işinin durumuna ilişkin de herhangi bir bilgi verilmediğini dile getiren Af Örgütü kadınların da hem yasalar önünde hem de uygulamada ayrımcılığa maruz kaldığını kaydetti.
Kürtler konusunda ise raporda şu ifadeler dikkat çekti: “Kürt azınlık halen ayrımcılığa maruz kalıyordu ve binlerce Suriye Kürdü vatansızdı.” Raporda son olarak en az 8 tutuklunun infaz edildiği belirtildi.
IRAK
Irak’ta ise şiddette azalma olduğu ancak hükümet güçleri ile silahlı siyasi grupların insan hakları alanında ağır ihlallerde bulunduğu kaydedildi. İntihar saldırıları ve aynı zamanda silahlı grupların saldırılarında binlerce sivilin öldüğü ve yaralandığını belirten Af Örgütü, Bağdat makamları ile ABD’nin yönetimindeki Çokuluslu Güc’ün binlerce kişiyi “güvenlik gerekçesiyle” tutukladığı, bazılarının yıllarca tutuklu kaldığını ifade etti.
2009’da işkence ve kötü muamele vakalarının güvenlik güçleri, özellikle de cezaevi gardiyanları tarafından düzenli bir şekilde tutuklulara uygulandığını kaydeden Af Örgütü, bu eylemlerin de cezasız kaldığı eleştirisini yaptı.
GİZLİCE İDAM
Af Örgütü, eldeki verilere göre en az bin 100 tutuklunun idam tehdidi altında olduğunu, çoğunun adil olmayan yargılamalar sonucunda mahkumiyet aldığını belirtirken, hükümetin 120 kişi idam edilmesine rağmen hükümetin infazlara ilişkin herhangi bir bilgi vermediğini ifade etti. Bazı tutukluların da gizlice idam edildiğine dikkat çekildi.
Ülke içinde bir buçuk milyon, belki de daha fazla insanın halen iç göçe maruz kaldığına işaret edilen raporda yüzbinlerce kişinin de yurtdışına kaçtığı dile getirildi.
ajanslar
Haber Ara