Esad: PKK'nın kökleri Sevr'e uzanır

Suriye lideri Beşar Esad, "PKK arşivleri de dahil Türkiye ile işbirliğimiz var" diye konuştu. Esad, "Türkiye'nin projeleri önemli" dedi ve ekledi: Türkiye, Kürtleri dış güçlerin kullandığına inandırmalı. Kürtler, birleşik Türkiye'de eşit ve özgür yaşayacağına ikna edilmeli

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün konuğu olarak Türkiye'ye gelen Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad, "Terörle mücadele, Irak'ın geleceği, İran'ın nükleer programı, vizelerin kalkması sonrası gelişen ilişkilerle" ilgili çarpıcı mesajlar verdi. Çırağan Sarayı'nda bir grup gazeteci ile sohbet eden Esad, Suriye'deki değişimi anlayan ilk ülkenin Türkiye olduğunu belirtti. Esad, K. Irak Yönetimi için "Türkiye, Bağdat'ta hükümetin oluşmasını ve onunla teması istiyor. Bu olmazsa K. Irak'taki Kürt Federe Bölgesi Yönetimi hatalarının bedelini ödemek zorunda kalır" dedi. Esad, sorularımızı şöyle yanıtladı:

TERÖRLE MÜCADELEYE DESTEK

Irak'tan, Türkiye'ye yönelen terör tehdidini değerlendirir misiniz?

Terör eylemlerini hiçbir zaman kabul etmeyiz ve mutlaka bitirilmeli. Suriye ile Türk Ordusu Güneydoğu bölgesinde tatbikatlar yapıyor ve birlikte hareket ediyor. Ancak Kuzey Irak'ta geniş bir kesimin hatta Erbil'deki bazı siyasilerin PKK'ya destek verdiğini biliyoruz. PKK, bundan cesaret alıyor.

Irak'ın geleceği hakkında ne düşünüyorsunuz?

'Irak'ta hükümeti kim kuracak?' sorusu ile uğraşmak anlamlı değil. Önemli olan bu hükümetin hem Irak hem de bölge için neler yapacağı. Örneğin ulusal birliği nasıl oluşturacak? Sünni-Şii, Arap-Kürt uzlaşmasını nasıl sağlayacak? Çok etnik yapılı ve kültürlü Kerkük'ün yapısını nasıl koruyacak? Bunlar, Irak'ın komşuları ile sağlıklı ilişki kurmasına bağlı.

BEDEL ÖDERLER!

Kuzey Irak'taki (terör bağlantılı) sorun nasıl çözülebilir?

Türkiye, -söylediğiniz anlamda- Kuzey Irak'taki çözümü sağlayamaz. Ancak merkezi hükümetin şekillenmesi ile bunu çözebilir. İki tane sorun var. 1- Bağdat'ta güçlü hükümet olmalı. 2- O hükümet, sözünü yerine getirebilmeli. En önemlisi de Kürdistan Federe Bölgesi'nin, merkezi hükümetin Türkiye ile ilgili taahhütlerinin yerine getirilmesine izin verip vermeyeceği. Türkiye, her şeye rağmen Bağdat'ta hükümet oluşmasını ve onunla teması istiyor. Çünkü bu olmazsa Kürt Federe Bölgesi Yönetimi hatalarının bedelini ödemek zorunda kalır.

Terör örgütü PKK'nın arşivlerinin Suriye'de olduğu söyleniyor. Bu konuda işbirliği söz konusu mu?

Türk güvenlik kuvvetleri ve ilgili kurumlar arasında her konuda işbirliği, tam bir mutabakat, yüzde 100 güven var. Güvenlik denilince her türlü bilgi alışverişini, sınır boyunca karşılıklı tedbir alınmasını da içeriyor. Örneğin, Kuzey Irak'tan Suriye'ye sızan teröristler ve içinde Suriye kökenliler de olabiliyor. Buradan, 'Suriye destek veriyor' sonucu çıkmaz. Hiçbir ülke terörle mücadelede tam sonuç alamıyor.

KÜRTLER İKNA EDİLMELİ

PKK'nın uzun bir geçmişi var. Bu iş nereye gidiyor?

PKK bugünün meselesi değil, Sevr'e kadar götürebiliriz. Bugün Türkiye'nin çözüme dönük ne tür projeler ürettiği önemli. Birincisi, Türkiye'nin, kendi sınırlarındaki Kürtler'i 'Kardeşim gel. Sen etnik bir grup olarak Türklerle eşit ve özgür yaşayabilirsin' diye ikna etmesi gerekiyor. Ama birleşik bir ülkenin vatandaşı olarak. İkincisi, 'Kardeşim başkaları seni kullanıyor' diye Kürtler'i inandırması gerekiyor. Bölgesel olarak bakıldığında, Irak sorunu çözülmeden bu sorun çözülmez. Bu sorun çözüldükten sonra uluslararası güçlerin müdahalesi önlenebilir. İsrail mesela. Kuzey Irak'ta rolü var. İsrail meselesinde kalıcı barış sağlandığında İsrail'in müdahalesine gerek kalmayacak. Bölgede sorunlar birbirine bağlı. Sorunların çözümüne katkı sağlayacak unsur Türkiye-Suriye-İran'ın birlikte hareket etmesi.

ORTAK DİL GEREKİYOR

Irak üzerinde, Türkiye ve Suriye'nin rolünün benzer olduğunu söylemiştiniz. Biraz açar mısınız?

Suriye ve Türkiye, Irak'ın iç işlerine karışmıyor. Irak'taki tüm siyasi grupların liderleri Türkiye ve Suriye'ye geldi. 'Bize yardımcı olun' dedi. Önemli olan bütün gruplara Irak'ta nasıl doğru hükümet kurulabileceğini anlatmamız. Irak'taki etnik ve mezhep yapısı gözetilmeli. Bu nedenle Irak'ın komşuları ortak dil kullanmalı.

Fırat ve Dicle sularının kullanımı konusunda anlaşma sağlanamamıştı. Bu konuda ne yapılabilir?

Türkiye-Suriye-Irak, suların bölüşümü ve oranlarla ilgili anlaştı. Asi Nehri de bu kapsamda. Ortak baraj konusunda anlaşmamız var. Türk firmalarını Dicle ortak sınırında yatırım yapmaya davet ettik. Arap fonlarından para sağlıyoruz. Bu 2 milyar dolarlık bir bütçe.

Vizelerin kalkmasından sonra iki ülke arasında neler yaşandı?

Bu yılın ilk üç ayında Türkiye'den Suriye'ye gidenlerin sayısında yüzde 80 artış oldu. Bu, bir gece ve üstü konaklamayı içeriyor. Günübirlik geliş- gidiş çok büyük. Kendi arkadaşlarımdan biliyorum. Eskiden kışın Avrupa'ya giderlerdi. Kış olmasına rağmen şimdi Türkiye'ye gelmişler. Hem bizde hem de başka Arap ülkelerinde Türkiye'ye duygusallık var. Suriyelilerin burada karşılaştıkları duygusal bağ, onları şaşırttı. Son 40 yılı düşünürseniz, bugünkü durumu daha iyi anlarsınız. Mesela Halep'teki otellerin hemen hepsinde Türkçe konuşuluyor. Türkçe bilmeyeni işe almıyorlar.

TRT Arapça kanalını izlediğinizi duyduk. Vakit ayırabiliyor musunuz?

Tesadüfen açtım. 10 dakika izledim. En çok ilgimi çeken tanıtımdı. Kahve tepsisi ile Şam dahil tüm Arap başkentlerini dolaşan görüntü hoşuma gitti. Bir baktım siyasi program başladı. Bir kız çıktı. 'Allah Allah ben bunu tanıyorum' dedim. Sonra hatırladım. Şam televizyonundan gitmiş. TRT Arapça'dan önce de Türk dizileri Arap ülkelerinde çok seyrediliyordu.

TÜRK DİZİLERİ ÇOK İZLENİYOR

Suriye bölgede etkin olmaya başladı. Bunu nasıl sağladınız?

Suriye'nin bölgesel politikalarında değişiklik olmadı. Batı, bizi daha iyi anlamaya başladı. İlk anlayanların başında Türkiye geldi. Batı bizi neden anladı? 2003'teki Irak savaşı öncesinde Türklerle birlikte bugünü söyledik. Hepsi doğru çıktı.

Suriye-ABD ilişkilerinin normalleşmesinde Türkiye'nin rolü ne olabilir?

Amerikalılar bölge ile ilgili hiçbir şey bilmiyor. Türkiye, geçen süre içinde bölgede neler olup bittiğini anlatmaya çalıştı. Ne yazık ki ABD gerçekleri öğrenmek istemedi. Türkiye, orta uzun vadede etkili olabilir. Şu andaki yönetim Türkiye'yi daha iyi dinliyor.

KARANLIK TÜNEL UYARISI

Suriye'de değişim yaşanıyor. Ama ABD'nin tavrında belirgin değişiklik yok. Bu, umut kırıcı oluyor mu?

Obama yönetimi, Bush yönetimi değil. Aramızdaki mesafe örneğin 1000 km ise onlar bize 100 km yaklaştı ise bizim açımızdan hala 900 km var. Moralimizi bozmuyoruz. Gerçekçiyiz. Bush yönetimine göre bölgemizdeki gerginlik daha az.

ABD-İran ilişkileri kaygı verici mi?

Burada şöyle bir kural var. Politik tartışma başladı mı çözüm olmaz, gerilim tırmanır. Nükleer enerji konusu Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'ndan BM'ye havale edilip siyasi içerik alınca gerginlik başlamıştı. İran'ın, nükleer enerjiye sahip olma isteğinin farklı bir yöne götürülmek istendiği belliydi. Askeri eylem, bu coğrafyayı, sonu karanlık ve sonu gelmeyecek bir tünele sürükler. Bu nedenle Türkiye'ye destek veriyoruz. İran, ABD ve Batı ile iyi ilişkileri olan bir ülke. Dengeli politikası takdir ediliyor.

Rusya lideri Medvedev Suriye'yi ziyaret edecek. Görüşmenin ağırlıklı konusu İran mı olacak?

İran konusu Medvedev'le görüşmelerimizde en önemli konuların başında olacak. Bölge coğrafyasındaki bütün ülkeler bu konu ile yakından ilgili. Bölgedeki İran düşmanı ülkeler bile bu sorunun savaşla değil, bir an önce siyasi olarak çözülmesini istiyor.

Kaynak: Sabah