TRT arşivi 'para' basıyor!

Modern hayatla birlikte çizgi kahramanların renksiz yüzleri, Anadolu'nun sıcacık programlarının eşsiz güzelliği kaybolmuş, aynı nahifliği bir daha yakalayamamışızdır. Kırk küsur yıllık bir arşive sahip olan TRT bu günlerde bu görüntüleri satarak adeta para basıyor. Arşivlerini sekiz yıl önce halka açan Türkiye'nin ilk kanalı, yönetmenlerin, gazetecilerin hatta vatandaşların akınına uğruyor. Belgeseller, programlar, diziler kapış kapış gidiyor. Bazıları Yaprak Dökümü, Hanımın Çiftliği, Çalıkuşu, Aşk-ı Memnu'nun ilk bölümlerine, bazıları Galatasaray-Fenerbahçe maçlarının bilinmeyen karelerine, bazıları ise yöresel programlara talip oluyor. Aslında TRT arşivinde bilinmeyen binlerce kayıt var. Televizyonun yeni programları da eskilerine değer kazandırıyor. Gezelim Görelim, Bir Mola Türkiye, Asya'nın Kandilleri gibi beldeleri tanıtan gezi programları, bayram, kına, düğün görüntüleri en çok satılan programlarmış. Romandan televizyon ekranına uyarlanan Halit Ziya Uşaklıgil, Reşat Nuri Güntekin, Orhan Kemal'in kaleme aldığı eserlerin ilk dizileri eğitim kurumları tarafından isteniyor; Ahmet Vefik Paşa, Kemal Tahir, Mehmet Akif Ersoy gibi yazarların portreleri ise edebiyatçıların yoğun ilgisiyle karşı karşıyaymış. Bu görüntüler derslerde gösteriliyor, dershanelerde yardımcı kaynak olarak kullanılıyormuş.

Parayı veren düdüğü çalar

TRT bugünlerde bütün arşivini bilgisayar ortamına aktarıp, bozuk filmlerin restorasyonunu yapıyor. Arşiv yetkilisi Nazire Türker, TRT arşivini koleksiyon amacı dışında, ticarî sebeplerle isteyenlere de açtıklarını söylüyor. İlginç başvurular da yok değil. Mesela 1973 yılında çekilen bir programda dedesini gören biri arşive başvurup görüntülerini satın almış. Susam Sokağı, Keloğlan gibi çizgi filmlerin çok talep gördüğünü söyleyen Türker, geleneksel halk sanatları ile ilgili belgeseller, çocuk programları, tek kanal döneminde yurtdışından satın alınan filmlerin çok satıldığını söylüyor. Peki bir görüntüye ne kadar ücret ödeyerek satın alabilirsiniz? Sinemayla uğraşan biriyseniz 50'li yıllarda çekilen bir dakikalık görüntü için 2 bin dolar, yalnızca sesi içinse bin dolar ödenmesi gerekiyor. Ticari amaç gütmeyen biri aldığı programı eğitim için kullanırsa saatine 180 dolar, programı herhangi bir etkinlikte kullanırsa 360 dolar ödemesi gerekiyor. Kamu kurumlarında ise fiyatlar 140 ve 180 dolar arasında değişiyor. TRT, radyo programlarını da satıyor. 80'li yıllara ait bir radyo yayınının dakikası 550 dolara müşteri buluyor.

Zaman

TRT arşivi 'para' basıyor!

Çocukluğumuzun unutulmaz filmleri, belgeselleri, dizileri hep siyah beyazdır. Zaman bu dizilerin üzerine renk serpiştirmiş, programların altına TRT dışında imzalar atılmasına izin vermiştir.