Kırgızistan'a çiçekli devrim yaramadı

Kırgız halkı, çiçekli devrim ile iktidara gelen Devlet Başkanı Kurmanbek Bakiyev'i devirdi. Halk, Bakıyev'in istifası talebiyle önceki gün Talas kentinde başlattığı, dün de başkent Bişkek ve diğer bölgelere yayılan gösterilerde, hükümet olağanüstü hal ilan ederken polisin göstericilere ateş açması sonucu resmi rakamlara göre 40, muhalefete göre ise 100’den fazla kişi öldü, yüzlerce kişi yaralandı.

Devlet Başkanı Bakıyev’in de ailesi ile birlikte şu anda Oş kentinde olduğu öne sürüldü. Otunbayeva, altı ay görev yapması planlanan geçici hükümetin, anayasa çalışmaları ve devlet başkanlığı seçimi için uygun ortamı oluşturmak için faaliyet göstereceğini söyledi.

Hükümeti deviren muhalefetin, geçtiğimiz aylarda yolsuzluktan 8 yıla mahkum edilen eski Savunma Bakanı İsmail İsakov’u cezaevinden çıkardığı öğrenildi.

Diğer taraftan elektriklerin büyük oranda kesik olduğu Bişkek’teki yağmalama olaylarının sürdüğü, Manas Uluslararası Havalimanı’nın da uçuşlara kapatıldığı bildirildi.

Yağmalama Olayları Sürüyor

Ayrıca, başkentin çeşitli bölgelerinden kara dumanlar yükseliyor. Son olarak Bakıyev’in evi önce yağmalandı, sonra da ateşe verildi. Ancak alevler komşu evlere de sıçradı.

Kent merkezindeki Ala Too meydanında ise 10’dan fazla araç yakıldı.

Hükümetin istifa ettiği ve Bakıyev'in ülkeden kaçtığı öne sürülürken, muhalefet liderleri dört bakandan oluşan geçici bir hükümet kurdu.

Geçici hükümet ülkeyi 6 ay yönetecek

Kırgızistan'da meclisi feshettiğini açıklayan geçici hükümet, ülkeyi 6 ay yöneteceğini bildirdi. Geçici hükümetin başkanı Roza Otunbayeva yaptığı basın toplantısında, Kırgızistan'ın hemen hemen tamamının kontrolleri altında olduğunu iddia ederek, Oş ve Celalabad kentlerinde de kontrolü ele geçirmek için çalıştıklarını söyledi.

Seçim ve siyasi partiler yasalarını değiştireceklerini bildiren Otunbayeva, Devlet Başkanı Kurmanbek Bakıyev ile de görüşmeler yapacaklarını vurguladı. Otunbayeva, Bakıyev'in Oş'tan Celalabad kentine gittiğini ve ülkenin güneyindeki halkı kuzeye yürümek için toplamakta olduğunu ifade etmişti.

Gösteriler tüm ülkeye yayıldı

Başkent Bişkek’te dün devlet başkanlığı binasına girmeye çalışan, ancak polisin müdahalesiyle karşılaşan göstericiler, daha sonra meclis binasını işgal etti. Geçen yıl tutuklanan bazı muhalefet liderleri ise cezaevine giden muhalefet yetkilileri tarafından serbest bırakıldı.

Talas'taki olayların ardından önceki akşam muhalefet liderlerinden eski başbakan Almazbek Atambayev ile gösterilerde rol oynayan Ata-Meken Partisi’nin lideri Ömürbek Tekebayev ve bazı muhalif politikacılar gözaltına alındı. Daha sonra serbest bırakılan muhalefet liderleri, göstericilerin bir süreliğine ele geçirdiği devlet televizyonu ve radyosunda yönetime şiddete son verme çağrısı yaptı.

Renkli devrim demokrasisi

Gürcistan’daki “Gül Devrimi” ve Ukrayna’daki “Turuncu Devrim”in ardından, Rusya’nın arka bahçesinde de 2005’te Batı yanlısı örgütlerin seçimlerde yolsuzluk yapıldığı iddiasıyla binlerce kişiyi sokağa dökmesi sonucu meydana gelen “Lale Devrimi”nde Bakıyev, Askar Akayev’i iktidardan indirmişti. Bakıyev, geçen yıl düzenlenen seçimlerde oyların yüzde 90’ını almış, muhalefet partileri ise seçimleri "dolandırıcılık" olarak nitelendirmişti.

Yoksulluk ve giderek kötüleşen hayat şartlarından bunalan halk, ülkeyi demokratikleştireceği vaadiyle iktidara gelen Bakıyev’i yolsuzlukla, ABD’ye yakınlığıyla tanınan oğlu ve diğer yakınlarını üst düzey görevlere getirmekle, ifade özgürlüğünü kısıtlamakla ve halk üzerinde baskı kurmakla suçluyor. 5 yıldır ekonomisi giderek daha da kötüye giden Kırgızistan, eski Sovyet cumhuriyetleri arasında en yoksul ülkelerden biri. Bu süreçte çok sayıda muhalif cezaevine gönderildi, muhalif gazeteler kapatıldı, birçok gazeteci öldürüldü.

Paralar Bakiyev yönetimine

Muhalefetin sokağa dökülmesinde, ABD’ye ait Manas Üssü’yle ilgili tartışmaların da etkili olduğu belirtiliyor. Orta Asya’da stratejik öneme sahip Kırgızistan, Afganistan’a yakınlığı nedeniyle ABD’nin önem verdiği bir ülke. Hem ABD'nin Afganistan'daki operasyonları için kullandığı Manas askeri üssüne, hem de bir Rus üssüne ev sahipliği yapan ülke, bu stratejik önemini paraya dönüştürme konusunda da bilinçli bir politika izliyor ve sürekli dış yardım alıyor.

Batı yanlılarının çabalarına rağmen Rusya’nın etkisinin sürdüğü ülkede, Rusya’yla ekonomik ilişkileri geliştiren Bakıyev yönetimi Kremlin’in de baskısıyla geçen yıl Manas Üssü’nü kapatma kararı almış, ancak ABD’nin kira bedelini arttırması üzerine bu karardan vazgeçmesi büyük tepki yaratmıştı.

Batı yanlıları Rusya’yı suçluyor

Olaylarda Rusya’nın rolü olduğu ve Kremlin’in muhalefete destek verdiği iddiaları da tartışma yarattı. Kırgızistan Başbakanı Daniyar Usenov, Rus medyasının olayı yansıtma biçiminden rahatsız olduklarını belirterek, ülkedeki Rusya Büyükelçisi’ni makamına çağırırken, Rusya Dışişleri Bakanlığı medyanın olayları taraflı bir şekilde sunduğu yorumlarını reddetti.

Lale Devrimi’nde önemli rol oynayan Soros Vakfı’na yakın sitelerde de, Rusya’nın son dönemde gümrükteki kısıtlamalarla Kırgızistan’da yakıt fiyatlarının hızla yükselmesine neden olarak ayaklanmanın fitilini ateşlediği ve Manas nedeniyle Bakıyev’den intikam almak istediği yorumunda bulundu.

Rusya Başbakanı Viladimir Putin ise Rusya'nın Kırgızistan'daki olaylarda parmağı olduğu iddialarını reddetti. "Ne Rusya ve ne de Rusya yetkililerinin Kırgızistan'da olanlarla herhangi bir ilgisi var" diyen Putin, Kırgız yetkililere ve muhalefete şiddetten kaçınma çağrısı yaptı. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Mike Hammer da, "Durumu yakından takip ediyoruz. Şiddet ve yağma haberlerinden endişe duyuyoruz ve bütün tarafları itidalli davranmaya çağırıyoruz" diye konuştu.

İKİNCİ ABD ÜSSÜ'NE ONAY VERİLMİŞTİ

Muhalefet, Devlet Başkanı Kurmanbek Bakiyev'in istifa etmesini istiyordu. Son olayların patlak vermesinde, yolsuzluk iddialarının yanı sıra, hükümetin elektrik ve doğalgaza yüzde 200'den fazla zam yapmasının da rol oynadığı öne sürülüyor. Ayrıca özelleştirmelerin ucuza yapıldığını savunan muhalefet, Bakiyev'i ülkeyi satmakla suçluyordu.

Kırgızistan, geçtiğimiz ay topraklarında ABD'ye ikinci askerî üs izni vermesiyle de dikkat çekmişti. ABD, Manas'ın ardından Batken'e de bir askerî üs açmak için Kırgızlarla anlaşmıştı. Kırgız muhalefeti Amerikan üssünün kapatılmasını istiyordu. Kırgızistan, Amerika önderliğindeki Afganistan operasyonunda kilit bir öneme sahip. Yeni üssün Afgan operasyonlarında yer alacak askerlerin eğitimi için kullanılacağı kaydediliyor. Kırgızistan'da Rusya'ya ait de bir üs bulunuyor.

Kırgızistan'da ayaklanan muhalif liderlerin kendilerini Rusya Başbakanı Vladimir Putin'in desteklediğini açıklamaları ise Moskova'da tepki ile karşılandı. Putin, basına yaptığı açıklamada, "Ne Rusya yönetimi, ne de resmi görevlilerinin bu olaylarla hiç bir ilgisi yoktur." dedi.

Bu arada Kırgızistan'daki Türk vatandaşlarının olaylardan etkilenmediğini bildiren Dışişleri Bakanlığı dün gelişmelerin en üst düzeyde takip edildiğini duyurdu.

Kırgızistan'a çiçekli devrim yaramadı

Kırgızistan'da kızgın halk, "Lale Devrimi"yle iktidara gelen Devlet Başkanı Bakıyev’i devirdi. Yönetimi devrelan geçici hükümet 6 ay iktidarda kalacak.