Yunan cuntasını Yunan halkı nasıl hatırlıyor?

Yunan yakın tarihinde Albaylar Cuntası'nın iktidarı olarak bilinen askeri rejim, 21 Nisan 1967'de iktidara el koydu ve tam 7 yıl 3 ay 3 gün sonra 23 Temmuz 1974'te son buldu. Cuntanın sonunu, halk ayaklanması ve Kıbrıs yenilgisinden sorumlu tutulmaları getirdi.

Sivil yönetimin iktidara gelmesinden hemen sonra hesap veren askerler, ömür boyu hapse gönderildi. 21 Nisan 1967’de Albaylar Cuntası için özel olarak düzenlenen mahkeme, Atina'daki Koridalos cezaevinde yapıldı. 27 Mart 1975 tarihinde içlerinde şimdiki Atina Başpiskoposu İeronimos'un da bulunduğu 104 kişi, 21 Nisan darbesiyle ilişkili oldukları gerekçesiyle tutuklanarak yargılanmalarına karar verildi. Yunanistan Yargıtay Mahkemesi, tutuklu sayısını 24 kişiye düşürdü. "Vatana ihanet"le suçlanan cuntacıların yargılanması bir ay gibi kısa sürede sonuçlandırıldı. 5 üyeli Yargıtay mahkemesince görülen tarihi davanın başkanlığını Yannis Deyannis yaparken, davanın savcılıklarını ise Spiridon Kaninyas ve Konstantinos Stamatis üstlendi. İlk oturum 28 Temmuz 1975'te yapıldı. 23 Ağustos 1975 tarihinde yapılan karar duruşması, saat 13:15'te cezaların okunmasıyla tamamlandı. Darbeden birinci derece sorumlu tutulan 24 askerden 18'i ağır cezalar aldı. 6 asker ise beraat etti. Albaylar Cuntası'nın liderleri Yorgos Papadopulos, Stilyanos Patakos ve Nikolaos Makarezos idamla cezalandırıldı. Bu haber, darbeden çok çekmiş halk tarafından sevinçle karşılandı. Ancak Başbakan Konstantinos Karamanlis, diğer partilerin katı itirazlarına rağmen idam cezalarını ömür boyu hapse çevirdi. Bu 3 kişiden başka 8 kişi daha ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. 6 asker ise 5 ile 25 yıl arasında hapse mahkum edildi. İlk duruşmada suçlamaların okunmasından sonra 10 kelimelik bir cümle kuran Albaylar Cuntası'nın bir numaralı sanığı Papadopulos, "Yunan halkı ve tarih karşısında hesap vereceğim!" demekle yetindi. Karar açıklanana kadar da bir daha hiç konuşmadı. Papadopulos, mahkemeye Albaylar Cuntası'na dair bütün sorumluluğu tek başına yüklendiğini ve kararı bekleyeceğini de bildirdi. Sorumluluğu kabul ettiklerine ilişkin aynı açıklamalar Stilyanos Patakos ve Nikolaos Makarezos'tan da geldi. Hapse giren cuntacıların bir kısmı 1990 yılında Yunan halkından özür diledi ve sağlık gerekçesiyle salıverildi. Diğerleri ise cezalarını çekmeyi sürdürdü. Ayrıca 1975 yılında halk ayaklanmasının başlangıcı olarak bilinen Kasım 1973'teki Atina Politeknik öğrenci direnişini kanlı şekilde bastırmaktan 32 asker daha yargılandı. 3 kişi ömür boyu hapis, 5 kişi 25 yıl hapis cezası, 12 kişi ise 5 ile 10 yıl arasında ceza aldı. 10 kişi de beraat etti. Bu iki davadan başka 1974, 1975 ve 1976 yıllarında diktatörlük döneminde az ya da çok rol almış çok sayıda asker farklı suçlardan hapse girdi.

Vakit