Besmele

BİSMİLLAH

Ahmet ALTUN - Yazar

Allah (c.c), Kur’ânın bir çok ayetinde, kulların huzur ve güveni için, manevi bir gıda ve güç hükmünde olan ‘Allah’ın adını, sık sık anmayı emretmektedir: "Rabbı'nın adını sabah akşam an" (İnsan-25).
"Atalarınızı andığınız gibi, hatta daha çok Allah'ı anın." (Bakara, 200).

On dört asırdan buyana İslam toplumunda yerleşmiş bir gelenek var, o da bir işe başlarken ‘Besmele’ çekmektir. Ancak o iş hayırlı bir iş olmalı. Bu, Hz. Peygamberin bir sünnetidir. 'Besmele her hayrın başıdır' diyen Hz. Peygamber bütün işlerine besmele ile başlardı.

Neml Suresinin 30. ayeti olan ve Hz. Süleyman’ın Sebe Melikesi Belkıs’a gönderdiği İmana davet mektubunun başında yazdığı ‘Bismillahirrahmanirrahim’ şeklindeki besmele ayeti inince, Hz. Muhammed, Hz. Süleyman’ın bir sünneti olarak mektuplarının başında da Besmeleyi kullandı. Buhari’nin kaydına göre Hz. Peygamber devlet başkanlarına gönderdiği mektupların başında besmele yazardı. Hz. Peygamber’in Besmele ile başlayan ‘İslam’a davet’ mektuplarından biri halen Topkapı Müzesinde muhafaza edilmektedir .

Hz. Peygamberimizin bu sünneti, ümmeti tarafından yaygın bir şekilde uygulandı ve uygulanıyor. Ahmed bin Hanbel’in Müsnedinde yer alan ‘Besmelesiz başlanan işte hayır yoktur’ hadisine uyan Müslümanlar, bütün hayırlı işlere Besmele ile başlıyorlar.

Hz Peygambere gelen ilk vahyi olan ‘Yaradan Rabbinin adıyla oku' ile başlayan ilk beş ayetin ilkinde besmele emr ediliyor.

Bugün birçok İslam ülkesinde açılışlar, konuşmalar besmele ile yapılıyor. Dilekçelere, yazışmalara, sözleşmelere, kitap girişlerine diplomalara Besmele yazılıyor. İslam filozofların etkisinde kalan Meşhur Alman Filozof Kant dahi bir şeref duyma adına, diplomasına Besmele yazdırmış ve bu diploma halen bir Alman müzesinde Muhafaza edilmektedir.

Çeşitli dinlerde de Besmeleye tekabül eden kelime ve tabirler vardır: Hinduizm’de ‘Om’, Yahudilikte ’Ba-Şem’, Hıristiyanlıkta, Baba-oğul-ve kutsal ruh’ telaffuzu, İslam’daki Besmele karşılığı olarak kullanılmıştır. İslam öncesi cahiliyye dönemi Araplar da deveye binerken, ok atarken ‘Bismi Lat vel Uzza’ diyerek taptıkları putların adıyla işe başlıyorlardı. Peygamber efendimiz bu şekli değiştirip, ‘Bismike Allahümme’ (Allah’ım senin adınla) demeğe başladı.

İmam Suyuti, Cabir bin Abdullah’ın şu rivayetini naklediyor: ‘Bismillahirrahmanirrahim indiği zaman, gam keder dağıldı, rüzgar durdu. Denizler sakinleşti, hayvanlar dikkat kesildiler, şeytanlar gökten kovuldu ve Allah, yeminle dedi ki, “Besmele ile başlanan her şeyi bereketlendireceğim.’

Nisaburi ‘Garaib’ul Kur'ân adlı tefsirinde bir hadis-i şerife dayanarak, Kurân’ın bir ayeti olan Besmele ilk defa ilk insan ve ilk peygamber olan Hz. Adem’e indirildiğinde Hz. Adem, ‘Zürriyyetim Besmeleyi okuduğu sürece azaptan kurtulur’ buyurmuştur.

Hz. İbrahim Nemrut tarafından ateşe atılınca imdadına besmele yetişir, onu okur ve ateş, bilindiği gibi ona zarar vermemiş.

Kur’ân’ın ifadesiyle Hz. Nuh da gemisini Besmeleyle çalıştırıp hareket ettirmiş ve onu selamet sahiline çıkarmış.

Farz, vacip, nafile, mekruh ve haram gibi farklı hükümler ifade etmekte olan besmele ibadet dilinde de büyük bir önem ifade etmektedir.

İşte biz de bu hayırlı ve bereketli geleneğe uyarak, her varlığın bir değer kazandığı, her olayın bir anlam taşıdığı Besmele ile ilk yazımıza başlıyoruz.