Irak'ta halk sandık başında
Iraklılar, Federal Irak Meclisi'nin 325 üyesini belirlemek için bugün sandık başına gidiyor. Saddam Hüseyin sonrası gerçekleşen ikinci genel seçimlerde adeta aday enflasyonu yaşanıyor.
16 Yıl Önce Güncellendi
2010-03-07 09:03:00
Süleymaniye'de oyunu kullanan Talabani yaptığı açıklamada, seçimlerin demokratik tecrübe açısından çok önemli olduğunu belirterek, tüm Iraklılar'ın bu seçimlerde oy kullanmasını temenni ettiğini ve Iraklılar açısından bu seçimlerin çok önemli olduğunu söyledi.
Yoğun güvenlik önlemleri altında başlayan seçimlerde, 19 milyon Iraklı seçmen 51 bin seçim merkezinde oy kullanacak. Oy verme işlemi bu akşam saat 17.00'ye kadar sürecek. Irak Başbakanı ve diğer politikacıların başkent Bağdat ve diğer illerde oy kullanması bekleniyor.
Irak'ta ilk oylama geçtiğimiz Perşembe günü güvenlik görevlileri, tutuklular ve hastaların oy kullanmasıyla başlamıştı. Ülke dışında yaşayan Iraklılar, Türkiye'nin de bulunduğu toplam 16 ülkede, kendileri için oluşturulan seçim merkezlerinde geçtiğimiz gün oy kullanmaya başlamıştı.
100 ÜLKEDEN GÖZLEMCİ
Bu arada, seçimlerin şeffaf bir ortamda geçmesi için Irak devletinin daveti üzerine 100 ülkeden gözlemcinin katıldığı dile getirildi. Seçim sürecini BM, Avrupa Birliği, Arap Birliği, İslam Konferansı Teşkilatı'nın yanı sıra uluslararası sivil kuruluşlardan ve birçok ülkeden 500'e yakın gözlemci izleyecek. Irak'ta büyükelçiliği bulunan ülkelerin büyükelçiliklerinin de gözlemci olarak seçimlerde yer alması bekleniyor. Dünyada en fazla uluslararası gözlemcinin katıldığı bildirilen Irak'taki seçimlere, en fazla gözlemci gönderen ülkelerin arasında Türkiye de yer alıyor.
Irak Parlamentosundaki 325 sandalye için toplam 167 partiden oluşan 12 koalisyon ve 74 partiye mensup 6 bin 200 aday yarışıyor.
BAĞDAT'TA PATLAMALAR
Öte yandan, oy verme işlemi başladığı sırada Bağdat'ta çok sayıda patlama sesi duyuldu. Iraklı yetkililer patlamalarla ilgili herhangi bir açıklamada bulunmadı. Irak İçişleri Bakanı Yardımcısı ve seçim güvenliğinden sorumlu olan Korgeneral Aydın Halid Beyatlı, daha önce yaptığı açıklamada, aldıkları güvenlik önlemleri hakkında bilgi verdi.
Beyatlı, ordu, polis ve istihbarattan güvenlik güçlerinin seçmenlerin, seçim merkezlerinin ve adayların güvenliğini sağlamak için ortak çalışacaklarını, her tür önlemi aldıklarını, bu önlemlerin yeni hükümet kurulana kadar devam edeceğini kaydetti. Aldıkları güvenlik tedbirleri hakkında ayrıntılı bilgi vermeyen Beyatlı, hazırladıkları güvenlik planının duruma göre işleyeceğini söyledi.
Bazı kaynaklara göre, seçimde alınan güvenlik önlemleri çerçevesinde bu akşamdan itibaren Pazartesi sabahına kadar havaalanları ve sınır kapıları kapatılırken, Pazartesi sabahı saat 06.00'ya kadar şehirlerarası ulaşım yasaklandı.
Seçim merkezlerinin etrafında 3 güvenlik kuşağı oluşturulacağı, bu kuşaklardan en dıştaki kuşağın ordu mensuplarından, ikinci kuşağın polislerden ve içteki kuşağın da istihbarat mensuplarından oluşacağı kaydedildi. Irak'ın 18 ilinde seçim boyunca güvenliği sağlayacak güvenlik gücü sayısının 800 bin civarında olduğu ifade edildi. Amerikan güçlerinin de, seçim boyunca Iraklı güvenlik güçlerine destek vermesi bekleniyor.
ADAY ENFLASYONU
Saddam Hüseyin sonrası gerçekleşen ikinci genel seçimlerde adeta aday enflasyonu yaşanıyor. 167 partiyi içeren 12 koalisyon ve 74 partinin yanı sıra bağımsızlardan oluşan 6 bin 200 adayın yarıştığı seçimlerin öne çıkan 6 ittifak arasında geçmesi bekleniyor. Seçimlerden herhangi bir partinin büyük zaferle çıkması beklenmiyor; ancak nüfus potansiyeli göz önüne alındığında, seçimin galibi Şii Araplar görünüyor. Adayların farklı vaatlerine karşın sokaktaki vatandaş, seçimin ülkede pek bir şeyi değiştirmeyeceği görüşünde. Bu nedenle seçime katılım oranının da düşük olması bekleniyor.
Başbakan Nuri El Maliki'nin liderliğindeki Kanun Devleti Koalisyonu; IİYK, Sadr ve Fazilet Partisi'nin yer aldığı Irak Ulusal İttifakı; Sünni Araplar ile Irak Türkmen Cephesi'nin de desteklediği Iyad Allavi'nin lideri olduğu Iraklılar Listesi; Irak İslam Partisi'nin öncülük ettiği Irak Ulusal Uzlaşısı; İçişleri Bakanı Cevat Bolana, Irak Uyanış Konseyi Başkanı Ahmet Ebu Rişa, Sünni Din Adamları Vakfı Başkanı Abdülgafur Samarrai'nin liderlik ettiği Irak'ın Birliği İttifakı ve KDP ile KYB'nin içerisinde yer aldığı Kürdistan Listesi söz konusu ittifaklar.
Güvenilirliği tartışılan kamuoyu araştırmalarına göre Başbakan Nuri El Maliki'nin lideri olduğu Kanun Devleti Koalisyonu'nun yüzde 30, Türkmen ve Sünni Arapların da desteklediği eski Başbakan Iyad Allavi'nin lideri olduğu Iraklılar Listesi'nin yüzde 20 civarında oy alması bekleniyor. Seçim öncesi kurulan ittifakların hükümeti kurma sürecinde dağılabileceği uyarısı yapılıyor. Kimi siyasi gözlemcilere göre bazı partiler içinde bulundukları ittifaktan koparak hükümeti kurabilecek tarafa katılabilir.
SEÇİME YENİ SİSTEMLE GİDİLİYOR
Ülkede bundan önce yapılan seçimlerde nispi temsil sistemi kullanılmış, parti ve listeler aldıkları oy oranında yönetime dahil olmuştu. 2005'te yapılan seçimlerde ise kapalı liste sistemi uygulanmıştı. Bu seçimde açık liste ve tercih sistemi ile devredilebilir oy sistemi benimsendi. Devredilebilir oy sistemine göre, seçmenler listelerdeki adayları tercih sırasına koyuyor ve kotayı aşan adaydan artan oylar kendisinden sonra en çok tercih edilen adaya devrediliyor. Böylece dengeli bir dağılımın sağlanması ve seçmenlerin oylarının boşa gitmemesi hedefleniyor.
Seçim yasası pazarlıklarından en kârlı Kürt gruplarının çıktığını söylemek mümkün. Kürtlerin çoğunlukta olduğu vilayetlerin milletvekili sayıları artırıldı. Ayrıca ülkedeki Hıristiyan azınlığa da ayrıcalıklar tanındı. Maliki'nin başkanlığını yaptığı Kanun Devleti Koalisyonu'nun güçlü olduğu Kadısiye, Vasit gibi bölgelerde milletvekili sayısı yükseltildi.
Baas Partisi geçmişi olan yaklaşık 500 Sünni siyasetçinin adaylığının yasaklanması, Şii partileri arasında yaşanan sorunlar, Kürt partilerinin ayrı listelerle seçime girmesi gibi konular seçimler öncesi tartışmalara damgasını vuran konular oldu. Sünni siyasetçilerin yasaklanmasının arkasında Amerika ile İran'ın arasındaki güç mücadelesinin etkili olduğu ifade ediliyor. Seçimlerde 19 milyon seçmen, 51 bin merkezde oy kullanacak. Yurtdışında yaşayan Irak vatandaşları için aralarında Türkiye'nin de bulunduğu toplam 16 ülkede seçim merkezleri oluşturuldu. Seçimleri Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, Arap Birliği, İslam Konferansı Teşkilatı'nın yanı sıra uluslararası sivil kuruluşlardan ve birçok ülkeden 500'e yakın gözlemci izleyecek. Türkiye'den toplam 46 gözlemci bulunuyor. Irak'ın 18 ilinde seçim boyunca güvenliği sağlayacak güvenlik görevlisi sayısının 800 bin civarında olduğu ifade edildi. Amerikan güçlerinin de, seçim boyunca Iraklı güvenlik güçlerine destek vermesi bekleniyor.
Alınan güvenlik tedbirlerine rağmen seçim öncesi yine mezhep çatışmasını körükleyecek bir bombalı saldırı gerçekleşti. Necef kentinde düzenlenen bombalı saldırıda ilk belirlemelere göre 4 kişi öldü, 3'ü polis 50 kişi yaralandı. Hz. Ali'nin türbesinin yakınındaki bir garajda park halinde bulunan iki yolcu otobüsünün tahrip olduğu, ölenlerin İranlı hacılar olduğu bildirildi. Böylece seçim öncesi düzenlenen saldırılarda son birkaç günde ölenlerin sayısı 45'e yükseldi.
Kaynak: Ajanslar ve Zaman
SON VİDEO HABER
Haber Ara