Obama'nın misafiri Çin'i kızdırıyor
Tibet’in sürgündeki ruhani lideri Dalay Lama’nın tartışmalı ABD ziyareti başladı. Dalay Lama, ABD Başkanı Barack Obama tarafından Beyaz Saray’da ağırlanacak. Ziyareti protesto eden Çin ise kızgın…
16 Yıl Önce Güncellendi
2010-02-18 12:11:00
Çin, Dalay Lama'nın ziyareti nedeniyle Amerikan firmalarına yaptırım uygulama tehdidinde bulunmuş ve görüşmenin iptal edilmesini istemişti. Pekin, ayrıca, bir süre önce Washington'ın Tayvan'a silah satışı nedeniyle ABD ile askeri temasları askıya alacağını açıklamıştı.
ABD ve Çin arasında soğuk rüzgarlar esmesine neden olan Dalay Lama ise Obama ile görüşecek olmaktan dolayı memnun. Dalay Lama, ziyaret öncesinde, yapacağı görüşme nedeniyle mutlu olduğunu dile getirdi.
Dalay Lama'nın sözcüsü de “İki Nobel Barış Ödülü sahibinin buluşması, ABD'nin insan haklarına desteği açısından Tibet için önemli bir güçtür” açıklamasında bulundu. Sözcü, Dalay Lama ve Obama'nın Tibet'in durumu ile Çin'in tutumu konusunda görüşeceklerini kaydetti.
Obama, geçen kasım ayında Asya ziyaretini gölgelememesi için Dalay Lama ile yapacağı görüşmeyi iptal etmişti. Dalay Lama'nın sözcüsü, Obama'nın ABD Başkanı'nın iptal edilen bu görüşmeyi telafi edeceğini düşündüğünü belirtti.
Pekin ayrımcılıkla suçluyor
Tibet'in ruhani lideri Dalay Lama, Tibet'ten sürgün edildiği 1959 yılından bu yana Hindistan'ın kuzeyinde yaşıyor. Dalay Lama, Tibet'in özerklik haklarının genişletilmesini isterken, Pekin onu ayrımcılıkla suçluyor.
Dalay Lama'yı Tibet'i Çin'den ayırmaya çalışmakla suçlayan Çin, Pekin ile Washington arasındaki ilişkilere zarar vereceği gerekçesiyle ABD'ye görüşmenin iptal edilmesi çağrısında bulunmuştu.
Ancak görüşmenin iptal edilmemesinin Çin ve ABD arasındaki gerginliği artıracağı tahmin ediliyor. Pekin – Washington ilişkileri, internet arama motoru Google'a Çin'in uyguladığı kısıtlamalar ve ABD'nin Tayvan'a silah satması nedeniyle de sıkıntılı günler geçiriyor.
Çin-ABD ilişkilerinde Tibet gerilimi
ABD Başkanı Barack Obama, Çin’in yoğun protestolarına karşın Tibet’in ruhani lideri Dalay Lama ile görüşmekte kararlı. Görüşmenin gerilimli bir süreçten geçen Çin-ABD ilişkilerine nasıl yansıyacağı merak ediliyor.
ABD Başkanı Barack Obama geçtiğimiz yıl Tibet’in ruhani lideri Dalay Lama ile görüşmekten kaçınmış, Çin’e ilk resmi ziyareti sırasında da "yumuşak bir üslup" kullanarak eleştiri toplamıştı.
Şangay’da öğrencilerle bir araya gelen Obama, Çin ile ABD arasında "kritik konularda ortaklığa doğru yol alınmasını sağlayacak olumlu, yapıcı ve kapsamlı ilişkiler olduğunu" söylemişti. ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton da ilk yurtdışı ziyaretini Pekin’e yaparak ilişkilere verdiği önemi göstermiş, Çin’de insan hakları alanında gelişme sağlanmasının diyalogun ön koşulu olmadığını söylemişti.
ABD sertleşiyor
Ancak Washington yönetiminin bu yaklaşımı artık geride kalmış gözüküyor. İnternet devi Google’ın karşı karşıya kaldığı siber saldırının ardından Çin’e yönelik üslubunu sertleştiren Clinton, İran nükleer krizi konusunda da Pekin yönetimini eleştirmekten kaçınmadı.
Çin’den "İran’a karşı yaptırımların sertleştirilmesine” destek vermesini isteyen ABD Dışişleri Bakanı, aksi takdirde Çin’in diplomatik alanda yalnızlaşmayı ve ekonomik ilişkilerde de sıkıntılar yaşamayı göze alması gerektiğini kaydetti. Dahası Amerikan yönetimi, Çin’in büyük tepkisini göze alarak, Tayvan’a yaklaşık altı buçuk milyar dolarlık silah satışına yeşil ışık yaktı.
İlişkilerde böylesine soğuk rüzgarların estiği bir dönemde Obama, Tibet’in ruhani lideri Dalay Lama ile buluşmaya hazırlanıyor.
"Dramatize edilmemeli"
Center for American Progress adlı düşünce kuruluşunun Çin uzmanı Nina Hachigian’a göre, Amerikan yönetiminin bu politikalarına şaşırmamak gerekiyor. İki ülke ilişkilerinin çetrefilli olduğuna dikkat çeken Çin uzmanı, politikalarda farklılıklar olduğunu ancak bunların yapay bir şekilde “dramatize edilmemesi gerektiğini” söyledi.
"Geçtiğimiz yıl da Amerikalılar Pekin’i rahatsız eden kararlar aldı" diyen Hachigian, Obama’nın Çin politikasının başarılarına şu sözlerle dikkat çekti:
"Kopenhag İklim Konferansı’ndan daha iyi sonuçlar bekleniyordu, yine de birçok gözlemcinin Çin’den umduğundan çok daha fazlası sağlanabildi. İran konusunda Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun değerlendirmelerine katılan Çin, Kuzey Kore’ye yaptırımlara destek verdi. Ayrıca ekonomik kriz nedeniyle dünyanın en büyük konjonktür paketini yürürlüğe soktular. Bu, ABD’nin istediği bir şeydi."
"İki ülke birbirine bağımlı"
Peki Çin’in, ABD’nin Tibet ve Tayvan politikalarına yönelik sert tepkisini nasıl yorumlamak gerekir? Çin uzmanı Hachigian’ın yanıtı şöyle: "Çin’in tepkisi sert oldu, ancak geçmiştekinden çok farklı değil. Beklenen bu tepkiler olağandışı değil."
Center for American Progress adlı araştırma kuruluşunun uzmanı, ABD-Çin ilişkilerinin geleceğini şu sözlerle değerlendirdi: "Bizler güvenlik ve ekonomi politikaları açısından birbirimize o kadar bağımlıyız ki her iki ülke için önem taşıyan konularda işbirliği yapmanın yollarını buluyoruz."
Kaynak: DW
SON VİDEO HABER
Haber Ara