Tarım Bakanı bir ileri bir geri

Eker, GDO'lu ürün üretilmesi için tohum gelmesi gerektiğini, GDO'lu tohumunda Türkiye'ye girişinin yasak olduğunu belirtti.

Bakan Eker, Ambalajlı Süt ve Süt Ürünleri Derneği'nin (ASÜD) Rixos Grand Ankara Oteli'ndeki 1. Olağan Genel Kurulu'na katıldı.

Eker, burada yaptığı konuşmada, yeni çıkarılan GDO Yönetmeliğine değindi.

Bu konuda enformatik kirlilik olduğunu kaydeden Eker, yönetmeliği mevcut, mer-i kanunlar çerçevesinde çıkardıklarını, bunun bir kontrol ve denetim sistemi olduğunu söyledi.

Yönetmelikle ilgili eleştirileri, 'son derece haksız' diye nitelendiren Eker, ' Türkiye'ye daha önce GDO girişi yasakmış da, bu yönetmelikle serbestleşmiş gibi tamamen çarpıtıp sunmak doğru değil' dedi.

Türkiye'de kesinlikle GDO'lu bir ürün üretilmediğini de vurgulayan Eker, 'hiç bir şekilde GDO'lu ürün üretilmiyor. Bunun için tohum gelmeli, GDO'lu tohumun Türkiye'ye girişi yasak' diye konuştu.

TARIM BAKANLIĞI GDO'LU EKİMİ KENDİSİ YAPIYOR

Tarım Bakanı Mehdi Eke GDO'lu ürün yok dese de Tarım Bakanlığı'nın Ekolojisler Kolektif'ne verdiği yazılı cevapta kendisinin GDO'Lu ekim denemleri yaptığı ortaya çıktı.

Genetik yapısı değiştirilmiş canlıların ve metabolik ürünlerinin kısa ve uzun vadede ekosistem süreçleri ve işlevleri üzerinde nasıl bir etki yapacağı henüz bilinmemektedir.

İnsan sağlığı üzerindeki riskler göz önünde bulundurularak ve özellikle sınır ötesi hareketler üzerinde odaklanarak, biyolojik çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilir kullanımı üzerinde olumsuz etkilere sahip olabilecek ve modern biyoteknoloji kullanılarak elde edilmiş olan genetiği değiştirilmiş canlı organizmaların güvenli nakli, muamelesi ve kullanımı alanında yeterli bir koruma düzeyinin sağlanıp sağlanmadığı bir yurttaş ve tüketici olarak tarafımızca merak edilmektedir.

Ülkemizde transgenik ürün analizi yapabilecek laboratuarların bulunmaması ve dış alımın tamamen satan ülkenin bildirimine göre yapılması merakımıza kuşku ve kaygıyı da eklemiştir.

Bu nedenle Ekoloji Kolektifi tarafından Tarımsal Araştırma Genel Müdürlüğü (TAGEM)'ne, bilgi edinme yolu ile başvurulmuş ve aşağıda ayrıntıları ile aktaracağımız sorular sorulmuştur. TAGEM’in bilgi edinme başvurumuza verdiği cevaplarda aşağıda sunulmaktadır:

SORU 1: TAGEM bünyesinde oluşturulan ve alan denemeleri için başvuruları değerlendiren “Değerlendirme Komisyonu” nun ülkemizde kabul ettiği çeşitler nelerdir?

Cevap 1: Bu kapsamda ülkemizde DK 626 Bt, RX 770 Bt, P31 B13 Bt, P 33 A14 Bt, P 33 V08 Bt, 33P67 mısır çeşitleri ve 5690 RR, DP 20 B/RR, DP 410 B pamuk çeşitleri denemeye alınmış olup, kabul edilen ve izin verilen herhangi bir çeşit bulunmamaktadır. (Resmen isin verilmese bile hemen her tohum artık bu tür hibrit tohumdur)

SORU 2: Şu ana kadar TAGEM tarafından Alan Denelemelerini Yürütmekle görevlendirilen Araştırma Kuruluşları hangi firmalardır ve bu firmaların hazırladığı “deneme planlarının” içerikleri nedir?

Cevap 2: Bu firmalar; Pioneer, Deltapine ve Monsanto'dur. Denemeler Ek -l'de verilen ve Araştırma Enstitüleri tarafından hazırlanan deneme planlarına göre yürütülmektedir.

SORU 3: Her bir deneme alanı faaliyetlerinin ne zaman başlamıştır?

Cevap 3: Her bir firma için deneme alanın faaliyetleri Çukurova Tarımsal Araştırma ve Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüleri tarafından belirlenen bölgelerde 1998 yılından itibaren başlamıştır.

SORU 4: Deneme alanlarının boyutları nelerdir?

Cevap 4: Alan denemeleri esas alınarak hazırlanan projelere göre çalışmalar en az 308 m2 ile en fazla 3600 m2 lik deneme alanlarında yürütülmüştür.

SORU 5: Söz konusu alan denemelerinin gerçekleştirildiği;a- Bölgelerin ili, ilçesi, köyü, mevkii, yeri neresidir, tek tek GPS koordinatları nelerdir?
b- Bölgelerde izolasyon mesafesi içinde kalan diğer bitki türleri nelerdir
c- Bu bölgelerin daha önce transgenik bir çeşidin denenmesinde kullanılmakta mıdır?
d- Bölgelerde izolasyon mesafesi içinde yetiştirilen diğer bitkiler de dahil, ölçekli bir kroki mevcut mudur?

Cevap 5:.
a) Çukurova Tarımsal Araştırma Enstitüsü-Karataş-Adana ve Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü'nün Nazilli merkezdeki arazilerinde.
b) İzolasyon mesafesi içinde denemeden başka herhangi bir bitki ekimi yapılmamıştır.
c) Bu bölgeler daha önce transgenik bir çeşidin denenmesinde kullanılmamıştır.
d) Deneme alam ve izolasyon mesafesinin nasıl düzenleneceği Ek-1 'de verilen deneme planlarında ayrıntılı olarak belirlenmektedir. İzolasyon mesafesi içinde herhangi bir diğer tür yetiştirilmemektedir. Buna göre de deneme planına göre gerekli krokiler hazırlanmakta ve ekilecek çeşitlerin ismi işlenmektedir. Bu işlemler Ek-l'de verildiği şekilde uygulanmıştır

SORU 6: Deneme alanlarının yönetilen bir ekosisteme mi veya doğal bir ekosisteme mi dahildir ve eğer yönetilen bir ekosistem söz konusu ise, en yakın ekosisteme uzaklığının ne kadardır?

Cevap 6:. Deneme alanları tamamen tarım arazisidir. İzolasyan mesafesi bitkinin türüne göre Transgenik Kültür Bitkilerinin Alan Denemeleri Hakkında Talimatta belirtilmektedir. Bu mesafeler aşağıda verilmiştir.

SORU 7: Deneme alanlarının, korunan alanlar, milli parklar ve kuş sığınma alanları gibi özel ekolojik öneme sahip alanlara uzaklığının ne kadardır?

Cevap 7:. Deneme alanları korunan alanlar, milli parklar ve kuş sığınma alanları gibi özel ekolojik öneme sahip alanlara oldukça uzak mesafededir.

SORU 8: Eğer deneme alanı, belirli bir kültür bitkisinin minimum izalasyon mesafesi içinde ise, bu kültür bitkisinin gıda maddesi veya tohumluk üretimi amacıyla mı yetiştirilmektedir?

Cevap 8:. Deneme alanı herhangi bir kültür bitkisinin minimum izolasyon mesafesinden çok daha uzaktadır. Deneme kurulan alanlarda yukarda verilen izolasyon mesafelerine uyulmuştur.

SORU 9: Deneme alanında ya da yakınında nesli tehlikede olan türler bulunmakta mıdır?

Cevap 9: Deneme alanları yakınında nesli tehlikede olan türler bulunmamaktadır.

SORU 10: Yerel faunanın deneme materyallerini yiyerek zarar görme olasılığı var mıdır ve eğer bir olasılık varsa bunu önlemek herhangi bir tedbir alınmakta mıdır, alındı ise bu tedbirin nedir?

Cevap 10: Denemeler süresince yerel fauna yakından takip edilmiştir. Deneme süresince yeri faunaya herhangi bir olumsuz etki olmadığı alman gözlemlerle tespit edilmiştir.

SORU 11: Deneme alanlarına ekilecek materyallere, ilaçlamaya ve hasata ilişkin aşağıdaki soruların cevaplarının ne olduğu,

Materyallerin ekilmesine ilişkin;
-Ne kadar tohumluk kullanılmıştır?
-Tohumluk materyali nasıl paketlenmiştir?
-Çoğaltım materyalleri elle mi yoksa makine ile mi ekilmiştir?
-Ekimden artakalan tohum var mıdır, varsa ne kadardır ve ne yapılmıştır?

İlaçlamaya ilişkin;
-Denemelerde pestisit kullanılmış mıdır ve kullanılmakta mıdır?
-Eğer kullanılmışsa ve kullanılıyorsa bu pestisitler tecsilli midir?
-Eğer tescilli ise o ürünlerde kullanım izni var mıdır?

Hasata ilişkin;
-Bitkilerin tohum bağlanmasına izin verilmekte midir?
-Eğer izin verilecekse tohumlar ve hasat edilecek diğer bitki kısımları el veya makine ile mi hasat edilmektedir?
-Hasat makine ile yapılacaksa, tohumluğun deneme alanının dışına yayılmasını önlemek için hangi tedbirler alınmaktır?
-Hasat artıkları nasıl yok edilmektedir?
-Hasat edilmiş materyal ne kadardır ve bununla ne yapılmaktadır? Eğer materyaller elde tutulmaya devam edilmekte ise nasıl muhafaza edilmektedir?
-Elde hiç tohum kalmış mıdır? Eğer kalmışsa nasıl muhafaza edilmektedir?

Cevap 11:
A- Materyalin ekilmesine ilişkin;
a."Tohumluk İthalat Uygulama Genelgesi" kapsamında yalnızca araştırma ve deneme amaçlı olmak üzere, Bakanlığımızca uygun görülmesi halinde tohumlukların ithaline izin verilmekte olup, bugüne kadar deneme amaçlı 187 kg transgenik tohumluk ithal edilmiştir.
b.Tarım ve Köyişleri Bakanlığının uygulamakta olduğu tohumlukların ambalajlanması ve taşınması mevzuatına ek olarak naylonlara sarılı ve kapalı kutularda taşınmış, taşıma süresince diğer tür ve çeşitlerden ayrı tutulmuştur.
c. Çoğaltım materyallerinin tamamı makine ile ekilmektedir. Makineler ekimden önce ve ekimden soma temizlenmektedir. Ekim sonrası temizliği, ekimin yapıldığı alanda yapılmaktadır.
d. Ekim amacıyla getirilen ve ekim sonunda elde fazla kalan tohumluk bir tutanakla yakılarak imha edilmektedir.

B- ilaçlamaya ilişkin;
a.Kullanılmaktadır.
b.Tescillidir.
c.Vardır.

C- Hasata ilişkin;
a.Evet verilmektedir.
b.Elle hasat edilmektedir,
c.- -
d.Herbisit uygulaması ve toprak işleme ile yok edilmektedir
e.Ürün ve çeşide göre değişmektedir. Bir kısmı laboratuar çalışmaları için ayrılmakta kalanı yakılarak imha edilmektedir.
f.Laboratuar çalışmaları için ayrılanlardan yarısı şahit numune olarak, laboratuar çalışmaları bitinceye kadar, ağzı kapalı torbalarda kutuların içinde ve diğer tohumlardan ayrı olarak kapalı ortamda saklanmaktadır.

SORU 12: Hasat sonrası döneme ilişkin aşağıdaki soruların cevaplarının ne olduğu,
Hasat sonrası dönemde;
-Deneme alanı kimin yönetimi ve denetimi altında olmaktadır?
-İzolasyon mesafesi içindeki alan kimin yönetimi ve denetimi altında olmaktadır?
-Denemenin kurulduğu bu alan hangi amaçla kullanılacaktır?

Cevap 12: Hasat sonrası dönemde;
a) Araştırma Enstitüsü yönetimi ve denetimi altındadır
b)Araştırma Enstitüsü uzmanlarının yönetimi ve denetimi altındadır,
c) Denemeden sonra iki yıl süre ile hiçbir şekilde kullanılmamaktadır.

SORU 13: Alan denemelerinin başladığı andan itibaren günümüze kadar, tohum veya çoğaltım materyalinin kaza ile etrafa yayılmasının söz konusu olmuş mudur ve bu tür kazaları önlemeye yönelik alınan ciddi önlemler alınmakta mıdır ve olası bir kaza halinde ne gibi acil durum planları vardır?

Cevap 13: Bugüne kadar herhangi bir kaza meydana gelmemiştir. Talimatta belirtildiği ve aşağıda verildiği şekilde işlem yapılmaktadır.

"Denemeden sonra arta kalan bitki materyali alanın herbisitle muamelesi veya toprak işlemeyle ortadan kaldırılmalı ve deneme protokolünde bu işlemin yapılış şekli açıklanmalıdır. Alman tedbirlere rağmen, özellikle hasadın yeterince erken yapılamadığı durumlarda, müteakip büyüme döneminde kendi gelen bitkiler şeklinde transgenik bitkilerin ortaya çıkması mümkündür. Kendi gelen bitkilerin yok edilmesini garanti etmek üzere, deneme tamamlandıktan sonra, bir izleme prosedürünün uygulanması şarttır. Denemeyi yürüten kuruluş deneme alanında, orijinal tohumluk üretiminin gerektirdiği rotasyon süresi kadar bir zamanda aynı veya akraba bir türü yetiştirmemeyi kabul etmelidir. Bu süre içerisinde, deneme alanı kendi gelenler ve tozlaşabildiği yabancı türler bakımından izlenecektir."

SORU 14: Alan denemelerinin izlenmesinde;
- deneme sürecinde hangi izleme prosedürünün uygulanmaktadır?
-deneme sonrası dönem için hangi izleme prosedürünün uygulanmaktadır?
-deneme süreci ve sonrası dönem için izlemelerin ne sıklıktadır?
-izleme sonuç ve faaliyetlerinin kayıt edildiği bir belge mevcut mudur?

Cevap 14: Alan denemelerinin izlenmesinde;
a)Deneme sürecinde hangi izleme prosedürünün uygulandığı;
Deneme sürecinde aşağıda belirtilen gözlemler yapılarak veri toplanmaktadır. 1-Parseldeki Bitki Sayısı(adet): Seyreltmeden sonraki dönemde parsellerdeki bitki sayısı
2-Hasattaki Bitki Sayısı(adet): Hasat öncesi parseldeki bitki sayısı
3-Tepe Püskülü Çıkış Süresi (gün): Ekim tarihinden tepe püsküllerinin salkımının 1/3 kısmında anter dökme tarihine kadar geçen gün sayısı.
4-Bitki Boyu (cm): Süt olum döneminden sonra toprak yüzeyinden tepe püskülü ucuna kadar ölçülen kısım.
5-Koçan Yüksekliği (cm): Süt olum döneminden soma, toprak yüzeyinden üst koçanın çıktığı boğuma kadar olan mesafe.
6-Koçan Ucu Kapalılığı (1-5): Koçan ucunun koçan kavuzu tarafından örtülme durumuna göre 1-5 skalasma göre değerlendirilir. 1-Kapalı, 5-Açık
7-Bitki Görünümü (1-5 ): Çeşide ait bitki formu homojen bir şekilde zayıf yada kuvvetli görünüm oluşturmasına göre 1-5 skalasma göre değerlendirilir. 1-Çok iyi, 5-Kötü
8-Koçan Görünümü (l-5):Koçan yapısına bakılarak, kuvvetli, düzgün, homojen bir yapı oluşturma durumuna göre 1-5 skalasma göre değerlendirilir. 1-Çok iyi, 5-Kötü
9-Koçan Ağırlığı (kg): Parseldeki koçanların hasat ağırlığı
10-Daneleme Oranı (%): Hasat sonrası tane-koçan oranı
11-Hasat Nemi (%): Hasattan sonraki tartım anında tanedeki nem oranı
12-Tane Verimi(kg/da): Her parselden ortadaki dört sıradan elde edilen tane ürünü tartılıp, nem ölçme aleti ile nem oranı belirlendikten sonra % 15 nem düzeyine göre düzeltme yapılıp kg/da olarak hesaplanmıştır.
Her yıl elde edilen veriler, varyans analizi ile değerlendirilir.

b)Deneme sonrası dönem için hangi izleme prosedürünün uygulandığı;
Deneme alanları 2 yıl boyunca herhangi bir bitki ekimine izin verilmeyerek boş bırakılmaktadır. İzolasyon mesafesi içinde kalan ve deneme alanı 2 yıl boyunca kontrol altında tutulmuş ve tarlalar her yıl en az iki defa sürülmüştür.

c)Deneme süreci ve sonrası dönem için izlemelerin ne sıklıkta olduğu;
Deneme süresince izleme Ek-l'de verilen metoda göre yapılmıştır. Deneme sonrası izleme ise her hafta gözlemlerle yürütülmüştür. Deneme sonrası izlemede kültürel tedbirler anlamında herhangi bir olumsuzluk olduğunda kayıt tutulması gerektiğinden, herhangi bir olumsuzluk gözlenmediğinden kayıt tutulmamıştır. Deneme alanındaki flora ve faunaya etkilerin izlenmesinde, bitkilerin ekili olduğu dönemdeki etkiler yerinde gözlenmiştir. Flora ve faunada olumsuz bir değişim meydana gelmemiş ve bu nedenle deneme sonrası dönemde bu anlamda izlemeye gerek duyulmamıştır.

d) İzleme sonuç ve faaliyetlerinin kayıt edildiği bir belgenin olup olmadığı;
Faaliyetler gelişme raporları şeklinde kayıt altına alınmaktadır. Olumsuz sonuç olmadığı sürece kayıt tutulmamaktadır.

SORU 15: Alan denemelerine ilişkin olarak TAGEM tarafından ya da araştırmacı firmalar tarafından çevre halkına bir bilgilendirme yapılmakta mıdır şayet yapılmışsa bilgilendirmenin içeriği nedir?

Cevap 15: Alan denemelerine ilişkin olarak; araştırma enstitüsünde görevli personele bilgilendirme yapılmaktadır. Deneme alanı halka açık olmadığından halkın bilgilendirilmesine gerek duyulmamıştır. Talimatta belirtilen halkın bilgilendirilmesi konusu, araştırma enstitüsü arazisi dışında ve araştırma enstitüsü haricindeki kurum ve kuruluşlar tarafından yapılacak denemelere uygulanmaktadır.

Tarım Bakanı bir ileri bir geri

Geçtiğimiz günlerde mısır, pamuk, soya ve kanolanın GDO'lu olduğunu açıklayan Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, ağız değiştirip "Türkiye'de kesinlikle GDO'lu bir ürün yok" dedi