Davutoğlu'nun Tahran ziyareti sürüyor

İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Muttaki’nin resmi davetlisi olan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Mutteki’nin yanı sıra Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad, Meclis Başkanı Ali Laricani ve Nükleer başmüzakereci Said Celili ile görüştü.

Davutoğlu ile Muttaki görüşmesinde iki ülkenin dostluğuna vurgu yapılırken, terörden enerjiye bir çok konu ele alındı. Davutoğlu ortak basın toplantısında,”Özellikle terörle mücadele konusunda önümüzdeki günlerde taşıyacağı önem dolayısıyla güvenlik birimlerimiz arasındaki ilişkilerin daha da yoğunlaşmasına karar verdik” diye konuştu. “İki ülkenin işbirliği sadece iki ülkeyi biraraya getirmekle kalmayacak, ulaştırma, ekonomi ve enerji alanında Asya ile Avrupa arasındaki en doğrudan koridoru da oluşturacak” diye konuşan bakan, ticaret hacmini 11 milyar dolardan 20 milyar dolara çıkarmayı hedeflediklerini kaydetti.

İran gazı Türkiye’den nakledilecek

İran’ın nükleer programı çerçevesindeki gelişmeleri de gözden geçirdiklerini ifade eden Davutoğlu, “Bu konularda çözümün diplomatik yolla çözülmesi gerektiğini, bölgesel ve küresel barışı ilgilendiren her konuda mutlak anlamda bir ortak işbirliği ortamının sağlanması gerektiğini düşünüyoruz. Bu konuda İran ile birlike çalışmaya devam edeceğiz” dedi. İran doğalgazının Avrupa’ya nakli konusunu da ele aldıklarını söyleyen Davutoğlu, “Biz küresel enerji güvenliği ve enerji arzının çeşitlendirilmesi babında İran enerji kaynaklarının küresel enerji akışı içinde hakettiği yeri almasına büyük önem veriyoruz.” ifadesini kullandı.

Davutoğlu, İran’a yönelik yeni yaptırımların gündeme gelme olasılığıyla ilgili bir soruya şu yanıtı verdi: “Aslında bütün çabamız yeni yaptırımlarla İran’ın büyük potansiyelinin dünya ve bölge ekonomisinin dışında tutulmasına engel olmaktır. Dolayısıyla Türkiye, bir yeni yaptırım olmaması, eski yaptırımların da ortadan kaldırılması için üzerine düşen ne varsa yapmaya hazırdır. Çünkü bu sadece İran ile Batı ve diğer ülkeler arasında bir ilişkinin ötesinde Türkiye’nin de çıkarlarını ilgilendiren bir konudur.

Nükleer öneri paketi Davutoğlu’na verildi

İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Muttaki de nükleer enerjiyle ilgili son öneri paketlerini bilgilendirme açısından Davutoğlu’na verdiklerini söyledi. “Nükleer enerji elde etme hakkımız konusunda Türkiye’nin desteğini her zaman yanımızda hissettik” diyen İranlı bakan, enerji alanındaki işbirliğiyle ilgili de, “Türkiye, bu bölgedeki enerjinin Avrupa’ya transferindeki en ciddi seçeneklerden biridir” vurgusu yaptı. Muttaki, iki ‘kardeş’ ülke arasındaki ilişkilerin dönemsel ve taktiksel olarak değerlendirilemeyeceğinin altını da çizdi.

Muttaki’nin ardından Davutoğlu’nu kabul eden Ahmedinecad “İran ve Türkiye’nin gelişmesi, iki ülke halkının, bölgenin ve dünyanın yararınadır” derken, Davutoğlu da işbirliği potansiyelinin oldukça fazla olduğunu belirterek, “İran ile Türkiye ilişkilerinin gelişmesi günümüz şartlarında zaruridir” diye konuştu.

ABD: İran ile önerisini görüşeceğiz

İran’ın nükleer silahların tümüyle yok edilmesi ve temiz nükleer enerjiye yönelik uluslararası görüşmeler teklif ettiği yeni öneri paketini, BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi (ABD, Britanya, Fransa, Rusya, Çin) ile Almanya’nın oluşturduğu ‘5+1’ grubu müzakere etmeyi kabul etti. Ancak İran’ın paketi, 5+1’in kurulma amacı olan ve yerine getirmediği için Tahran’a bir dizi BM yaptırımı getiren uranyum zenginleştirmenin durdurulmasını içermiyor.

Böylece ABD Başkanı Barack Obama, Bush yönetiminin şer eksenine alıp “Tüm seçenekler masada” diye tehdit ettiği İran’a koştuğu baş şarttan çark edebileceğinin işaretini verdi.

ABD Dışişleri sözcüsü P.J. Crowley, “İran’ın ne yapmaya hazırlandığını görmek için onların önerisi temelinde bir buluşma arzu ediyoruz. Olumlu yanıt gelirse, toplantının mümkün olduğunca çabuk yapılmasını istiyoruz. Özellikle nükleer meselede ciddi taahhüt görmek istiyoruz” dedi.

İran’ın nükleer programını pazarlığa yanaşmamasının hayalkırıklığı yarattığını, ama görüşmeyi reddetmek için bir sebep oluşturmadığını söyleyen Crowley, “Umarız İran’dan üst düzey yetkililer gelir. Görüşürsek, nükleer meseleyi gündeme getirmeyi planlıyoruz. İran’ın masaya getireceği diğer tüm konuları da ele almaya istekliyiz” vurgusu yaptı.

BM’de Obama oylatacak

“Önerideki üslup İran hükümetinin diyaloğa girmeye istekli olduğunu gösteriyor. Biz de bunu sınayacağız” diye ekleyen sözcü, “İran ciddi müzakereyi reddederse, biz, ABD, Güvenlik Konseyi ve uluslararası toplum, bundan çıkaracağımız sonuca göre gelecekte bazı hükümlere varabiliriz” uyarısı yaptı.

Aslında İran’ın önerisi, Obama’nın nisandaki ilk Avrupa turunda yaptığı ‘nükleer silahlardan tümüyle arındırılmış dünya’ çağrısını temel alıyor. Nitekim ABD, İran ile masaya oturmak için kolları sıvarken, BM Güvenlik Konseyi’ne de tüm ülkeleri nükleer silahlardan arındırılmış dünya hedefi için işbirliğine çağıran bir karar tasarısı sundu.

Tasarının BM Genel Kurul toplantıları çerçevesinde 24 Eylül’de Obama’nın başkanlık edeceği Güvenlik Konseyi zirvesinde oylanıp kabul edilmesi hedefleniyor. İran veya Kuzey Kore’yi dolaylı anan metnin ana hatları şöyle:

1) Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması’na (NPT) taraf ülkeler yükümlülüklerine tam anlamıyla uymalı, anlaşmaya imza atmayanlar da acilen imzalamalı.

2) Tüm ülkeler nükleer silahların azaltılması ve silahsızlanmada etkin önlemler alınması müzakerelerinde iyi niyetle yer almalı ve katı uluslararası kontrol altında genel ve tam bir silahsızlanma anlaşması hazırlanması yolunda çaba sarf etmeli.

3) Tüm ülkeler her türlü nükleer denemeden imtina etmeli ve Nükleer Denemelerin Yasaklanması Uluslararası Anlaşması’na (CTBT) katılmalı.

Tasarı İsrail’i etkiliyor

BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesinin nükleer silahları var. Bunlar bugüne dek NPT’nin nükleer silahların yok edilmesi şartını yerine getirmekten geri durdu. NPT’yi imzalayan 189 ülke arasında İran da var. İmzalamayanlar ise, Ortadoğu’nun nükleer silah sahibi tek ülkesi olan ama bunu resmen açıklamayan İsrail ve atom bombasına sahip düşman kardeşler Hindistan ile Pakistan. Kuzey Kore de, Bush yönetimi tarafından şer eksenine alınınca 2003’te anlaşmadan ayrılıp üç atom bombası denemesi yaptı.

ABD’nin imzaladığı CTBT’nin Kongre’de onaylanmasını ise Bush yönetimi durdurdu. İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Muttaki, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nu ağırlaması vesilesiyle mesajlar yolladı. Hem “Şartlar olgunlaşırsa, Batı ile nükleer konularda görüşme ihtimali var” diyerek yumuşama işareti veren Muttaki, hem de “İran ulusunun inkâr edilemeyecek hakkıyla ilgili ödün veremeyiz” diyerek uranyum zenginleştirmeyi durdurmayacakları işaretini verdi.

Kaynak: Radikal ve Ajanslar

Davutoğlu'nun Tahran ziyareti sürüyor

Davutoğlu iki günlük ziyaret için gittiği Tahran’da dün ilk önce İran Dışişleri Bakanı Muttaki ile görüştü. Bakan, Ahmedinecad tarafından da Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda samimi bir şekilde karşılandı.