Dengeleri değiştirecek ABD-Hind anlaşması

ABD ve Hindistan arasında silah satışını arttırmak için bir savunma anlaşması ve Hindistan’da Amerikan ‘sivil’ nükleer santrallerinin kurulması için anlaşma yapıldı. İki ülke arasındaki bu anlaşmanın bölge dengelerini etkilemesi bekleniyor.

Yeni Delhi’yi ziyaret eden ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Hindistanlı meslektaşı S. M. Krishna ile basın karşısına çıkarak her iki ülke arasında silahlanma ve nükleer alanda yapılan anlaşmaları açıkladı. Clinton, iki ülkenin “sofistike Amerikan silahları ve Hindistan’da satılacak teknolojilerin nihai kullanımında bir gözetim anlaşması” yaptığını söyledi.

Krishna da, “Bundan böyle Hindistan’ın Amerikan savunma teknolojilerini elde etmesine katkıda bulunacak olan nihai (silahlanma) kullanımını kontrol anlaşmasında anlaşmaya vardı” dedi.

Anlaşmaya göre Hindistan’ın Amerika’nın silahlanma ihracatı alanındaki yasamasına uyması gerekiyor. Bu yasa ABD’den savunma ekipmanları alan bir Devlet’in bunları üçüncü ülkeye karşı kullanması veya transfer etmesini yasaklıyor.

Bir Amerikalı sorumlu, Amerikalı silahlanma şirketleri ile Hindistanlı şirketler arasında gelecek ticari anlaşmalara da bir madde ekleneceğini kaydetti. Uzmanlara göre bu madde Hindistan’a satılan hassas teknolojiler ve silahların sıkı bir şekilde ulusal savunma ve üçüncü bir ülkeye transferini garanti altına alacak.

SAVAŞ UÇAKLARI İHALESİ

Hindistan'ın gelecek 5 yıl içinde eskimiş Rus teknolojisinin hakim olduğu savunmasını yenilemek için 30 milyar dolar harcaması bekleniyor. Bunun yarısı savaş uçağı alımına harcanacak. Clinton’a göre bu anlaşma her iki ülke arasında savunma alanında büyük bir işbirliğinin yolunu açacak. Anlaşmayla Amerikan Boeing ve Lockheed Martin şirketlerine de kapı açılmış oldu. Her iki şirket Hindistan’ın 2007’de 126 savaş uçağı alımı için 12 milyar dolarlık ihalesine talip olmuşlardı.

Le Boeing F/A-18E/F Super Hornet ve le Lockheed Martin F-16’ları Fransız Rafal uçakları, Rus MiG-35 ve MiG-29 uçakları, Avrupa havacılık şirketi EADS’a ait Eurofighter Typhoon, BAE Systems, Finmeccanica ve İsveçli Saab şirketine ait Gripen’a karşı rekabet içerisinde.

İKİ NÜKLEER SANTRAL KURULACAK

Sivil nükleer alanında ise Clinton, Amerikan nükleer santrallerinin kurulması için iki tesis üzerine anlaşma yapıldığını açıkladı. Hindistan basınına göre bu nükleer tesisler batıdaki Gujarat Eyaleti ile güneydeki Andhra Pradeş’de kurulacak. Bu santrallerin inşasından bitimine kadar 10 milyar dolarlık bir ticareti gerçekleştireceği bildirildi.

Ancak Hindistan’da General Electric-Hitachi veya Westinghouse ittifakına nükleer reaktörlerin inşası ve satışını sağlayacak ticari anlaşmalardan henüz uzak durulduğu ifade ediliyor.

Hindistan ve ABD, George W. Bush Başkanlığı’nın sonu olan Ekim 2008’de sivil nükleer alanda siyasi bir işbirliği anlaşması yaparak 2002’li yıllardaki tarihi yakınlaşmalarını yoğunlaştırdı. Her iki ülke ilişkilerini daha da sıklaştırmak için Hindistan Devlet Başkanı’nın da ABD’yi ziyaret etmesi bekleniyor. Clinton, Hindistan Başbakanı Manmohan Singh'in ABD Başkanı Obama tarafından kendi dönemindeki ilk resmi devlet lideri olarak 24 Kasım'da ağırlanacağını söyledi.

HİNDİSTAN ENDİŞELİ

İki ülke arasında silahlanma ve nükleer alanındaki bu anlaşmalar yeni dengeleri doğuracağa benzese de Hindistan savunma çevreleri endişelerini de gizlemiyor. Hintli savunma uzmanları Washington’un bu anlaşmalarla silahlanmanın “düşmanların” eline geçmesini engellemeyi amaçladığını belirterek, “Her ne kadar iki ülke arasında bölgede dengeleri değiştirecek Hindistan savunma çevreleri, “Ama alıcı açısından bu, hepsini ödedikten sonra da materyal kullanımının ABD tarafından dikte edileceği anlamına geliyor. Ve bu çok tatminkar değil” diyor.

İki ülke arasında en fazla beklenen nükleer anlaşmaydı. İki santral için anlaşma sağlanması Delhi’nin kaygılarını gidermiyor. Hindistanlılar Obama yönetiminin, anlaşmadan sonra nükleersizleştirme arayışında olacağından endişe ediyor. Obama, nükleersizleşme sözleşmesini imzalamayan Hindistan gibi ülkelere bazı teknolojilerin ihracatını sınırlayan bir anlaşmayı Ekim ayında imzalamıştı.

PAKİSTAN’I NASIL ETKİLEYECEK?

Hindistan ile ABD arasındaki savunma ve nükleer alanındaki anlaşmanın özellikle komşu Pakistan’ı etkilemesi bekleniyor. Pakistan ve Hindistan arasında sık sık gerginleşen ilişkiler en son 2008 sonunda Bombay’da 166 kişinin ölümüne yol açan saldırıdan sonra, İslamabad-Yeni Delhi yumuşama süreci müzakerelerinin durması ile sonuçlanmıştı. Son Bağlantısızlar konferansında İslamabad ve Yeni Delhi liderleri bir araya gelse de, yeni gerginliklerin yaşanması bekleniyor.

Dünyada mevcut durumda 30 ila 40 ülkenin nükleer silaha sahip olduğu tahmin ediliyor. Nükleer silahsızlanma konusunda dünya ülkeler çıkmaza girmiş durumda. Batılı büyük ülkeler bir yandan nükleer silahsızlanmayı dayatırken, diğer yandan ellerindeki nükleer silahları caydırıcı güç olarak kullanmaya devam ediyor. Nükleer silahların azaltılması amacıyla 1970 yılında yapılan sözleşme 183 ülkeyi atom bombası elde etmeyi reddetmesini zorunlu kılıyor. Başta ABD, Rusya, İngiltere, Fransa ve Çin’nin nükleersizleşme konusunda ciddi adımlar atması gerekiyor. Sözleşme devletlerin Uluslar arası Atom Enerjisi Kurumu’nun denetimi altında sivil amaçlı atom enerjisi kullanımına erişimini garanti ediyor.

AMBARGO BUSH DÖNEMİNDE KALDIRILDI

Uluslararası düzeyde nükleer silaha sahip olması kabul edilen ülkelerden biri olmadığı halde atom bombası geliştirdiği için Hindistan'a Amerika'nın otuz yıl boyunca uyguladığı nükleer ticaret yasağı bundan önceki başkan George Bush döneminde kaldırılmıştı.

Hillary Clinton'ın Yeni Delhi'yi ziyareti sırasında varılan anlaşmalar, özellikle savunma ve nükleer enerji alanında faaliyet gösteren Amerikan şirketlerine milyarlarca dolarlık yatırım, Hindistan'a da ordusunu modernizasyon olanağı sağlayacak.

Clinton'ın ziyareti, Washington'un Hindistan'la güçlü bağlarını koruma konusundaki kararlılığını ve Hindistan'ın uluslararası arenada güçlü bir oyuncu olmasına verdiği desteği göstermesi açısından da önem taşıyor.

YENİ SİLAH PAZARI

Hindistan, çoğunu zamanında Sovyetler Birliğin'den edindiği silahlarının modernizasyonu için 30 milyar dolar harcamayı planlıyor. Hindistan yönetimi, hava kuvvetleri için 126 adet çok amaçlı savaş uçağı almak üzere de 20 milyar dolar ayırmayı planladı.

Amerika'nın dev savunma şirketleri Lockheed Martin ile Boeing bu alışveriş için Fransız, Rus ve diğer bazı Avrupalı firmalarla rekabet halinde.

Muhabirler, Soğuk Savaş dönemi boyunca gergin olan Hindistan ve ABD ilişkilerinin böyle bir noktaya geleceğinin bundan bir kaç yıl öncesine kadar hayal bile edilemeyeceğini hatırlatıyorlar.

Kaynak: Ajanslar